________________
MAHANA TIRUPCO
Leonii મના
ભરત
tatat salma .. . પ્રણય QQ TNaway he be atta en the tablets an oath exoti
Angl
યુવાનો
16 Kalyana Chakra, the Wheel of Fortune. The mystic syllables radiating from the centre are grouped in a cryptic manner in order to conceal the yantra's esoteric significance from the nirnitiated. Rajasthan c. 19h century, Ink and colour on paper
તો પ્રાચીન હસ્તપ્રતોમાં કે સામાન્ય રીતે અલગ કાશ્મીરી કાગળ ઉપર અષ્ટગંધથી યોગ્ય મુર્તમાં આલેખન કરેલ યંત્રો પણ પ્રાપ્ત થાય છે.
આ યંત્રોનું પણ એક વિજ્ઞાન છે. તેમાં યંત્રાલેખન માટે ભોજપત્ર સૌથી શ્રેષ્ઠ છે. ભોજપત્ર આજે પણ કાશ્મીરમાં ઉપલબ્ધ છે. તે કુદરતી વૃક્ષની છાલ સ્વરૂપ છે. અને અમુક ભોજપત્ર અત્યંત પાતળા હોય છે. તે આપણા કાગળ કરતાં પણ પાતળા અને હળવા હોય છે, તેથી અમુક પ્રકારના યંત્રો જે માદળિયામાં મૂકીને ગળામાં પહેરવાના હોય છે તે માટે શ્રેષ્ઠ છે.
ઉપર બતાવેલ પરિબળો અને એ સિવાયના પણ કેટલાક અજ્ઞાત પરિબળો જો અનુકૂળ હોય તો મંત્રસિદ્ધિ સરળતાથી થઈ શકે છે. ઉપર બતાવેલ પરિબળોમાંથી એક પણ પરિબળ અનુકૂળ કે શુદ્ધ ન હોય તો મંત્રસિદ્ધિ શક્ય બનતી નથી. ઉપરના દરેક પરિબળોમાં અનુકૂળ સ્પંદનો પેદા કરવાની ક્ષમતા રહેલી છે અને તે દ્વારા જે તે મંત્ર-યંત્રના અધિષ્ઠાયક દેવ-દેવીને પ્રસન્ન કરવાની શક્તિ ઉત્પન્ન થાય છે.
જૈન ધર્મમાં ચિત્રકળા વૈવિધ્ય વિશેષાંક
આ દરેક વાત સંપૂર્ણપણે વૈજ્ઞાનિક છે અને પાશ્ચાત્ય દેશોમાં તેના ઉપર વિશાળ પાયે સંશોધન થઈ રહ્યું છે ત્યારે આપણા વિજ્ઞાનીઓએ પણ તે અંગે સંશોધન કરવું જોઈએ. ઇત્યાં વિસ્તરેશ, શિવમસ્તુ સર્વજગતઃ
પાર્નોધ:
૧. (જુઓ, 'પ્રકૃતિ' ગ્રંથમાં ‘રોમન્નકરણ”)
૨.
જૈનદર્શન : વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિએ'' (લે. યુનિ નદીયોષવિજયજી, પ્રકા. શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, મુંબઈ –૪૦૦૩૬) માં શ્રી અશોક કુમાર દત્તનો લેખ ‘‘રંગીન શક્તિસોનો શરીર તથા મન ઉપર પડતો પ્રભાવ‘’, પુ. ૪૫
“વર્ણમાળા અનેમંત્રોચ્ચારણનું અસ્ય'' લે. અશોક કુમાર દત્ત, ફાર્બસ ત્રૈમાસિક, એક ૪, ઓક્ટો.નડસે. ૧૯૯૨, પૂ. ૨૭૯
Y. The mantras are also intimately associated with the theory of eternal word Sphotvada expounded by the philosophers of Sanskrit grammar, who traced the gem of speech or words back to divine source (an Imperishable unit of speech: Sphot also known as vak or Pranav or Sabda Brahman) (Yantra by Madhu Khanna, p.44)
૫. (વૈયક ચેતના' તે, વેટ. કર્નલ સી. સી. બળી, પૂ. ૯૭)
..
અન – mantra by whch a mlsslle Is consecrated before It Is thrown. (The StandardsanskritEnglish Dictionary, p. 88)
મન્ત્રવિદ્યાને, રળીયાનોડિયા, પ્રસ્તાવના, ૬-૧૫
મેરેરિતો ખં વિાહનોવાનેડિતો ધાવયુોિ પાં વિગ્ગાવી સાડા નિમાયા (શ્રી પાનસૂત્ર, અષ્ટમ જીન, સ્થવિરાવતી, પૃ.૧૧૦)
૯. અસંખ્યાતા વર્ષોનો એક પલ્યોપમ થાય છે અને ૧૦ કોડાકોડી (૧૦) પલ્યોપમે એક સાગરોપમ થાય છે, આવા એક કોડાકોડી ૧૦" સાગરોપમ વર્ષ અર્થાત્ ૧૦" પલ્યોપમ વર્ષ થાય છે.
૧૦.
શ્રી શવસૂત્ર, અષ્ટમ થાન, ધ્વાિવતી, સુાિદીન
१९. समणस्स भगवन महावीरस्स तिनिसमा चउदस्मुखीणं अजिनागं जिनसंकासानं सक्खरसनिवाईनं जिणो विव भवितई वागरमानाणं उक्कोसया चउदस्पुब्बीनं संपया हुत्या ॥ १३७॥ ( श्री कल्पसूत्र, षष्ठ ગઃ ૧-૧૧૮)
१२. यानी हि अणसामिनी सिरिदेवी जक्रायगणिपिढगा। गह दिसिपाल-सुरिंदा समावि क्वन्तु બિનમÈ 11 (ાંતિમાં પત્રાચા-૪) ૧૩. "Yantra"byMadhu Khanna P 6
૭.
૮.
મંત્ર-યંત્ર ઉપર અસર કરનાર વિવિધ પરિબળોમાં નીચે જણાવેલ પરિબળો મુખ્ય છે. ૧. મંત્ર-યંત્રના રચયિતા અથવા દ્રષ્ટા મહાપુરુષોની પરક્લ્યાણ કરવાની ભાવના. ૨. મંત્રમાં આવેલ અક્ષરોના ધ્વનિ સંબંધી સ્પંદનો, ૩. મંત્ર-યંત્રનું નિર્માણ કરનારની ૧૪. “antra" by Madhu Khanna :116 સાત્ત્વિકતા-પવિત્રતા, ૪. મંત્ર કે યંત્રના આમ્નાયની પૂર્ણતા, ૫. મંત્ર-યંત્રનું પ્રયોજન, ૬. મંત્ર-યંત્રના સાધક ગુરુનું માર્ગદર્શન તથા આશીર્વાદ, ૭. મંત્ર-યંત્રની સાધના કરનારનું પ્રયોજન અર્થાત્ આશયશુદ્ધિ, ૮. સાધકની પોતાની સાત્ત્વિકતા-પવિત્રતા, ૯. સાધકની નિયમિતતા, ૧૦. સાધના માટેના એક જ નિસ્થિત સ્થાન અને તેની શુદ્ધિ, ૧૧. એક જ સમય, ૧૨. મંત્રજાપમાં મનનો ઉપયોગ અર્થાત્ મન, વચન, કાયાની એકાગ્રતા, ૧૩. મંત્રને યોગ્ય આસન, માળા વગેરે, ૧૪. સૌથી વધુ મહત્ત્વનું સાધકનું પોતાનું ૨૨. સૂષ્ટિમંત્રાrપમુખ્યપભાગ-૨વું. ૩૬૦, ૫૬૧ (લ, પૂ. મુનિશ્રી મૂવિનયબી) ભાગ્ય અથવા શુભકર્મ,
૨૧. Yantra'by Madhu Khanna P. 48
14. Mantra and Yantra are parallel to each other and In some cases may be interchangeable. ("Yantra" by Madhu Khanna, P.38)
૧૬, ૧લમ્પરણિતા મન્ત્રા: પ્રોબત્ત મળતુ મમ્।। (‘અગોચર વિશ્વ લે. દેવેશ મહેતા, ગુજરાત સમાચાર, તા. ૧૩-૧૦-૧૯૯૩ પૃ. ૬)
૧૭,
મંત્ર-તંત્ર-યંત્ર પાસપુચ્ય પ્રકા. ગજાનન પુસ્તકાલય, સુરત. પૂ. ૧૫
16. Yantra and mantra present the union of archetypal space and sacred sound. Each Is Inseparable from the other, with mantra 'soul' and yantra 'body' of subtle sound. ('Yantra' by Mahu Khanna, P.44)
૧૯, મંત્રવિયા-ઋષિયા ૫૪, શે. જળીયન સેલિયા પૂ. ૨૮,૨૬,૩૦ મંત્ર-તંત્ર-યંત્ર મહાસમુચ્ય પ્રકા,
ગજાનન પુસ્તકાલય, સુરત, પૃ. ૩૨૦, ૩૨૧, ૩૨૨ ૨૦. મંત્રવિયા-યંત્રવિયા વાળ, પૂ. ૩૧
२३. करामलकवद् विश्वं कलयन् केवलश्रिया (श्री सकलाई स्तोत्र श्लोक ११, कलिकाल सर्वज्ञ श्री हेमचंद्राचार्यजी)
---
ઓગસ્ટ - ૨૦૧૮ | ૫૧