Page Text
________________
પ્રેમપુરી અને પી.એન.આર ને સમર્પિત શ્રી નટવરભાઈ દેસાઈ -એક સંમોહક બહુમુખી પ્રતિભા
in અનંત કે. શાહ (બાબાભાઈ) નટવરભાઈનું મૂળ વતન ઝમરાળા, ભાવનગરની બાજુમાં રહેવાની. એ માટે નોકરી એ એક સારો વિકલ્પ હતો. અને એ આવેલું એક નાનકડું ગામ. એવામાં એક પ્રસંગે પત્ની પુષ્પાબેન નોકરી ન સ્વીકારે તો આખો દિવસ કરે પણ શું? અને આ તો સાથે નટવરભાઈને ભાવનગર આવવાનું થયું. અમારી સંસ્થાના મુંબઈ છે ભાઈ. અહીં એસ્કેલેટર ઉપર પણ માણસ દોડે છે. કાર્યકર ચંદુકાકાએ સંસ્થાની મુલાકાતનો વાયદો' યાદ કરાવ્યો. પરિવારે ધંધાદારી પ્રવૃત્તિનો વિરોધ કર્યો અને અન્ય મનગમતી આ વખતે કોઈ બહાનું ચાલે તેમ ન હતું એટલે નટવરભાઈએ પ્રવૃત્તિ કરવા કહ્યું આમ છતાં ઘણો વિચાર કર્યા પછી ભાઈએ
. પરંતુ મનમાં તો હજુ દ્વિધા જ હતી, કે “આ બહેરા- આર્થિક ઉપાર્જન કે નોકરીની વાત ઉપર પૂર્ણવિરામ મૂકી દીધું. મૂંગાની શાળામાં એવું તે શું જોવાનું હશે?'' છતાં કાકાની આમન્યા ઊંડા ચિંતન અને મનન પછી હવે નટવરભાઈએ જીવનની જાળવવા, એક દિવસ તેઓ શાળામાં આવી ચડ્યા.
એક નવી કેડી કંડારવા આધ્યાત્મિક પ્રવૃત્તિ, સાહિત્ય અને લલિતકલા શાળાના પ્રિન્સિપાલ સુશ્રી કુસુમબહેનની સાથે ફરતાં-ફરતાં અને માનવસેવાનો માર્ગ પકડવાનું નક્કી કર્યું. જોગાનુજોગ કેમ્પસનું નયનરમ્ય વાતાવરણ તેમને પહેલી જ નજરે સ્પર્શી ગયું. નટવરભાઈને મુંબઈના પ્રેમપુરી આશ્રમના સંસ્થાપકોમાંના એક પછી કુદરતની કૃપાથી વંચિત એવાં સુંદર મજાના કાલાં-ઘેલાં શ્રી હરિભાઈ પ્રેસવાલાનાં સંપર્કમાં આવવાનું થયું. સાધુ સંતોની શ્રવણમંદ બાળકો જોયાં. આ બાળકોને ધીરજ અને ખંતથી બોલતાં સેવામાં સદાયે મગ્ન રહેનાર, નિર્મળ - નિખાલસ હરિભાઈના અને લખતાં શીખવવા માટે સતત સંઘર્ષ કરતી શિક્ષિકાઓને જોઈ વ્યક્તિત્વને ભાઈ વારી ગયા. એકબીજાનો પરિચય વધતો ગયો. ત્યારે તેમને કોઈક જુદી જ દુનિયામાં આવી ચડયાનો અહેસાસ આખરે એક દિવસ હરિભાઈએ, નટવરભાઈ સમક્ષ પ્રેમપુરી થયો. આંખો ભીની થઈ, હૃદયમાં સંવેદનાની સરવાણીઓ ફૂટી. આશ્રમમાં જોડાવા પ્રસ્તાવ મૂક્યો. પ્રસ્તાવ સારો હતો. મનને
એવામાં નટવરભાઈના જીવનમાં એક અણધાર્યો બનાવ બન્યો. ગમતી પ્રવૃત્તિ હતી. પરંતુ નટવરભાઈના મનમાં દ્વિધા હતી, ટૂંકી બીમારીમાં પત્ની પુષ્પાબેનનું પ્રાણપંખેરું ઊડી ગયું. સમગ્ર એમને પોતાનો ભૂતકાળ ડંખી રહ્યો હતો, હરિભાઈને છેહ કેમ પરિવાર ઊંડા આઘાતમાં ડૂબી ગયો. પત્ની વગરના જીવનમાં દેવાય? પોતાની મોનોટોનસ નોકરી, ઓરિએન્ટલ ક્લબનાં પોતે ખાલીપો શું ચીજ છે? તેનો અનુભવ નટવરભાઈને થવા લાગ્યો. વર્ષોથી મેમ્બર, “ચેઈન સ્મોકર'નું બિરુદ અને ગંજીપત્તાના પાના આ કરુણાંતિકાની કળ હજુ વળી ન હતી ત્યાં ન્યૂ ઈન્ડિયા ગેટ ચીપી-ચીપીને ડટ્ટર થઈ ગયેલાં આ હાથ, હરિભાઈ પકડવા ઈન્શ્યોરન્સ કં. માં ૬૦ની વયમર્યાદાને લીધે નોકરીમાંથી નિવૃત્ત માગતા હતા, હરિભાઈને આ બધી ક્યાં ખબર હતી? પરંતુ થવું પડ્યું. સદાય બિન્દાસ્ત, દિનચર્યાથી ગળાડૂબ નટવરભાઈ ભાઈએ નિખાલસભાવે હરિભાઈ સમક્ષ એકરાર કરીને એટલું જ સામે એક પછી એક સમસ્યાઓ ડોકિયાં કરવા લાગી.
કહ્યું, “હું પ્રેમપુરી આશ્રમમાં બેસવાની મારી લાયકાત સમજતો એક તરફ ખૂબ જતન કરીને સંવારેલાં સંસારની જીવનનૈયા નથી, માટે મને માફ કરો.' આ સામે ચાલીને કરેલા એકરારથી હાલક-ડોલક થતી હતી અને બીજી તરફ આર્થિક ઉપાર્જન માટે હરિભાઈ ખૂબ રાજી થયા. નટવરભાઈમાં એમની શ્રદ્ધા અનેકગણી કાંઈક કરવું કે ન કરવું તેની વિસામણ હતી. ત્યારે કોઈએ પુનર્લગ્નનો વધી ગઈ. માત્ર એટલું જ કહ્યું, “વાલિયામાંથી જો વાલ્મીકિ થાય, પ્રસ્તાવ મૂક્યો. એ જ અરસામાં નટવરભાઈને દેશ-વિદેશમાંથી તો તમારું તો નામ જ નટવરલાલ છે, માટે ગઈગૂજરી ભૂલી જાવ, સારી-સારી કંપનીઓ તરફથી નોકરીની લોભામણી ઓફરો પણ જાગ્યા ત્યારથી સવાર, હું બસ એટલું જાણું, તમારા માટે પ્રેમપુરીના મળવા લાગી હતી. એક તરફ પત્ની પુષ્પાબેનની ઉણપને વિસારે દરવાજા ખુલ્લા છે.'' પાડીને તેમના નિવાસસ્થાન આનંદભુવનમાં ભાઈને સદાય ખુશ આવું વિશાળ હૃદય અને દીર્ઘદ્રષ્ટિ ધરાવતા હરિભાઈ ડ્રેસવાળા રાખવા મથતો પરિવાર હતો, અને બીજી તરફ પુનર્લગ્નની તુલનાત્મક સાથે ખભે-ખભા મિલાવીને કામ કરવાનો અવસર નટવરભાઈને યથાર્થતા હતી, બે વચ્ચે પસંદગી કરવાની હતી. પરંતુ આવનાર સામેથી પ્રાપ્ત થયો. સાથે જ જીવન જીવવાનો નવો માર્ગ મોકળો પાત્ર કેવું નીવડે એ નસીબના પારખાં' કરવાને બદલે પોતાનાં થયો. પ્રેમપુરી આશ્રમમાં ઓતપ્રોત થઈ જતાં ભાઈને જરાયે વાર પરિવારના માળાને સાચવીને બેસી રહેવામાં જ નટવરભાઈએ ન લાગી. સાધુ, સંતો, કવિઓ, ગાયકો, સંગીતકારો અને સાહિત્યકારો ડહાપણ માન્યું અને પુનર્લગ્નનો પ્રસ્તાવ ઠુકરાવ્યો. પછી નટવરભાઈ ઉપરાંત ગર્ભશ્રીમંત શ્રોતાઓમાં નટવરભાઈ એટલા તો પ્રિય થઈ સમક્ષ સમસ્યા હતી, આર્થિક ઉપાર્જન સાથે દૈનિક જીવનમાં વ્યસ્ત ગયા કે કોઈને પણ સ્વાભાવિક રીતે ઈર્ષા થાય. જોતજોતામાં
ફેબ્રુઆરી - ૨૦૧૯
પ્રબુદ્ધજીવન
(૨૫ ) |
| SR No. | 526127 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2019 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sejal Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2019 |
| Total Pages | 56 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 5 MB |