________________
૩૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
જૂન, ૨૦૧૬ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ દ્વારા વિનય-ચશ પરિસંવાદ સંપન્ન શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ, મુંબઈ વિદ્યાપીઠનો ગુજરાતી વિભાગ એલ.ડી. ઈન્સ્ટિટ્યુટ ઓફ ઈન્ડોલોજીના ડિરેક્ટર અને જૈન અને જૈન એકેડેમી દ્વારા વિનય-યશ પરિસંવાદનું આયોજન કરવામાં ધર્મના પ્રખર વિદ્વાન જિતેન્દ્ર શાહે બીજ વક્તવ્ય આપ્યું હતું. બીજા આવ્યું હતું. મધ્યકાલીન જૈન સાહિત્યમાં અગ્રગણ્ય વિદ્વાનો અને સત્રમાં તેમણે ‘દ્રવ્ય ગુણ પર્યાયરાસ' વિશે વક્તવ્ય આપ્યું હતું. અનન્ય કવિપ્રતિભા ધરાવતા સર્જકો ઉપાધ્યાય વિનયવિજયજી અને પ્રથમ સત્રમાં જિતેન્દ્ર શાહે જણાવ્યું હતું કે આ બંને સાધુ મહારાજો યશોવિજયજીનું સ્થાન વિશિષ્ઠ અને મહત્ત્વનું છે. વિનયવિજયજી નવ્યન્યાય શાસ્ત્ર ભણ્યા. તે ખૂબ અઘરી એટલે કે જાણે વાળની છાલ મહારાજ કાળધર્મ પામ્યા પછી યશોવિજયજી મહારાજે શ્રીપાળ રાસ કાઢવા જેવી વાત હતી. આ બંનેના ગુરુ પાસે એક ગ્રંથ હતો. પરંતુ પૂર્ણ કર્યો હતો. ફોર્ટમાં યોજાયેલા પરિસંવાદોમાં વિદ્વાન વક્તાઓએ તે પોતાની મહત્તા ઘટી જાય એવા ભયથી તે શિષ્યોને ભણાવતા આ બંને સર્જકોના સર્જનની પ્રસાદીનો આસ્વાદ અને રસલ્હાણ નહીં. ગુરુ બે દિવસ બહારગામ ગયા ત્યારે ગુરુ માતાએ જ્ઞાન જિજ્ઞાસુઓને કરાવી હતી. આ કાર્યક્રમનો પ્રારંભ જાણીતા વહેંચવાથી વધે છે એમ માનીને બંને શિષ્યોને આપ્યો. તે બંનેએ બે ઉદ્યોગપતિ અને ભદ્રંકરવિજયજી મહારાજના ઉપાસક સી. કે. દિવસમાં ૧૫૦૦ થી વધુ શ્લોક કંઠસ્થ કર્યા હતા. વિજયવિજયજી મહેતાએ દીપપ્રાગટ્ય કરીને કર્યો હતો. આ કાર્યક્રમ શ્રી ભદ્રંકર મહારાજે ૬૦૦ અને યશોવિજયજી મહારાજે ૯૦૦ મંત્રો કંઠસ્થ વિદ્યાદીપક જ્ઞાનવિજ્ઞાન સ્વાધ્યાય સત્રના ઉપક્રમે યોજાયો હતો. કર્યા હતા. આ પ્રસંગ પુરવાર કરે છે કે યશોવિજયજીની સ્મરણશક્તિ
પરિસંવાદના પ્રથમ દિવસે મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના ઉપપ્રમુખ અતિતીવ્ર હતી. તેમના વિવિધ ગ્રંથો જ્ઞાનસાર અષ્ટક, આધ્યાત્મસાર નીતિન સોનાવાલાએ જ્ઞાનપિપાસુ અને જિજ્ઞાસુઓને આવકારતાં અને આધ્યાત્મ ઉપનિષદની શરૂઆત “એમ'થી થાય છે “એમ” એ જણાવ્યું હતું કે આપણે આ વર્ષ બાર ભાવનાનું ચિત્તવન કરવાનું છે સરસ્વતીમાતાનો બીજ મંત્ર છે. બનારસમાં શાસ્ત્રચર્ચામાં વિદ્વાનોને અને શ્રીપાળ રાસની સંગીતમય પ્રસ્તુતિનો આનંદ લેવાનો છે. પરાસ્ત કરતા તેથી તેમને ન્યાયાચાર્ય મહામહોપાધ્યાયનું બિરુદ
મુંબઈ વિદ્યાપીઠના ગુજરાતી વિભાગના વડા ડૉ. અભય દોશીએ આપવામાં આવ્યું હતું. જણાવ્યું હતું કે વિનયવિજયજી મહારાજ અને યશોવિજયજી મહારાજ આ પરિસંવાદમાં મુંબઈ વિદ્યાપીઠના ગુજરાતી વિભાગના ૧૭મી સદીના જૈન સાહિત્યના દીપકો છે. યશોવિજયજી મહારાજ ભૂતપૂર્વ વડા અને સાહિત્યકાર ડૉ. ઉર્વશી પંડ્યાએ નેમી-રાજુલ, કાશી જઈને નન્યાય ભણ્યા હતા. તેમાં તે જમાનાની તર્કશાસ્ત્ર ભ્રમરગીતા વિશે, જૈન ધર્મના વિદ્વાન એ કચ્છ-રાપરની કૉલેજમાં (લોજિક) પદ્ધતિનો સમાવેશ થયો હતો. તેમાં તેમણે જૈનદર્શનને ગુજરાતીના પ્રાધ્યાપક ડૉ. રમઝાન હસાણીયાએ યોગ દષ્ટિ સક્ઝાય ઢાળ્યું હતું. તેમણે અનેક સ્તવન અને સઝાયો રચી હતી. વિશે, ડૉ. ઋષિકેષ રાવલે સમુદ્રવહાણ સંવાદ વિશે, ડૉ. અભય યશોવિજયજી મહારાજના અને વિનયવિજય મહારાજ દ્વારા રચિત દોશીએ નવપદ પૂજા વિશે, ભાનુબહેન શાહે સમકિત સડસઠ શ્રીપાળ રાસનું વાંચન બે આયંબિલની ઓળી અને પર્યુષણમાં થાય બોલની સઝાય વિશે, રશ્મિબહેન લેહતે સવાસો ગાથાના સ્તવન છે. આ પરિસંવાદમાં આપણે બંનેના પરિમાણોને પામવાના છે. વિશે અને સુરેશ ગાલાએ શાંતસુધારસ વિશે વક્તવ્ય આપ્યું હતું.
આ પરિસંવાદમાં પંચશતાવધાની અજિતસાગરચંદ્ર મહારાજ “પ્રબુદ્ધ જીવનના તંત્રી અને ગુજરાતી ભાષાના પ્રાધ્યાપક' ડૉ. બંને દિવસ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. તેમની અમૃતવાણીનો લાભ સેજલ શાહે જંબુસ્વામી રાસ વિશે વક્તવ્ય આપ્યું હતું. જિજ્ઞાસુઓને બંને દિવસ મળ્યો હતો. અજિતસાગરચંદ્ર મહારાજે કાર્યક્રમના પ્રારંભમાં મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના મંત્રી, “પ્રબુદ્ધ સુબોધ ટીકાના માધ્યમથી વિનયવિજયજી મહારાજે આપણા ઉપર જીવન'ના તંત્રી અને આ કાર્યક્રમ યોજવાની સંકલ્પના રજૂ કરનારા કરેલા ઉપકારની વાત માંડી હતી. વિનયવિજયજી મહારાજ અને સ્વર્ગસ્થ ડૉ. ધનવંત શાહની તસવીરને પાર્વતીબહેન ખીરાણીએ યશોવિજયજી મહારાજ એ કલ્યાણમિત્રોનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ છે. શ્રીપાળ પુષ્પહાર અર્પણ કર્યો હતો. ભોજન-ચાપાણીની વ્યવસ્થા ભદ્રાબહેન રાસમાં ૫૫૧ ગાથા યશોવિજયજી મહારાજની અને ૭૫૦ જેટલી દિલીપભાઈ શાહ તરફથી કરવામાં આવી હતી. આભારવિધિ ડૉ. ગાથા વિનયવિજયજી મહારાજની છે. શ્રીપાળ રાસમાં બંનેની વિદ્વત્તા અભય દોશીએ કરી હતી.. જોવા મળે છે.
* * *
પ્રબુદ્ધજીવન” કોર્પસ ફંડમાં ત્રણ લાખનું અનુદાન આપી પંદર વર્ષ સુધી કોઈ પણ એક મહિનાનું સૌજન્ય પ્રાપ્ત કરો
સ્વજનને શબ્દાંજલિ જ્ઞાનકર્મથી અર્પજ્ઞાનપુણ્ય પ્રાપ્ત કરો