________________
રહિત છે. આ બાબતમાં એમ સમજવાનું છે કે, કર્મની ઉપાધિનું અવસ્થાના સમયે કર્મોપાધિથી રહિત આત્મા વિષે અંતરમુખ થઈને અને તેથી કરીને ભવભ્રમણનું જે ચક્કર છે તે તો સમુદ્રની સપાટી જ્યારે તે અંદરમાં સહેજ ડૂબકી મારીને એકાગ્ર ચિત્તે આ બાબતની ઉપરના તરંગો અને ઉછળતા મોજાંના પ્રતિબિંબ સમાન છે. જેના સઘનવિચારણા કરે અને પરમજ્યોતિની સ્તુતિ કરે ત્યારે એક અંશ કારણે તરંગી અને મોજાં જન્મે છે. અને વિલિન થાય છે, તે રીતે માત્રનો ઉદય થતાં, તે નવ નિધિને પ્રાપ્ત કરે છે, તેમ અહીં કવિશ્રી આ જીવ અનંત વખત જન્મ-મરણના ફરતો રહ્યો હોવાં છતાં જેમ લખે છે. તેમાં એમ પણ અભિપ્રેત છે કે, ત્રિકાળી ધ્રુવ દ્રવ્ય ઉપર સાગરના અસલ ઊંડાણ અને તેની હજારો ફુટની ઊંડાઈમાં એટલે કે કપાધિ રહિત શુદ્ધ આત્મા ઉપર એક ક્ષણ માટે પણ જો પરમશાંતિ અને સ્થિરતા વર્તે છે, તેવી જ પરમ શાંતિ અને સ્થિરતા દૃષ્ટિ થઈ જાય તો એક અંશ તો શું પરંતુ એક અંશના હજારમાં સાથે અતિક્રિય આનંદમાં ભગવાન-આત્મા અનાદિથી અનંતકાળ ભાગ ઉપર પણ થયેલી દૃષ્ટિનું પરિણામ અત્યંત શ્રેયસ્કર છે. માટે બિરાજમાન છે.
સમકિતની ઝલક આપનારું છે. જે એકવાર આ નજારો જુએ તે, આ જીવે હું કર્મબંધનમાંથી મુક્ત થઈ શકે જ નહીં. મુક્તિનો પછી સંસારના સુખો, સંબંધો અને પૌગલિક દ્રવ્યો આકર્ષી શકતા નથી. માર્ગ સર્વથા અસંભવ છે. એવી નકારાત્મક માન્યતાને દરેક જન્મમાં ઘૂંટી ઘૂંટીને તે સમજણને એટલી દઢ કરી છે કે, તે આ બાબતમાં
(મનુભાઈ પ્રજ્ઞાચક્ષુ છે, ચિંતક છે) કશું વિચારી શકતો નથી. પરંતુ કવિ કહે છે કે; કોઈ પરમ શાંત
ફોન નં.: ૦૭૯-૨૬૬૧૩૩૫૯ ભુતાન પ્રવાસના સંસ્મરણો : ૧૦
કિશોરસિંહ સોલંકી (ગતાંકથી ચાલુ...)
જ તો સુખ છે આ ભુતાનનું. ૧૩. ડુક-ચેલ જોના
ન્ગસે લાખન્ગ વિશિષ્ટ મહત્ત્વ ધરાવે છે. કારણ કે તે એક તાસિંગ લાખન્ગથી થોડે આગળ જતાં વૃક-યેલ જોગ
ચોરટનના સ્વરૂપમાં છે. ભુતાનમાં આવા મંદિર ખૂબ ઓછા જોવા
મળે છે. આ મંદિર પારો વેલી અને દોપચારી વેલીની વચ્ચે આવેલી (Drukyel Dzong) આવે છે. અત્યારે હવામાન સારું છે. વાદળ છે
એક ટેકરીની ધાર ઉપર આવેલું છે. તે પારો વિલેજના પુલની પણ આછા આછાં. આ જોન્ગની પાછળ ૭૩૧૪ મી. ઊંચું શિખર
સામેની બાજુએ આવેલ છે. ત્યાંથી થોડેક આગળ ઢાળ ચડીએ તો માઉન્ટ જોમોલ્હારી દેખાય છે. આ પર્વત તિબેટ અને ભુતાન વચ્ચે
નેશનલ મ્યુઝીયમ આવે છે. સરહદની ગરજ સારે છે અને તેને જોમોદેવીનું સ્થાનક માનવામાં આવે છે. ૧૯૩૭માં પહેલીવાર તેની ઉપર ચઢાણ કરવામાં આવ્યું
હુન્ગસે લાખન્ગની સ્થાપના વિખ્યાત તિબેટી લામા થાન્ટન હતું. પરંતુ ત્યારબાદ આ શિખરને સંરક્ષિત શિખરની યાદીમાં
ગેલપીએ (Thangton Gyelpo 1385-1464) કરી હતી. તે મૂકવામાં આવ્યું છે.
ભુતાનમાં જમીનમાંથી નીકળતા લોખંડની શોધમાં આવ્યા હતા. ડૂક-યેલ-જોન્ગની સ્થાપના ઈ.સ.૧ ૬૪૭માં શાહુન્ગ
તિબેટ પાછા ફરતાં પહેલાં અહીં તેમણે લોખંડના આઠ પુલ બાંધ્યા ગવાનૂ નામચેલે તિબેટ પર મળેલા વિજયની ઉજવણી કરવા કરી
હતા. તેથી તેમનું નામ ચાગઝમ્પા એટલે કે “લોખંડના પુલ હતી. વૃકેલ જોગનો સ્થાનિક ભાષામાં અર્થ થાય છે : “વિજયી
બાંધનાર' તરીકે પણ ઓળખાય છે. પ્રકૃપા સમુદાયનો કિલ્લો' ૧૯૫૧માં માખણનો એક દીવો ઢળી
એક દંતકથા પ્રમાણે પારોમાં એક રાક્ષસી સમગ્ર ખીણ પડતાં અહીં ભયંકર આગ લાગી અને સમગ્ર ઈમારત ફક્ત દીવાલોને
પ્રદેશમાં લોકોને ત્રાસ આપતી હતી અને આ ટેકરી તેનું મસ્તક બાદ કરતાં ખંડેર બની ગઈ હતી.
માનવામાં આવતું હતું. આ રાક્ષસીને મહાત કરવા માટે થાન્ગટન એ જોઈને આગળ નીકળ્યા. અમારો બીજો પડાવ ડુન્ગસે
ગેલપોએ આ ટેકરી ઉપર ચૉરટનના સ્વરૂપમાં આ મંદિરનું નિર્માણ લાખન્ગ હતો. ગાડીમાં ઠંડી હવાની લહેરો આવતી હતી. ઢોળાવો ?
કર્યું હતું. એક દંતકથા પ્રમાણે આ ચોરટન કોઈપણ અસુરને જકડી ચડવા – ઉતરવાનો પણ એક આનંદ આવતો હોય છે. ઊંચે ચડીએ
S રાખવા માટે ખીલાની ભૂમિકા ભજવે છે.
આ ત્યારે નીચેનો નજારો અદ્ભૂત લાગતો હોય છે. અહીંની શુદ્ધ હવાનો
ઈ.સ.૧૮૪૧માં શરાબ ચેલસેને આ મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર ઘૂંટ ભરી લેવાની લાલચ કેવી રીતે રોકી શકાય? જ્યાં પ્રદૂષણનો કરવાનું નક્કી કર્યું. અને આજુબાજુના લોકોએ આર્થિક સહયોગ સંપૂર્ણ અભાવ આપણને વધારે જીવવાની ગરજ સારતો હોય. એ અને શ્રમદાન કર્યું. આ મંદિરના ભોંયતળિયે બધા જ દાતાનો નામ
(૨૦)
પ્રબુદ્ધજીવન
જુલાઈ - ૨૦૧૮