________________
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક :
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક ૨ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
શું ચાલવાની ક્ષમતા રાખનાર શિષ્ય જ ખરું જ્ઞાન મેળવી શકે છે. ચડિયાતો બાણાવળી સિદ્ધ થાય છે ને તેમ છતાં પોતાની શું
બીજી વાત એ છે કે, આપણને અપેક્ષા પણ એવા ગુરુની વિદ્યા માટે ગુરુકર્તુત્વને પ્રાધાન્ય આપતો એકલવ્ય બાણવિદ્યા હોય છે જે આપણા કામ કરી આપે. આનંદઘન જેવા અવધૂત માટે અનિવાર્ય પોતાના જમણા હાથનો અંગુઠો 3 પાસે તેમના સમયની કોઈ રાણી પુત્ર પ્રાપ્તિના આશીર્વાદની ગુરુદક્ષિણારૂપે આપતા પણ સહેજે અચકાતો નથી. આ છે અપેક્ષાએ જાય છે. આ દયનીય પરિસ્થિતિ આજે પણ છે, બલ્ક ભારતીય સંસ્કૃતિનું ઉત્તમ શિષ્યત્ત્વ. વધુ કફોડી થઈ છે.
“પંચસૂત્ર' નામક જૈન ગ્રંથમાં એક બહુ મજાનું સૂત્ર મળે જૈન દર્શન ગુરુ નહિ પણ સુગુરુનું શરણું સ્વીકારવાની છે - ‘ાયો ગુરુવહુમાનો” - ગુરુ બહુમાન તે જ મોક્ષ. ગુરુ કે વાત કરે છે. મુહુપતિના બોલમાં આવે છે કે “સુદેવ, સુગુરુ, બહુમાનથી આરંભાયેલી આપણી યાત્રા મોક્ષગામી બની રહો
સુધર્મ આદરું, કુદેવ, કુગુરુ, કુધર્મ પરિહરું'. અહીં કુગુરુનું એ જ અભ્યર્થના.
સેવન ન કરવાની વાત સ્પષ્ટ રીતે કરી દેવાઈ છે. પણ જે વર્તમાનકાળે તો જાણે કુગુરુઓનો રાફડો ફાટ્યો છે.
મારા ગુરુજન એવા ડો. ગીતાબેન જેન અને ડૉ. $ માણસની જાતજાતની એષણાઓને પોષતા ને તેને ધર્મના ધનવંતભાઈ શાહ વચ્ચે જે એક વિરલ મૈત્રી હતી તેના મીઠા છે. નામે અધર્મના માર્ગે દોરી જતા ગુરુઓનો અત્યારે પાર નથી. ફળ મને પણ જુદી રીતે ચાખવા મળ્યા છે. આ બંને
આ સમયે આપણા વિવેકને કામે લગાડવાની તાતી જરૂર છે. મહાનભાવોના સહવાસે મારા જીવનને એક નવી દિશા શું સાચા ગુરુ નથી એવું નથી પણ તેમને ખોળવા તો નીકળવું સાંપડી, જેના પ્રથમ સોપાન રૂપે મુંબઈ જેન યુવક સંઘ કે જ પડશે ને? સદગુરુ અને ગુરુ વચ્ચેનો ભેદ કરતા શીખવું સંચાલિત પર્યુષણ વ્યાખ્યાન માળામાં વર્ષ ૨૦૧૩થી ૪ ૐ પડશે. સદગુરુ પ્રાપ્તિ માટેની તડપ હશે તો આ કામ થશે. જોડાવાનું થયું. લોગસ્સ સૂત્ર વિશે અપાયેલ વ્યાખ્યાન લેખ હૈ ૨ જેટલું મૂલ્ય ગુરુનું છે એટલું જ મૂલ્ય તેમને ઉત્તમ રીતે રૂપે પણ આપવાનું હોઈ પ્રબુદ્ધ જીવનના પર્યુષણ પછીના ? 3 ઝીલનાર શિષ્યનું પણ છે. ઉત્તમ શિષ્ય મળવા એ પણ એટલા તરત બીજા જ અંકમાં છપાયો. પ્રબુદ્ધજીવન સાથે આ મારું છું
જ મોટા સદ્ભાગ્યની વાત છે. ગુરુ-શિષ્ય પરંપરા એક સાંકળ પ્રથમ સંધાન. પછી તો નાના-મોટા કામ ડૉક્ટર સાહેબ દ્વારા છે જેની પ્રત્યેક કડી મુલ્યવાન છે. આ પરંપરા ન હોત તો સોંપતા રહ્યા ને નિકટતા વધતી રહી. ધનવંતભાઈના આજે આપણી સંસ્કૃતિનું જેટલું જતન થઈ શક્યું છે તે ન થઈ દેહાવસાન બાદ પ્રબુદ્ધ જીવનની ધુરા આદરણીય ડૉ. સેજલબેન કે y શકત. જૈન ધર્મની શ્રમણ પરંપરા છે તો ભગવાન મહાવીરની શાહે સંભાળી. ધનવંતભાઈ પછી આવનાર વ્યક્તિ તરફથી મેં * વાત ૨૬૦૦ વર્ષના વાણા વહી ગયા બાદ પણ આજે અકબંધ કેટલીક દાદ મળશે તે અંગે મનમાં અવઢવ ચાલતી, પરંતુ $ છે. જ્યારે મુદ્રણ માટે કોઈ જ પ્રકારની વ્યવસ્થા નહોતી ત્યારે મુંબઈ યુનિવર્સિટી ખાતે થયેલ પ્રથમ જ મુલાકાતમાં ? હું વેદ આદિ સાહિત્યને કંઠોપકંઠ પરંપરાએ જાળવી રાખવા સેજલબેનની શાલીનતા અને નમ્રતા સ્પર્શી ગઈ. તેમની જ હું કેટલાય ઋષિમુનિઓએ પોતાના જીનની ક્ષણે ક્ષણ ખર્ચી નાખી અધ્યાપકીય સૂઝબૂઝનો લાભ પ્રબુદ્ધ જીવનને મળતો થયો છે
છે. શ્રીરામ અને શ્રીકૃષ્ણ જેવા અવતાર પુરૂષોએ પણ ગુરુનું તેનો રાજીપો પ્રત્યેક અંકમાંથી પસાર થતાં અનુભવાતો. મારા શું સેવન કરી જ્ઞાનપ્રાપ્તિ અર્થે ગુરુની અનિવાર્યતા પર મહોર દ્વારા તેમના સુધી પહોંચતા આ. વિજયશીલચંદ્રસૂરિ જેવા છું મારી છે. શત શત વંદન છે આવી ગરિમાવંત ગુરુ-શિષ્ય વિદ્વાન આચાર્ય ભગવંતોના સૂચનો તેઓ સહર્ષ સ્વીકારતા.
આમ તેમની સાથે પણ સ્નેહ સંબંધ પાંગરતો રહ્યો. વચ્ચેછેલ્લે એક વાત કરવી જ રહી કે ગુરુ કરતા પણ ચડિયાતી વચ્ચે સાહિત્ય અંગેના કોઈ કાર્યક્રમોમાં મળવાનું પણ થઈ જ છે - ગુરુ ભક્તિ. મહર્ષિ દ્રોણ પાસે વિદ્યા પ્રાપ્તિની અપેક્ષાએ જતું. શ્રી નીતિનભાઈ સોનાવાલા અને સેજલબેને વર્ષ જ આવેલા એકલવ્યને દેહધારી દ્રોણ દ્વારા તો નિરાશા સાંપડી ૨૦૧૬માં પુનઃ પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં વાત કરવાની હૈ શું છે. પરંતુ તેના મનમાં ગુરુની જે છબી છે એને મૂર્તિમંત તક આપી. અનાયાસ જ વિસ્તરેલા આ મૈત્રી સંબંધે હું & કરી, હૃદયપૂર્વક તેની વંદના કરી તે સ્વયમ બાણવિદ્યા પ્રાપ્ત ઊંચકાતો રહ્યો. રૃ કરે છે. અખાની પંક્તિ યાદ આવે ‘ગુરુ થા તારો તું જ'. પણ ઓચિંતા એક દિવસ ફોન રણક્યો જેમાં સેજલબેનની રું
એમ વિચારવામાં હું પણાનું મોટું ભયસ્થાન ઊભું હોય છે. આજ્ઞા ઉતરી. પર્યુષણ-વિશેષાંકના સંપાદનની કામગીરી શું એકલવ્ય તેની ગુરુ ભક્તિના પ્રતાપે અર્જુન કરતા પણ સબબ વાત કરી. મારા માટે આ બહુ મોટા સદ્ભાગ્યની વાત કે
મોગસ્ટ -૨૦૧૭) 'પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક :
પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુપરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
9 પરંપરાને.