Page Text
________________
રહ્યું છે. બધું જ અનિત્ય છે. ઉત્પાદ વ્યય સતત થતો જ રહે છે. ગુરુજી કહે છે શ્વાસને હવે ખૂટે બાંધી રાખો, જ્યાં નસકોરાં જેમ બહાર થાય છે તેમ અંદર પણ સતત બધું જ બદલાય છે, નીચે તે અથડાય છે તે ખૂંટો જ છે ને તેની દોરી નાની કરતા જાવ. અનિત્ય છે. બી અંકુરે છે. વિકાસ પામે છે, મૂળિયા વિકસે છે, નિયંત્રણ આવતું જ જશે. લાંબા સમય સુધી તેને નિહાળતા રહો, પાંદડા વિકસે છે. થડ, દાડીઓ વિકસે છે. મોટાં થતા. ફળ આવે અનુભૂતિ કરતા રહો. વર્તમાનમાં રહો છો તે પણ અનુભવતા છે, પણ એકને એક દિન તે જરજરીત થઈને વદ્ય થાય છે અને રહો. નષ્ટ થાય છે. તેમ જ બાળક જન્મે છે, મોટું થતું જાય છે, ચાલે મારી સ્વઅનુભૂતિઓ આગળ વધતા દિવસો દરમ્યાન વિવિધ છે, દોડે છે, સ્કૂલે જાય છે, પરણે છે, ફેમિલી બને છે, બાળકો અનુભૂતિઓ થતી રહેશે એમ ગુરુજી કહેતા જ રહેતા, પણ એ જન્મે છે, યુવાની પછી એક દિવસ વૃદ્ધત્વમાં પરિવર્તન થાય જ છે બધા જ લાંબા માર્ગમાં આવવાના સ્ટેશનો જ છે એમ જાણવું. ત્યાં
થાય જ છે. આમ પરિવર્તન જ સંસારનો અટકી ન જવાય તે ધ્યાન રાખવું. પાંચ ઈન્દ્રીયોની જ અનુભૂતિઓ નિયમ છે અને એ કુદરતના નિયમોની અનુભૂતિ અંતરયાત્રામાં છે તે સતત ચકાસતા રહેવું જ અને શ્વાસ અથવા સંવેદનાને હંમેશાં કરવાની રહે છે. ધ્યાન સાધના દરમ્યાન મનની અંદર રહેલા સાથે જ રાખવા. વિકાર બહાર આવવા લાગે છે. શ્વેષ, ભય, અજંપો, પ્રીતિ, (૧) રંગો : સાધનામાં બંધ આંખ હોવા છતાં ક્યારેક સફેદ આશક્તિ જેવા અનેક વિકારો છતા થવા લાગે છે. તેને શાંતિથી ક્યારેક કાળા કે બીજા રંગો દેખાવા માંડે. ક્યારેક પ્રકાશ દેખાય. અનુભવવાના હોય છે. જાગૃત થઈ નિહાળવાના હોય છે, કોઈ તેમની નોંધ લેતા રહ્યા. આ બધાં જે સ્ટેશનો છે, તે પ્રગતિની પણ અપેક્ષા વગર અને તે બધા પણ અનિત્ય છે તેની અનુભૂતી નિશાની પણ છે. કરવાની હોય છે. આમ અનિત્યની અનુભૂતિ કરતાં કરતાં જ્યારે (૨) શાંતિ : એક દિવસ સવારના ૮ થી ૯ની ગુપ સિટીંગ નિત્ય સામે આવશે ત્યારે તેને પણ અનુભવવાનું રહ્યું.
બાદ અચાનક બધું જ શાંત થઈ ગયું. વિશિષ્ટ પ્રકારની શાંતિ આનપાનના દિવસો પસાર થવા લાગ્યાં એક, બે, ત્રણ, માણવા મળી. શરીર શાંત, મન ખૂબજ શાંત. વિચારો ન આવે કે ચાર..ગુરુજીનાં પ્રેરણા આપતાં વ્યાખ્યાનો વધુ ઉંડાણમાં જવા ન જાય. ન ભૂતકાળ, ન ભવિષ્યકાળ. ફક્ત વર્તમાન જ અને લાગ્યા. શ્વાસનો મન સાથે ખૂબ જ અગત્યનો સંબંધ છે. જ્યારે અનોખી શાંતિ. એકાદ કલાક બાદ વિચાર્યું આ ખરેખર સત્ય છે.
જ્યારે મન શરીર સાથે સ્પર્શ કરે છે ત્યારે વેદના થાય છે. વેદના આટલી બધી શાંતિ હોઈ શકે? દોઢેક કલાક બાદ ઊઠીને ચાલવા સુખદ પણ હોય, દુઃખદ પણ ને ન્યૂટ્રલ પણ હોય. એટલે વિપશ્યનાની મંડ્યો. તો પણ શાંતિ હાજરાહજૂર. વિચારરહિત મન. થોડીવાર ભાષામાં તેને સંવેદના કહેવામાં આવે છે. આવી સંવેદનાઓ શરીર ચાલ્યા બાદ આરામ કરવા લેટ્યો. તો પણ એવી જ શાંતિ. ઉપર દરેકે દરેક ક્ષણ થતી જ હોય છે અને જ્યારે જ્યારે સંવેદના જરા ચિંતા થઈ પડી કે આવી શાંતિ કેમ જીરવાય? અને થઈ કે શ્વાસનો બદલાવ પણ થયો જ. તે કુદરતનો નિયમ છે. બપોરના જમતી વખતે બધું જ નોરમલ થઈ ગયું. ત્યારે જ્ઞાન થવા શ્વાસની પ્રેક્ષા કરતાં કરતાં સાધક પોતાની અનુભૂતિથી એ જાણતો માડ્યું કે આવી શાંતિ લાબો સમય જીરવવા પણ તૈયાર થવું થાય છે. જેવો વિકાર જાગ્યો કે સંવેદના થઈ ને શ્વાસની ગતિ પડશે. બદલાઈ જાય છે. આમ શ્વાસ જોતાં સાધક વધુને વધુ જાગૃત થવા (૩) વર્તમાનમાં સજગ : ગુરુજી તો વારંવાર કહેતા કે દરેકે માંડે છે. પોતાની અનુભૂતિ ઉપર આવી અનિત્ય-સતત બદલાતી દરેક ક્ષણ વર્તમાનમાં સજગ રહો, શ્વાસ કે સંવેદના ઉપર જ ધ્યાન ઘટનાઓની નોંધ લેતા થાય છે અને જે અનિત્ય છે તેના પ્રત્યે રાગ હોવું જોઈએ ને સાડા ત્રણ હાથની આપણી કાયા ઉપર જ, સૂવા કેવો તેના પ્રત્યે દ્વેષ કેવો? આમ રાગ દ્વેષનો સ્વભાવ બદલાવા જતી વખતે જ્યાં સુધી ગાઢ નીંદર ન આવે ત્યાં સુધી જાગૃત રહી લાગે છે. આશક્તિ ઓછી થવા લાગે છે અને આનાશક્તિ પુષ્ટ અનિત્ય, અનિત્ય બોધ સાથે સંવેદના જાણતા રહેવું. થવા લાગે છે. સમતા વધવા લાગે છે.
એક દિવસે સવારના ચાર વાગ્યે અનિત્ય સાથે જ આંખ ગુરુજીની પ્રેરણા વધતી રહે છે. હજુ સતત જાગૃત રહો. હવે ખૂલી. બ્લેકેટ હટાવવાની ખબર પડી કે બ્લેકેટ હટયું અનિત્ય, પગ ચાલતા ચાલતા ઊઠતા બેસતા, બશ કરતાં કે નહાતાં શ્વાસને ઉપડ્યા, પાસુ ફર્યું અનિત્ય ડાબા હાથ ઉપર ભાર થઈ બેઠો થયો. નિહાળતા રહો. તેની અનુભૂતી કરતા રહો, તેના બદલાવ જાણતા અનિત્ય પગ નીચે મુકાયા અનિત્ય ઊભા થવાયું. બંને પગ પર રહો. નજર નીચી ધ્યાન નસકોરાં નીચે. સૂક્ષ્મથી સૂક્ષ્મતા તરફ. ભાર આવ્યો અનિત્ય. બાથરૂમની લાઈટ ચાલુ કરી અનિત્ય...ટૂથબ્રશ સ્વઅનુભૂતિ તરફ. બહારના વિચારોના તોફાન ઓછા થતાં થાય ઉપાડ્યું અનિત્ય.. જમણા હાથે પાણીનો નળ ફર્યા. અનિત્ય છે. ભૂતકાળમાં કે ભવિષ્યકાળમાં રહેતું ચીત હવે વર્તમાનમાં આમ સ્વભાવિક રીતે જ ફૂલ જાગૃતિમાં રહેવાયું. જાણે કે અંતરનો રહેતું થાય છે. શાંત થાય છે, પોતાનું શરીર પણ સાધકને શાંત થતું સ્વભાવ જ બદલાઈ ગયો હોય અને કુલ ચેતનાસભર જીવવાની જણાય છે.
શરૂઆત થઈ ગઈ હોય. અનુપમ શાંતિ તો હતી જ. કપડાં પહેરી,
પ્રબુદ્ધજીવન
માર્ચ - ૨૦૧૯ ).
| SR No. | 526128 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2019 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sejal Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2019 |
| Total Pages | 72 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 6 MB |