Prabuddha Jivan 2015 12

SR No.: 526089
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 44
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 2 MB

Page 30

૩૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
ડિસેમ્બર, ૨૦૧૫
ઝવેરી), ડૉ. લોકેશ મુનિ, આચાર્યા ચંદનાશ્રીજી તથા અન્યોના પ્રાર્થના માટે જાય છે, તેમ ૧૦ થી ૧૫ ટકા લોકો જ રવિવારે દર્શન સ્વાધ્યાય કેન્દ્રો તથા આશ્રમો અમેરિકામાં ઠેર ઠેર તથા અન્ય દેશોમાં કરવા જાય છે, તે પણ જમવાનું હોય તો જ. બાળકો પણ રવિવારે પણ શરૂ થયા છે અને થઈ રહ્યાં છે, જે પણ વિદેશોમાં જૈન ધર્મના જ પાઠશાળામાં આવે છે. તેમના તથા તેમના વાલીઓ માટે જ્ઞાન-પ્રચાર-પ્રસારના કાર્યો કરે છે. જૈન ઈન્ટરનેશનલ મેડિટેશન ભોજનનો પ્રબંધ હોવો જરૂરી છે. અને આ ભોજનની વ્યવસ્થા સેન્ટ૨ (અમેરિકા), વણિક નવનાત એસોસિએશન (લંડન), દેવદ્રવ્યમાંથી જ થાય છે-જે શાસ્ત્રજ્ઞા વિરુદ્ધ છે. પર્યુષણમાં ઈન્સ્ટિટ્યુટ ઓફ જૈનોલોજી (યુ.કે.), જૈન એસોસિએશન એન્ટવર્પ, ભારતથી વ્યાખ્યાતાને ખાસ બોલાવવામાં આવે છે, તેમાં હાર્ડલી બેલ્જિયમ, સિંગાપોર જૈન રિલિજીયસ સોસાયટી, જૈન એસોસિએશન દસ ટકા હાજરી હોય છે અને જો ભોજનની વ્યવસ્થા ન હોય તો તે ઓફ હોંગકોંગ અને નેપાલ-આ દરેક વિદેશની સંસ્થાઓ જૈન ધર્મ પ્રચાર પણ ન થાય. આ વખતે પર્યુષણમાં ભગવાન મહાવીરનું જન્મ વાંચન અને પ્રસારના કાર્યો કરે છે.
સોમવારે હોવા છતાં પોતાની સગવડતા ખાતર એ લોકોએ રવિવારે અમેરિકાના દરેક જૈન દેરાસરો તથા જૈન સેન્ટરો પર્યુષણ પર્વ રાખેલ તથા સાંજનું ભોજન પણ રાખેલ, જે સૂર્યાસ્ત બાદ પણ દરમિયાન વ્યાખ્યાનો, પ્રવચનો, ધાર્મિક ક્રિયાઓ, પ્રતિક્રમણ-પૂજા ચાલુ જ હતું અને તે પણ દેરાસરમાં! થોડા અપવાદ સિવાય ત્યાં વિગેરે કરાવવા ભારતથી જૈન પંડિતો, વિદ્વાનો તથા વીર સૈનિકોને લગભગ બધાના ઘરે રાત્રિભોજન થતું હોય છે. એ જ રીતે થોડા આમંત્રે છે. કેટલાક દેરાસરો આયંબિલની ઓળી કરાવવા પણ અપવાદ સિવાય, તિથિ-પાલન થતું જ નથી. એટલે ત્યાં જૈન ધર્મની પંડિતોને નિમંત્રણ આપીને આયોજન કરે છે. પૂ. ચિત્રભાનુજી તથા વાતો તથા ક્રિયાઓ થાય છે, પરંતુ આચારનું પાલન લગભગ થતું પ્રમોદાબેન અમેરિકામાં રહીને જૈનો તેમજ જૈનેતરો- અમેરિકનોને નથી – જે ખરેખર જ ઘણી ગંભીર-અક્ષમ્ય પરિસ્થિતિ છે. પણ માંસ-મદિરાનો ત્યાગ કરાવીને શાકાહારી બનાવવાનું ઉમદા JAINA પાસે ત્યાં મિલીયન્સ ઓફ ડોલર્સનું ભંડોળ છે. તેમજ કાર્ય કરી રહ્યા છે. પ્રમોદાબેન તો “વીગન' બનવાનું કાર્ય પણ કરે દરેક દેરાસરો પાસે પણ લાખો ડોલરના ભંડોળ છે. પરંતુ તેનો છે, જેઓ માંસાહાર ઉપરાંત દરેક ડેરી પ્રોડક્ટો-દૂધ ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ સાધર્મિકો માટે કે શાસનના કાર્યો માટે થતો હોય તેવું પણ પ્રાણિજન્ય ઉત્પાદન તરીકે ત્યાગ કરે છે.
જાણવા નથી મળ્યું. ત્યાં વસેલા મોટા ભાગના લોકો ઝાંઝવાના પરંતુ – ખરેખર જૈન આચાર, નીતિ-નિયમો-સિદ્ધાંતોનું ત્યાં જળ જેવી ભ્રમિત સુપરિયારિટી કોમ્પલેક્ષમાં રાચે છે તથા સેલ્ફ સેન્ટર્ડ પાલન થાય છે ખરું? “જૈન ધર્મ' અને “જૈન દર્શન' એવા શબ્દો જીવન જીવે છે તેવું જણાય છે – ત્યાં જનારને આવો અનુભવ થાય આપણે વાપરીએ છીએ, ત્યારે આપણે એ ધ્યાનમાં રાખવું જરૂરી છે છે. ક્રિશ્ચિયન ધર્મ તેમ જ સ્વામિનારાણ ધર્મના અનુયાયીઓમાં જે કે એ શબ્દોના અર્થ ઉપર અર્વાચીન યુગનો પ્રભાવ પડેલો છે. શ્રદ્ધા તથા શિસ્ત જોવા મળે છે તેનો પણ ત્યાંના જેનોમાં અભાવ પશ્ચિમની સંસ્કૃતિમાં ધર્મ યહુદી અને ખ્રિસ્તી પરંપરામાંથી આવેલો જણાય છે. સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના મોટા ભાગનાં લોકો ઉચ્ચ છે. જ્યારે એનું દર્શન–એની ફિલસૂફી પ્રાચીન ગ્રીસમાંથી આવેલી શિક્ષણરહિત હોવા છતાં તેઓમાં શિસ્ત-સેવા અને શ્રદ્ધા ભરપુર છે. એથી ત્યાં ‘રિલિજિયન’ અને ‘ફિલોસોફી' એકબીજાથી અલગ જોવા મળે છે. જ્યારે આપણા લગભગ બધા જ જૈનો ઉચ્ચ શિક્ષિત હોવા રહ્યાં છે. ત્યાં ફિલોસોફીનો એક શાસ્ત્રીય વિષય લેખે જ અભ્યાસ છતાં તેમાં શિસ્ત-સેવા-શ્રદ્ધાનો અભાવ સ્પષ્ટ રીતે દેખાઈ આવે છે. ત્યાં થાય છે. તેનો આચાર સાથે કશો અનિવાર્ય સંબંધ નથી. આપણે, જે સાધુ-સંતો-વિદ્વાનો જાય છે તથા આશ્રમો અને સેન્ટરો ચલાવે છે તેમનું ખાસ કરીને વિદેશમાં વસતા આપણાં જૈન ભાઈઓએ આ પશ્ચિમની મુખ્ય કાર્ય તથા ફરજ છે કે તેઓ આચારપાલન, શ્રદ્ધા-શિસ્ત અને સેવાના વ્યવસ્થા એમ ને એમ સ્વીકારી લીધી છે. પરિણામે પરંપરાગત ધર્મ કાર્યો ઉપર ભાર મૂકે; અન્ય યોગ્ય કરાવે. જોકે તેઓ પણ પોતાના આશ્રમોવિશેની વિચારણા અને સમજની બાબતમાં પણ એ પાશ્ચાત ઢાંચો સેન્ટરો-પ્રોજેક્ટો માટે ભંડોળ ઊભું કરવા ઉપર વધારે લક્ષ આપતા હોય જ માર્ગદર્શક બની બેઠો છે. પરંતુ આપણી પરંપરામાં ધર્મ અને તેવું જણાય છે. દર્શન એવા ભેદ શક્ય નથી, બલકે ધર્મ અને દર્શન આપણે ત્યાં ત્યાંનાં સમૃદ્ધ જૈનો-જેમના આવકનાં સ્રોતો ખૂબ જ સારા છે, અવિચ્છિન્ન છે. આપણે ત્યાં ધર્મ એટલે વ્યક્તિ અને સમાજનાં સમગ્ર ત્યાંની સમૃદ્ધ સંસ્થાઓ જો અત્રેની-દેશની સ્થિતિ તથા સાધર્મિકોની આચરણ-નીતિનિયમો.
પરિસ્થિતિ ઉપર થોડો અભ્યાસ કરીને શાસન ઉન્નતિના કાર્યો કરે અમેરિકામાં જૈન ધર્મ અંગે વાત કરીએ ત્યારે ત્યાં આટલી બધી તો તેઓ ઘણું મોટું શાસન સેવાનું કાર્ય કરી શકે તેમાં શંકાને સ્થાન સુવિધા ઉપલબ્ધ હોવા છતાં જૈન ધર્મ એટલે આચાર-આચરણ ત્યાં નથી. જવલ્લેજ જોવા મળે છે. ત્યાં લોકોએ ધર્મને સગવડીયો ધર્મ બનાવી મારાથી કશો હકિકત દોષ થયો હોય, શાસ્ત્રાજ્ઞા વિરુદ્ધ કશું લખાયું દીધો છે. આટલા બધા દેરાસરો હોવા છતાં ત્યાં નિત્ય દેવ-વંદન- હોય, કોઈને દુ:ખ લાગ્યું હોય તો તે સર્વની ક્ષમા માગું છું. * * * પ્રભુજીના દર્શન કરવાવાળા ભાગ્યે જ જોવા મળે. નિત્ય પૂજા તો હિંમતલાલ શાંતિલાલ ગાંધી, Cell No. : 9323331493. થાય જ કઈ રીતે. ક્રિશ્ચિયનો જેમ ફક્ત રવિવારે જ દેવળ (ચર્ચ)માં ૪૦૪, સુંદર ટાવર, ટી. જે. રોડ, શીવરી, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૧૫.