________________
એપ્રિલ, ૨૦૧૭
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૩
કરના, ઠીક પાપોં કી પ્રવૃત્તિ કા ત્યાગ કરકે શુભ ધર્મ કી પ્રવૃત્તિ કે વાસ્તવિક સત્ય કો સમઝ લેને કે પશ્ચાત ઐસે જિનેશ્વર પરમાત્મા કરને સે પાપ પ્રકૃતિ કા હી નાશ હો જાએગા. ઔર સામને શુભ કે દર્શન કરતે સમય “સંશય ન રહે વેધ” મન કિસી ભી પ્રકાર કા પુણ્ય પ્રકૃતિ કા નયા બંધ હો જાએગા. ઐસા કરને પર નાશ (ક્ષય) સંશય રહતા હી નહીં હૈ. હો જાને કે બાદ જબ પાપ રહેગા હી નહીં તો દુઃખ કહાં સે આએગા? એક દર્શન-જિન દર્શન હે. જિસમેં મંદિર મેં જિન-જિનેશ્વર તથા જબ સ્વયં કા ઉપાર્જિત શુભ પુણ્ય સત્તા મેં રહકર ઉદય મેં ભગવાન કે દર્શન કરને કી ક્રિયા-પ્રવૃત્તિ હોતી હૈ. ઔર દૂસરે મેં આયેગા તબ સુખ ભી અચ્છા મિલેગા. સ્વયં કે પુણ્યોદય કો કૌન એસે જિન-જિનેશ્વર ભગવાન દ્વારા પ્રરૂપિત તત્ત્વોં કે ચરમ રોકેગા? કર્મ શાસ્ત્ર કા રહસ્ય સમઝના બહુત જરૂરી છે. મૂલ મેં સત્યાત્મક સિદ્ધાંત કો જાનના, સમઝના-માનના ઇસે જૈન દર્શન કર્મ દો પ્રકાર કે હૈ. (૧) શુભ કર્મ, તથા (૨) અશુભ કર્મ. દાનાદિ અર્થાત્ જૈન તત્ત્વજ્ઞાન PHILOSOPHY કહતે હૈ. ઐસે જૈન દર્શન શુભ પ્રવૃત્તિ દ્વારા ઉપાર્જિત હોને સે એસે પુણ્ય કો શુભ કર્મ સંજ્ઞા સ્વરૂપ જૈન ધર્મ કે મૂળભૂત પદાર્થો કા જ્ઞાન સમ્યગ રૂપ સે પ્રાપ્ત દી હૈ. ઇસી કી કાલા વધિ કે પરિપક્વ હો જાને પર ઉદય મેં આને સે હો જાય, તત્ત્વજ્ઞાન સહી સમ્યમ્ રૂપ સે સમઝ મેં આ જાય, ઔર સુખ-સમ્પત્તિ-સમૃદ્ધી આદિ સ્વતઃ હી પ્રાપ્ત હોતી હે. ઠીક ઇસસે તૈસી હી શ્રદ્ધા જગ જાય. ચરમ સત્યાત્મક શાશ્વત સિદ્ધાંતોં વાલી વિપરીત હિંસા-ઝૂઠ-ચોરી આદિ ૧૮ પ્રકાર કી અશુભ પ્રવૃત્તિ જિનકો તત્ત્વ-વ્યવસ્થા પર નિષ્ઠા બન જાય, શ્રદ્ધા પૂરી જગ જાય. જિસકે પાપ કી સંજ્ઞા દી ગઈ હૈ ઉનસે બંધા હુઆ અશુભ (પાપ) કર્મ ફલસ્વરૂપ-“જૈ જૈ જિPહિં પવેઈયું તમેવ નિ:સંકે સચ્ચે.” અર્થાત્ કાલાન્તર મેં યા ભવાન્તર મેં જબ ભી ઉદય મેં આએગા તબ દુઃખ- જો જો સર્વજ્ઞ એસે જિનેશ્વર પરમેશ્વર પરમાત્મા ને કહા હૈ વહ સબ દારિદ્રય-દુર્ગતિ દુર્ભાગ્યાદિ આતા હી આતા હૈ. ઇસકે કારણ જીવ કુછ મેરે લિયે સંપૂર્ણ રૂપ સે સર્વથા શંકા રહિત હી હૈ. ઐસી દૃઢ કો દુઃખી હોના પડતા હૈ.
ધારણા (શ્રદ્ધા) બન જાય...ઉસકો અબ કિસી ભી બાત મેં, કિસી ઉપરોક્ત કર્મ સિદ્ધાન્ત કી સચ્ચાઈ સમઝ મેં આ જાય તો નિરર્થક ભી વિષય મેં શંકા-કુશંકા-દ્વિધા રહતી હી ન હો ઉસકે લિએ જિન અસત્ય મિથ્યા માર્ગ પર રહ કર ઈશ્વર કે પાસ, યા ગુરૂઓ કે પાસ દર્શન-જૈન ધર્મ-દર્શન કિતના અચ્છા સાફ સ્પષ્ટ રહતા હૈ? એકયા દેવી-દેવતાઓં કે પાસ સુખ માંગ લેના, દુ:ખ નિવારણાર્થ યાચના એક બાત કી સ્પષ્ટતા રહતી હૈ. એક-એક વિષય ગત જ્ઞાન-દર્શન ભરી પ્રાર્થના કરતે રહના આદિ અપને આપ બંદ હો જાએગા. લેકિન સપૂર્ણ સત્ય યથાર્થત્મક રહના ચાહિએ. યહ સબસે બડા ફાયદા ઐસા સુવર્ણ દિન આતા નહીં હૈ. પુરૂષાર્થવાદી ધર્મ માર્ગ મેં જીવોં હૈ. કો સ્વયં કો કરવા પડતા હૈ. જો કિ કઠીન લગતા હે. કબકિ ઈશ્વરાદિ યા તો જિનેશ્વર પરમાત્મા કે દર્શન કરકે જૈન દર્શન કે સિદ્ધાંત કો માન લેના ઔર ફિર ઉનકે પાસ માંગ લેના બહુત આસાન લગતા કો જાને સમઝે માને. યા ફિર જૈન દર્શન કે પદાર્થો તત્ત્વ કા સ્વરૂપ હૈ. માંગ લેના જરૂર આસાન હૈ લેકિન માંગતે હી સામને મિલ સમ્યગુ જ્ઞાન સે જાન-સમઝકર માનને લગ જાય તો ભી શંકાજાના આસાન નહીં લગતા હૈ. એસે સુખ દાતા ઈશ્વર કો સંશય રહિત માનસ બન જાય. જિન પ્રતિમા કે દર્શન કે વિષય મેં માનનેવાલોં કી સંખ્યા કરોડોં કી હૈ. સબને વૈસે હી સુખ દાતા ઈશ્વર હી આનન્દઘનજી મુનિસુવ્રત સ્વામી ભગવાન કે સ્તવન મેં ઇન શબ્દો કી હી કલ્પના કરકે રખી છે. રોજ કરોડો લોગ ઐસી સુખ પ્રાપ્તિ કી મેં સ્પષ્ટતા કરતે હુએ કહતે હૈ કિ.. તથા દુઃખ નિવૃત્તિ કી પ્રાર્થના ભી ખૂબ કરતે હૈ. પરંતુ કરોડોં મેં સે તુજ મુરતિ મન હરણી...એસે સર્વજ્ઞ વીતરાગી ભગવાન કી મૂર્તિકિતને લોગોં કે કિતને પ્રમાણ મેં દુઃખ દૂર હુએ? તથા કિતને કરોડો પ્રતિમા કે દર્શન કરને માત્ર સે ભી...દુ:ક્ષ-દોહગ દૂર ટલે..સુખલોગોં કો સુખ-સંપત્તિ-સમૃદ્ધિ મિલ ગઈ? આજીવન પર્યન્ત વર્ષે સમ્મદ શું ભેટ..દુઃખ ઔર દોર્ભાગ્યાદિ સબ કુછ દૂર હો જાતા હૈ. તક ઇસી પ્રકાર કી એસી હી ધારણા-નિષ્ઠા-શ્રદ્ધા રખકર વૈસી હી ઘટતા હૈ, ટલ જાતા હૈ. તથા સામને સે સુખ સંપત્તિ આદિ સબ પ્રાર્થના-યાચનાદિ કરતે હુએ ભી સબકો સુખ મિલ કહાં જાતા હૈ? મિલ જાતી હૈ. દિનકર કરભર પસરતા રે.. અંધકાર પ્રતિબંધ અર્થાતુતથા દુ:ખ કહાં ટલ જાતા હૈ? આશ્ચર્ય તો ઇસ બાત કા હૈ કિ સો જૈસે હી દિનકર સૂર્ય કા ઉદય હોતા હૈ વૈસે હી વિશવ મેં સે અંધકાર સો વર્ષો કા આયુષ્ય ઇસીમેં બીત જાને કે બાવજૂદ ભી લોગ અપની સારા દૂર હો જાતા હૈ ઔર પ્રકાશ-તેજ ચારો તરફ ફેલ જાતા હૈ. ઇસ મિથ્યા વૃત્તિ તથા પ્રવૃત્તિ કો છોડને કે લિએ તૈયાર નહીં હોતે વૈસે હી સર્વજ્ઞ જિનેશ્વર ભગવાન કે દર્શન હોને સે શંકા-કુશંકા
. અસત્ય ના માર્ગ છોડને ઓર સામને સત્ય માર્ગ સ્વીકારને કે સંશય સબ દૂર હો જાતા હૈ. ઇસસે જીવ કો આગે સમ્યગૂ દર્શન લિએ ભી તૈયાર નહીં હોતે હૈ.
પ્રાપ્ત હોતા હૈ. પરમ આનન્દ કી અનુભૂતિ હોતી હૈ. દરિસણ દીઠે... સર્વજ્ઞ-સર્વદર્શી જિનેશ્વર પરમાત્મા કા સત્ય-યથાર્થ પરમ ઇસ એક પદ કા રહસ્યાર્થ સમઝાને કા પ્રયાસ કિયા હૈ. સત્યાત્મક સ્વરૂપ સમઝ મેં આ જાને કે પશ્ચાત અબ ઐસે જૈન દર્શન
* * *