________________
૩૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
જુલાઈ ૨૦૧૭
n,
નહીં થવું પડે! આખરે જૈન હોવું એટલે શું? તો કહે, ‘ઈન્દ્રિયો પર હોવાનો એ પુરાવો છે. એ રીતે આંતરધર્મીય સભાવના અને જીત મેળવી તેને કાબુમાં રાખી, તેની પાછળ રહેલા આત્માને ઊંચે એખલાસ કેળવવાના પ્રબુદ્ધ જીવનના પ્રયત્નની કદર કરું છું. ચડાવીને વિસ્તારવો કે જેથી તે અખિલાઈના દર્શન કરી શકે. પિંડને ગયે વર્ષે મારે ખ્રિસ્તી ધર્મ વિશે અમદાવાદની એચ. કે. આર્ટસ વિકસાવવાથી તેમાં બ્રહ્માંડની અનુભૂતિ કરી શકાય છે. બ્રહ્મ એટલે કૉલેજમાં બોલવાનું હતું. મારા પ્રવચનને અંતે કૉલેજિયન યુવકજ્ઞાન. હું કોણ, ક્યાંથી અને શા માટે આવ્યો? અહીં આવીને મેં યુવતીઓએ પૂછેલા પ્રશ્નમાંથી મને ખ્યાલ આવ્યો કે, ભગવાન ઇસુ, કેટલું, કેવું અને શા માટે કર્યું? મારા જીવનનો હેતુ શો? જેવી ખ્રિસ્તી ધર્મ અને બાઈબલ વિશે લોકોમાં અજ્ઞાન છે, ગેરસમજ છે, બાબતો વિષે વિચારવું એ પાયાનું જ્ઞાન થયું, કે જે શાળા-કૉલેજોમાં અને પૂર્વગ્રહો પણ છે. મારા લખાણ અને અન્ય કામકાજમાં ના મળે, પણ જાતેજ મેળવી લેવાનું રહ્યું. સાધનો પાછળની દોટમાં આંતરધર્મીય એખલાસ અને સદ્ભાવના કેળવવા હું પ્રયત્નશીલ રહું સાધના વેડફાઈ જવી ના જોઈએ, એમ જે તમે તમારા તંત્રીલેખમાં છું. હમણાં હું મહુવા ખાતે મોરારી બાપુના કૈલાસ ગુરુકુળમાં નોંધ્યું છે, તે તમારી વિદ્વતા, વાચન અને બહુમુખી પ્રતિભાને સૂચક વિશ્વગ્રામ યોજેલ સભાવના પર્વ ૮માં જઈ આવ્યો. ઘણું જાણવા બની રહે છે. તમારો અગ્રલેખ ખૂબ ગમ્યો, જેમાં તમારા સમગ્ર મળ્યું. જીવનનો નિચોડ સમાઈ ગયો. પ્રબુદ્ધ વાચકને ખૂબ ખૂબ પ્રેરણા “પ્રબુદ્ધ જીવન’ મે ૨૦૧૭ અંકમાં આપનો તંત્રીલેખ વાંચ્યો. આપે મળી, એટલું જ નહીં પણ પોતે જાતે વિચારતો થાય એવું સક્ષમ અને વિવિધ વિષયો લઈને આધ્યાત્મિક જ્ઞાન અને વિદ્વત્તાથી વિવિધ હૃદયસ્પર્શી લખાણ રહ્યું. તે બદલ મારા હાર્દિક અભિનંદન સ્વીકારશો. વિષયોની છણાવટ કરી છે એમાં પ્રગટ થતાં આપના ઊંડા જ્ઞાન
હિરજીવન થાનકી અને આધ્યાત્મિકતાની કદર કરું છું. * * * * * * *
બીજું, આપના સમગ્ર તંત્રી લેખમાં પ્રકૃતિ-પ્રેમનો સારો ખ્યાલ આપણાં દેશમાં નાની-નાની બાબતોમાં આમ લોકોમાં ઝઘડાઓ મળે છે. પ્રકૃતિ તરફ વળવાની, પ્રકૃતિને પ્રેમથી સાચવવાની આપની વધી રહ્યાં છે અને તે બોલાચાલી-ગાળાગાળીથી આગળ હાથની હાકલની કદર કરું છું. મારામારી અને તેનાથી પણ આગળ મોટી છરીઓથી એકબીજા પ્રસ્તુત અંકમાં ડૉ. કલા શાહના “સર્જન-સ્વાગત'ની હેઠળ પુસ્તક પર ઘા કરી મારામારી કરવી અને એકબીજાના જાન લેવા સુધીની સમીક્ષાઓ મને ખાસ ગમી. વાંચન વ્યક્તિ અને સમાજને ઘડે છે. હિંસા વધી રહી છે.
આપ પુસ્તક સમીક્ષા દ્વારા ‘પ્રબુદ્ધ જીવન'ના ગ્રાહકોને સારા પુસ્તકો આ રીતે બહુ જ ચિંતા જન્માવે એવું સામાજીક વાતાવરણ દેશમાં વાંચવામાં પ્રેરણા અને પ્રોત્સાહન આપો છો, એ સરાહનીય છે. ફેલાતું જાય છે, જે આપણા સમગ્ર વિકાસમાં નડતરરૂપ થઈ રહ્યું અંગ્રેજીમાં આપેલા છેલ્લા બે લેખો એટલે 'Practicing Forછે. ગાંધી-વિનોબા- જયપ્રકાશ નારાયણ-રવિશંકર મહારાજ, giveness in Difficult Situations' by Dilip V. Shah અને નારાયણભાઈ દેસાઈ, ઈલાબહેન ભટ્ટ વગેરે મહાનુભાવોના 'Enlighten Yourself by Self Study of Jainology' by Dr. જીવનમાંથી મૈત્રીભાવના તથા એકબીજાને મદદરૂપ થવાની ઈચ્છા Kamini Gogri ના લેખોમાંથી મને ઘણુંબધું જાણવા મળ્યું.Tagree વગેરે સામાજીક સદ્ગુણોના વિકાસને ભારે અવરોધક આ વાતાવરણ with Dilip Shah that just as there are no mountain peaks છે–તે અટકાવવા માટે શું કરવું જોઈએ તેની વિચારણા જ્યાં જ્યાં that cannot be scaled, there is nothing that cannot be સમાજ વિકાસના ચિંતકો ભેગા થાય છે ત્યાં ત્યાં થવી જરૂરી છે. forgiven and there is no one undeserving of forgiveHસૂર્યકાન્ત પરીખ (સ્વાતંત્ર્ય સેનાની) ness, Human beings possess a divine gift – Power to
forgive! From Dr. Kamini's article on Jainology I get the ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ હું વર્ષોથી વાંચું છું. સ્વ. ધનવંતભાઈએ ૧૧ વર્ષમાં impression that women have no equal status with men કાયાપલટ કરી નાખી. તમે એ પરંપરા ચાલુ રાખશો એમ મને લાગે in Jain religion! છે. શુભ આશિષ પાઠવું છું.
મને લાગે છે કે, જૈન ધર્મના પૌરાણિક ગ્રંથોનો અભ્યાસપૂર્ણ સુબોધિબેન મસાલીયાના લેખ બહુ સરસ હોય છે. તેમને વ્યાખ્યાનોમાં આધુનિક દુનિયાના જ્ઞાન-વિજ્ઞાને સિદ્ધ કરેલા પ્રગતિ અભિનંદન કહેશો.
અને સિદ્ધિનો ખ્યાલ રાખવાની જરૂર છે. એ દૃષ્ટિએ દુનિયાના બધા એપ્રિલના અંકમાં ધનવંતભાઈની અંતરની અમીરાત કેમ નથી? ધર્મોમાં સ્ત્રી અને પુરુષ વચ્ચેના સમાનતાની કદર થવી જોઈએ.
| | કનુભાઈ પરીખ સ્વીકાર થવો જોઈએ. જૈવિક (બાયોલૉજિકલ) અને શારીરિક તફાવત ઉમર ૯૩, ૨૦/૧, રશ્મિ વિહાર, K.A.S. રોડ, સ્ત્રી-પુરુષને સમાન ગણવામાં આડે ન આવવા જોઈએ. માટુંગા, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૧૯. ફોનઃ ૨૪૦૨૫૩૯૦.
1 ફાધર વર્ગીસ પોલ, એસ. જે.
ડાયરેક્ટર હું જોઉં છું કે, “પ્રબુદ્ધ જીવન’ જૈન સમાજનું ધાર્મિક માસિક
* * * * * * હોવા છતાં બધા ધર્મો પ્રત્યે ખૂબ ખુલ્લું મન રાખે છે. એટલું જ નહિ શુભમ્ ભવતું, વિહંદુવર્ય પૂજ્ય વંદનીય બધા ધર્મો વિશે ‘પ્રબુદ્ધ જીવનના ગ્રાહકોને માહિતી પીરસે છે. કુશળ હશો. ઢળતી ઉમર કિંતુ સાહિત્યિક લગાવ રહે જ છે. “પ્રબુદ્ધ જીવન'ના ડિસેમ્બર ૨૦૧૪ અંકમાં MAJAR WORLD RE- “પ્રબુદ્ધ જીવન'નો ચાહક, ગ્રાહક, વાચક ને લેખક, અન્યના LIGIONS અંગેના લેખો વાંચ્યાનું મને યાદ છે. તંત્રીઓ દૃષ્ટિ-સંપન્ન સરનામા હોય તો પત્રથી અભિનંદન, કે મારી પ્રસન્નતા પાઠવું છું.