Prabuddha Jivan 2018 06

SR No.: 526119
Original Sutra Author: N/A
Author: Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2018
Total Pages: 64
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 5 MB

Page 42

સ્વમાન અને અભિમાના
શ્રી નટવરલાલ દેસાઈ
મનુષ્ય માત્રમાં પોતાના સ્વમાન અને પોતે જે કાંઇ છે તેનું છતાં અભિમાનનો ભાવ મૂકાતો નથી. અભિમાન ઓછીવત્તી માત્રામાં હંમેશા હોય છે. "Self Respect આવું શા કારણે બને છે તે બાબતમાં એક જાણીતા સંત and Ego" ને જુદા પાડતી ખૂબ જ સુક્ષ્મ રેખા હોવાને કારણે સાથે લેખકે આ બાબતની ચર્ચા કરેલ અને દરેક વ્યક્તિમાં અહમ્ પોતાનું સ્વમાન જળવાય છે કે નહીં તે ઓઠા નીચે માણસ પોતાના ભાવ જોવા મળે છે તેનું કારણ શું તે જાણવાનો પ્રયત્ન કરેલ. અભિમાનમાં સરકી જતો હોય છે, જેને કારણે આ જગતમાં મોટા તેના જવાબમાં આ સંતે જે જવાબ આપ્યો તે જાણવા જેવો છે. ભાગની સમસ્યાઓ ઊભી થાય છે. આ વ્યક્તિગત અહમ્ માણસને તેમણે કહ્યું કે મનુષ્ય જ્યારે જન્મે ત્યારે સામાન્ય રીતે એના જન્મનાં સમાજમાં અળખામણો કરે છે.
છઠ્ઠા દિવસે વિધાતા એના જન્મના લેખ લખવા માટે આવે છે. આ કોઇપણ વ્યક્તિમાં અતિ વિશિષ્ટ પ્રકારની ક્ષમતા અથવા શક્તિ રિવાજ લગભગ બધે ઠેકાણે હોય છે. આ વખતે નવા જન્મેલા હોય તેની નોંધ અન્ય લોકો લે, તે યોગ્ય કહેવાય, પરંતુ તે પોતે બાળકનું ભવિષ્ય વિધાતા લખી જાય છે તે આપણે સૌ જાણીએ આ બાબતમાં પોતાની જાતને વિશિષ્ટ માની પોતાના અહમૂને છીએ, પરંતુ એ વખતે વિધાતા નવા જન્મેલા બાળકના કાનમાં પોષે તે માનવ સહજ નબળાઇ છે. નાનામાં નાની વ્યક્તિનું પણ એક ફૂંક મારીને જાય છે અને તેમાં વિધાતા બાળકને જણાવે છે કે સ્વમાન જળવાવું જોઇએ અને મોટામાં મોટી વ્યક્તિએ પોતાના “તું આ જગતમાં આવ્યું એટલે જીવન પર્યંત એક વસ્તુ ભૂલીશ અહમ્ - અભિમાનને પોષવું જોઇએ નહીં. માનવ સમાજમાં આ નહીં કે અત્યાર સુધીમાં તારી કરતાં વિશેષ હોંશિયાર કોઇ જન્મેલ બે વૃત્તિઓ હંમેશા જોવા મળે છે. ખૂબ જ મોટા વિદ્વાન તથા સમર્થ નથી અને બીજી વાત એ ખાસ ધ્યાનમાં રાખજે કે હવે પછી પણ અને શક્તિવાન લોકો પણ ક્યાંક ને કયાંક પોતાના અભિમાનમાં આ જગતમાં તારા કરતાં વિશેષ હોંશિયાર જીવ પેદા થવાનો નથી.' રાચતાં હોય છે. આપણે જે પણ કાંઇ છીએ તે ઈશ્વરની આપણાં વિધાતાના આ શબ્દો માણસ માત્ર પોતાના જીવનભર ભૂલી શકતો ઉપરની કૃપાને કારણે છીએ, તેને કારણે આપણે આપણી જાત નથી અને તેને કારણે તેનામાં અહમ્ ભાવ સ્થાયી થઇ જાય છે. માટે ગર્વ લેવાના અધિકારી નથી તે સમજણ દરેકમાં હોવી જરૂરી સંતે આ વાત કરી અને કહ્યું કે અહંકાર છે એ ઈશ્વરે મનુષ્યમાં છે. મોટા માણસોની ફરજ છે કે તેઓ સામાન્ય લોકોનું સ્વમાન મૂકેલ માયાનો પડદો છે જેને કારણે મનુષ્યને ઈશ્વર પ્રાપ્તિ થતી જળવાય તે રીતે વર્તન રાખે, જેથી સમાજમાં અરસપરસ વૈમનસ્ય નથી. જો આ અહમૂનો પડદો માણસ હટાવી શકે અને જે કાંઇ છે પેદા થાય નહીં.
તે ઈશ્વર થકી છે તેવો દૃઢ વિશ્વાસ તેને થાય તો તે પ્રભુ પ્રાપ્તિ આજના સમાજમાં આપણો અનુભવ એવો છે કે લગભગ કરી શકે. આ વાત ખૂબ કઠિન હોવા છતાં સમજીને જીવનમાં દરેક વ્યક્તિ કોઇક ને કોઇક બાબતમાં પોતાના અહમૂને પોષતી ઉતારવા જેવી છે અને તમે ગમે એટલા વિશિષ્ટ વ્યક્તિ હોવા છતાં હોય છે અને હંમેશા પોતે બીજાથી કાંઇક વિશેષ છે તે બતાવતો તમને અહંકારનો અધિકાર નથી અને નમ્રતાપૂર્વક ઈશ્વરના હોય છે. ઈશ્વરે મનુષ્ય માત્રમાં અનેક જાતની નાની મોટી શક્તિઓ ચરણોમાં વંદન કરી તેમને શરણે જવું જોઇએ તો જ તમારો ઉદ્ધાર મૂકેલ છે અને તે રીતે જીવ માત્ર જે કાંઈ પામેલ છે તે ઈશ્વરે આપેલ થાય. બીજાનું સ્વમાન જાળવી પોતાનો અહમ્ નાબૂદ કરી આપણે છે તે વાસ્તવિકતા સ્વીકારીએ તો આપણાં અહમ્ ભાવમાં થોડી સૌ સરખા છીએ તે ભાવના તમારામાં આવે અને તેને વિકસાવો ઓટ આવે. ઊંચનીચના ભેદ આર્થિક રીતે, ધાર્મિક રીતે, સામાજિક તો જરૂર તમે ઈશ્વરની નજીક જઈ શકો. રીતે અને અન્ય ઉપલબ્ધિઓને કારણે થતાં હોય છે અને હું ઊંચો આ જગત માયાનો ખેલ છે અને આપણે સૌ ઈશ્વરનાં બાળકો અને તું નીચો એ ખ્યાલ ખોટા અહમ્ને પોષે છે. પોતાનું જ્ઞાન છીએ. તેમાં આપણી પોતાની કોઇ વિશિષ્ટતા નથી અને અને વિદ્વતા બીજા કરતાં વિશેષ છે તે હકીકત સાચી હોય તો પણ આપણામાં જે કાંઇ છે તે સૌ ઈશ્વરદત્ત છે એટલું સમજીને પ્રભુની તેને માટેનું અભિમાન કરવું તે યોગ્ય નથી. આ વૃત્તિ લગભગ શરણાગતી સ્વીકારી તેમની કૃપાથી, માયાનો પડદો હટી જાય અને બધે જ ઠેકાણે જોવા મળે છે અને જે સંત મહાત્માઓ છે કે જેઓએ પરમની પ્રાપ્તિ થાય તેવી આપણે સૌ પ્રાર્થના કરીએ. આધ્યાત્મિક જ્ઞાન મેળવેલ છે તેઓ પણ અહમ્ ભાવમાં રાચતા સ્વમાન તથા અભિમાનને બાજુ પર મૂકી વાસ્તવિકતાને જોવા મળે છે. અનેક સંત મહાત્માઓના અંગત પરિચયમાં આવ્યા સ્વીકારી આપણા જીવનમાં આપણો સ્વધર્મ આચરીએ અને પછી તેઓ બધામાં નાનો મોટો અહમ્ ભાવ જોવા મળે છે. આ ઊંચનીચના ભેદ ભૂલી જઇએ એવી પ્રાર્થના આપણે સૌ કરીએ. બધું જ ઈશ્વરદત્ત અને ઈશ્વરકૃપાથી પ્રાપ્ત થયેલ છે તે જ્ઞાન હોવા
LILIL ફોન નં. ૯૩૨ ૧૪૨૧ ૧૯૨ પ્રHદ્ધજીવન
જૂન - ૨૦૧૮ |