________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાર વ્રતના અંતરંગ હેતુઓ. ૯૩ તે અનર્થ દંડ વિરતિના પણ પાંચ અતિચાર છે. ૧ અશ્લીલ વચન બોલવા, ૨ લજજા પામી ચિત્ર લખવું અથવા લજજા પામી પિતાની ચેષ્ટા કરવી, ૩ વ્યર્થ બકવાદ કરે ૪ અનાવશ્યક ઉપભોગની સામગ્રી વધારવી અને ૫ કામને અંદાજ કર્યા વગર અધિક કરવું આ પાંચ અતિચારે ટાળવાથી તે અનર્થ દંડ વિરતિ નામનું ગુણ વ્રત નિર્દોષ રીતે પલે છે.
અલીલ વચન બેલવા–એ ગૃહસ્થની કુલીનતાને અને શ્રાવક્તાને હણપદ લગાડનાર છે. કુલીન પુરૂના મુખમાંથી જે વચને પ્રગટ થાય, તે લેકને રૂચિકરહેવા જોઈએ. લજજા પામીચિત્ર લખવું અથવા લજજા પામી પોતાની ચેષ્ટા કરવી (પિતાની હલકાઈ જણાવનાર મુખનેત્ર વિગેરેના વિકાર પૂર્વક હાસ્યને ઉત્પન્ન કરનારી ભાંડવૈયા જેવી વિડંબન કિયા કરવી) એ પણ અગ્ય વર્તન ગણાય છે. એવા વર્તનથી ગૃહસ્થ પિતાની પ્રતિષ્ઠા ગુમાવે છે, અને લોકોમાં હાસ્યનું ભાજન થાય છે.
વ્યર્થ બકવાદ કર, એટલે અસભ્ય, અસત્ય અને અસંબંધ એવું બહુ બેલવું એ તે અકુલીનતા અને અશિક્ષણના પરિણામે કહેવાયછે, તેવા પુરૂષની ઉપર કેઈને વિશ્વાસ ઉત્પન્ન થતું નથી, એટલું જ નહીં પણ તેની તરફ તિરસ્કાર છુટે છે. અનાવશ્યક ઉપભેગેની સામગ્રી વધારવી, એમાં વ્યર્થ ધન વ્યય અને મૂર્ણતા પ્રગટ થાય છે. ઉપભેગેના નિરૂપયેગી પદાર્થોને સંગ્રહ કરવાથી અનેક જાતની બીજી પણ ધાર્મિક અને વ્યવહારિક હાનિ થાય છે. અને છેવટે આત્મા નરકને વિષે જાય છે. કામને અંદાજ કર્યા વગર અધિક કરવું, એ વ્યવહાર માર્ગથી તદન વિપરીત છે. અને તેથી લોકોપવાદ અને નિદાને જન્મ થયા વગર રહેતું નથી. આ પ્રમાણે એ પાંચે અતિચારમાં અનેક જાતના દેનું સૂક્રમ દર્શન કરી મહાત્માઓએ બીજા અનર્થ દંડ વિરતિ ગુણુવ્રતની યેજના કરી છે અને તેને નિરોધ કરી અનેક જાતના શિક્ષણે આપેલા છે.
આપણા વિપકારી તે મહાત્માઓએ આ વ્રતની એજનામાં અનેક જાતના લાભે દર્શાવ્યા છે. ત્યવહારના જે શુદ્ધ નિયમ છે,
For Private And Personal Use Only
