________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૦
આત્માનંદ પ્રકાશ,
ન
+ +
,
,
,
,
,*
-
--
ધ્યાત્મજ્ઞાનીઓ જેને જ્ઞાન દર્શનની રમણુતારૂપે સ્થાપન કરે છે તે આ જૈન દર્શનને ચતુર્થ અનુગ છે.
એક મહા પુરૂષ બુદ્ધિ અને હૃદયની સત્તાનું પૃથક્કરણ કરતાં કહે છે કે બુદ્ધિબળ કરતાં હૃદયબળ હજારગણે દરજે ઉચ્ચતા ધરાવે છે. બુદ્ધિબળની સાયુજ્યને પામેલે પણ હૃદય સત્તાથી શૂન્ય પ્રાણુ ગાંડા માણસના હાથમાં આપેલી તરવારની પેઠે અવ્યવસ્થિત છે. જેવા વિચાર તેવા આચાર એ સમ્યજ્ઞાનની પ્રાપ્તિદ્વારા સમ્યકુચારિત્રની પરિપાલન કરવારૂપે વાસ્તવિકતા પ્રકટ કરે છે. આ ઉપરથી સ્વતઃ સિદ્ધ થઈ શકે છે કે ચરણકરણનુગ એ સમ્યક ચારિત્ર હેઈ અખિલ જૈન દર્શનનું હૃદય છે. હૃદયબળ પ્રાપ્ત કર્યા શિવાય પુરૂષ મહા પુરૂષ થઈ શકતું નથી. દ્રવ્યાનુયેગનું માત્ર અવલંબન કરનારા જનેને ચરણકરણનુગ એ ક્રિયાકાંડ હોઈ શુક લાગે છે અને કષ્ટસાધ્ય કાર્ય તરીકે ગણી પ્રવૃત્તિમાં પિતાની અશક્તિ જાહેર કરે છે, તેવા શુષ્ક જ્ઞાનીઓએ સમજવું જોઈએ કે આ ચાર
સિત્તરી અને કરણસિત્તરી રૂપ જૈન ચારિત્ર એ આત્માની અત્યંત નિર્મળ વિશુદ્ધિ કરનાર છે. દ્રવ્યાનુયેગનું જ્ઞાન એ આત્યંતિક વિશુદ્વિને સમજાવનાર અનંતર સાધન છે, પરંતુ સાધ્યની પ્રાપ્તિ વગરનું સાધન લક્ષણ હોવા છતાં લયની શૂન્યતાની પેઠે નિરર્થક અને નિષ્ફળ છે. પ્રસ્તુત ચારિત્ર બે પ્રકારનું છે.
૧ દેશવિરતિ. ૨ સર્વવિરતિ, ગૃહસ્થ દેશવિરતિને અધિકારી છે અને નિરારંભી મુનિઓ સર્વવિરતિના અધિકારીઓ છે. દેશવિરતિધર શ્રાવકેને બાર વ્રત ગ્રહણ કરવાના હોય છે. શૂલપ્રાણાતિપાત-મૃષાવાદ–અદત્તાદાનપરસ્ત્રીગમન વિરમણ, પરિગ્રહ-દિમ્ પરિમાણું, ભેગોપગ-અનર્થ દંડ વિરમણ, સામાયિક, પિષધ અને અતિથિ સંવિભાગ.
વીશવિશ્વાદિયાનું પાલન સાધુઓને માટે ગણતાં ગૃહસ્થના અધિકારમાં સવાવિશ્વા દયા આવી શકે છે. તે દયાનું પાલન કે જે વડે નિરપરાધિ રસ્થૂલ પ્રાણીઓ જે નિરપેક્ષવૃત્તિએ સંક૯પથી હિંસા
For Private And Personal Use Only
