Prabuddha Jivan 2017 08 Bhartiya Guru Parampara Visheshank

SR No.: 526109
Original Sutra Author: N/A
Author: Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2017
Total Pages: 136
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 11 MB

Page 22

; પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક :
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિરોષક છે પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક
धन्यस्योपरि निपतत्यहितसमाचरणधर्मनिवापी । શિષ્યની ચાકરી કરવા મંડી પડે! गुरुवदनमलयनिसृतो वचनरसचन्दनस्पर्शः ।।
આપણા ગુરુભગવંતો પણ શિષ્યના કલ્યાણની અને - કોઈક ધન્ય આત્મા જ હોય છે, જેના માથે, પોતાના જ્ઞાનાર્જનની વાત આવે ત્યારે ભારે આકરા થતાં જોવા મળે, ૩ (શિષ્યના) અશુભ-અહિતકર આચરણના ઘામને શમાવનાર, પણ જ્યાં તેની સુખાકારીની વાત આવે ત્યાં તો ચિંતાથી અડધા + ગુરુના મુખરૂપ મલયપર્વત થકી વેરાઈ રહેલા, વચન- થઈ જાય! જી શિક્ષાવચનરૂપી ચંદનરસનાં છાંટણાં પડે.
૩. ગીfમર્થviારુષાક્ષરમિઃ ' અર્થાતુ, ગુરુના ધ્યાનમાં શિષ્યનું અસદાચરણ આવે અને तिरस्कृता यान्ति नरा महत्त्वम् । છે તેઓ તરત જ કઠોર શિક્ષાવચન દ્વારા તેને તેમ કરતાં અટકાવી अलब्धशाणोत्कषणा नृपाणां & દે - તેવા ગુરુ કોઈ ધન્ય આત્માને જ મળે. બાકી તો મોટા ન નીતુ મૌનૌ માયો વિશક્તિ || ૪ ભાગે, ચેલાને ખોટું લાગશે તો વંકાશે એવી બીકમાં રહીને - ગુરુનાં કઠોર વચનોથી તિરસ્કાર પામેલા શિષ્યો જ છું. છે તેનાં અસદાચરણ પ્રત્યે આંખ આડા કાન જ થતાં રહેતાં મોટાઈ પામી શકે છે. ધરતીમાંથી નીકળતા રત્ન-પાષાણો છે શું હોય છે.
જ્યાં સુધી સરાણે ન ચડે ત્યાં સુધી મણિ બનીને રાજમુગટમાં
સ્થાન પામતાં નથી. ગુરુ કેવા કઠોર હોય તેનો ઈશારો આપતી કેટલીક રફમાંથી પાસાદાર અને વજનદાર હીરા થવું હોય તો . * ઉક્તિઓ પણ જોવી જોઈએ :
સરાણે ચડવું જ પડે. શિષ્ય મોટાઈ પામવી હોય તો ગુરુનાં “ગુરુ પરજાપત સારિખા ઘટ ઘટ કાઢે ખોટ
તેને ઉતારી પાડે તેવાં કટુ વેણ વેઠવાં જ પડે. ભીતરસે રક્ષા કરે ઉપર લગાવે ચોટ.”
સવાલ એટલો જ થાય કે શિષ્યને રફમાંથી રત્ન બનાવવા - ગુરુ તે પ્રજાપતિ - કુંભાર જેવા. કુંભાર જેટલાં માટલાં માટે, શિષ્યની અરૂચિ - અપ્રીતિ વહોરીને પણ તેને ટોકીઢ બનાવે તે બધાં ઉપર જોરથી ટપલાં મારે. ને ખોડ રહી હોય ટપારીને લડી-વઢીને શિક્ષા કરી કરીને કેળવનારા અને ? તુ તે શોધી કાઢેપણ તેમ કરતી વેળા તેનો એક હાથ તે પોતાનાથી સવાયો કે પોતાના જેવો બનાવનાર ગુરુ કેટલા? ૐ માટલાંના અંદરના તે ભાગમાં રાખે કે જ્યાં ઉપરથી ટપલ એવા ગુરુ ક્યાં મળે?
મારવાનું હોય. એટલે ઉપરથી ટપલું પડે તો પણ અંદરના અને એવો જ બીજો સવાલ એ કે ગુરુના આવા વાકપ્રહારો . હાથના બળને કારણે તે માટલું તુટે નહિ, ફાટે નહિ. ગુરુ હોંશેહોંશે ખમી ખાઈને પણ પોતાના હિતની સતત ખેવના છે પણ આ જ કામ કરે. શિષ્યની સતત ભૂલ જ કાઢ્યા કરે અને રાખનાર, અને ગુરુની કઠોરતા પાછળ છુપાયેલી હિતબુદ્ધિને ટોક્યા જ કરે. પણ તે પળે પણ તેઓ તે શિષ્યની - તેના પરખી લે તેવા શિષ્ય ક્યાં? કેટલા? હિતની તો હૃદયથી રક્ષા જ કરતા હોય. શિષ્યની ખોટ કાઢવાનો.
T આ ધંધો કેટલો અઘરો-આકરો છે તે તો કોઈક નીવડેલ ગુરુને અહીં એક વિચિત્ર સમસ્યા ઉદ્ભવે છે. કે જ પૂછવું પડે.
આપણે ગુરુ-પારતંત્ર્યની, ગુરુ-આજ્ઞાની, ગુરુહું ૨, ૩પર કરવાહનથારાવારા રા મુનક્રમપુવા | ભક્તિની શાસ્ત્રાધારિત વાતો કરી. એ બધી વાતો, જેઓ ફેં + અન્તઃ સાક્ષાદ્રાક્ષાઢીક્ષાગુરવો નર્યાન્તિ ઓપનના || ગીતાર્થ હોય, સ્વ-પર-હિતસાધનામાં કુશલ હોય, આશ્રિતોનું ૬
- બહારથી તલવારની તીખી ધાર જેવા લાગે, ક્યારેક એકાંતે હિત કરવા સક્ષમ અને રુચિવાળા હોય, વળી સ્વયં જ કે કાળોતરા નાગથીયે વધુ ડરાવણા દીસે, પરંતુ ભીતરથી તો આરાધક અને ગુણસંપન્ન હોય, તેવા ગુરુભગવંતો પરત્વે કે
દ્રાક્ષના ફળ જેવાં કોમળ અને મધુર જ હોય, આવા કોઈક લાગુ પડતી હોય કે પાડવાની હોય ત્યાં સુધી તો બરોબર. ૭ 8 વીરલા ગુરુજનો જગતમાં જડી આવે ખરા.
પરંતુ જેઓ પાસે આ પ્રકારની સંપદા ન હોય, પણ પોતાની હૈ શાસ્ત્રીય સંગીતજ્ઞોનાં જીવન તપાસીએ તો ખ્યાલ આવે વ્યવહારૂ આવડત, વાચાશક્તિ, લોકરંજનની નિપુણતા હું કે તેમના ગુરુ કે મુરશદ કેવા આકરા, કઠોર અને નિર્દય હોય! વગેરેને કારણે લોકપ્રિય બન્યા હોય, અને તેના લીધે ર્ શીખવવાની બાબતમાં એમના જેવી નિર્દયતા ક્યાંય ન જડે. ભક્તસંપદાની સાથે શિષ્યસંપદા પણ વધી હોય તેવા ગુરુઓ
પરંતુ સાચવવાની વાત આવે ત્યારે પાણીપોચાં! જરાક જ્યારે શિષ્યો પાસે વિનય, આજ્ઞાપાલન, વૈયાવચ્ચ આદિની તકલીફ પડતી જુએ તે રડું રડું થઈ, બધું છોડીને શાગિર્દની - વધુ પડતી અપેક્ષા રાખે છે, અને તે બધું કરવાની ફરજ પાડે
પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુપરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
I
! પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક :
ઓગસ્ટ- ૨૦૧૭