Prabuddha Jivan 2015 11

SR No.: 526088
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 44
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 2 MB

Page 17

નવેમ્બર, ૨૦૧૫
પ્રબુદ્ધ જીવન વર્ષ ચાલુ થયું હતું ત્યાં બાપુએ તેમને મન
- પ્રેમ પોતાનો માર્ગ શોધે છે
| | પણ એ અનિવાર્ય હતું. તું પૂર્ણ સ્ત્રી દિલ્હીના કન્યાગુરુકુળમાં મોકલી આપ્યાં. |
બને તેમ હું ઈચ્છું છું. સાબરમતી તત્ત્વજ્ઞાન પાસે ઝુકવા રાજી થતો નથી. હિન્દી શીખવાનું અને કાંતણપીંજણ
આશ્રમ તારું ઘર છે. પણ તું જ્યાં રહે શીખવવાનું. ત્યાંથી તેઓ હરદ્વારના કાંગડી ગુરુકુળમાં ને પછી તે તારું ઘર બનવું જોઈએ. તારી લાગણીવશતા ફેંકી દે. હું ફક્ત રેવારીના ભગવભક્તિ આશ્રમમાં ગયાં.
આ શરીરમાં જ હોઉં તેમ ન વર્ત. મારો આત્મા તારી સાથે જ છે. વિયોગ વસમો હતો. ખૂબ વસમો. આ તરફ આશ્રમોમાં તેની હાજરીનો અનુભવ તને ત્યારે જ થશે જ્યારે તું અનાસક્ત ગેરવહીવટ, કલાવિમુખતા, શુષ્કતા અને મીરાબહેનની પ્રકૃતિને થશે. હું તારી જગ્યાએ હોઉં તો એ માર્ગે જાઉં.’ ‘તારા વ્યક્તિત્વને અનુકૂળ ન આવે તેવું ઘણું બધું હતું. તેઓ તેમાં સુધારો કરવા સલામત રાખ.' ઈચ્છતા હતાં. ગાંધીજીએ લખ્યું, ‘તું સાચી છે, પણ અત્યારે તારે મીરાબહેનને થતું, એક તરફ મારું વ્યક્તિત્વ સલામત રાખવાનો તારાં કર્તવ્યો પર ભાર મૂકવાનો છે. તું ત્યાં હિન્દી શીખવા, નિરીક્ષણ આગ્રહ છે અને બીજી તરફ જો હું મારા વ્યક્તિત્વ મુજબ વર્તુ છું કરવા અને અનુભવ લેવા ગઈ છે – તેમને સુધારવા કે શીખવવા તો નારાજગી પણ છે. તેઓ ગૂંચવાતાં, ભૂલો કરી બેસતાં. નથી ગઈ. તેમને પ્રત્યક્ષ ઉપદેશ દેવા કરતા આચરણ એવું રાખવું સંબંધોની પ્રારંભિક મીઠાશ ફિક્કી પડવા લાગી. સ્પષ્ટ દેખાયું કે કે જેથી તેમને સુધરવાની પ્રેરણા | “બીલવેડ બાપુ’
બંનેની એકબીજા માટેની અપેક્ષા મળે.'
જુદી જુદી હતી. આ ગાળામાં ધી ગાંધી-મીરાબેન કોરસપોન્ડન્સ ગાંધીજી અનાસક્તિ વિશે
મીરાબહેનને વારંવાર ગાંધીજીથી પરિચય અને સંકલન – ત્રિદીપ સુહૃદ, થોમસ બેબર લંબાણથી લખતા. સાથે લખતા, પ્રકાશક : ઓરિએન્ટલ બ્લેક સ્થાન પ્રા. લિ.
જુદા રહેવાનું આવ્યું. તેઓ પત્રોમાં આમ તો સ્વેચ્છાએ સ્વીકારેલો કોઈ ૧/૨૪, અસફઅલી રોડ, ન્યૂ દિલ્હી-૧૧૦૦૦૨.
પોતાનું હૃદય ઠાલવતા રહ્યાં. સાત પણ કાર્યક્રમ અધૂરો છોડવો ન | Email: delhi @orientalblackswan.com
મહિનાના ગાળામાં તેમણે બાપુને જોઈએ. પણ જો તું લાગણીની ભીસ | પ્રથમ આવૃત્તિ-૨૦૧૪, પૃષ્ઠ ૫૩૫. કિંમત રૂા. ૯૫૦.
ત્રેપન લાંબા પત્રો લખ્યા હતા! બાપુ અનુભવે અને તારું મન તાણગ્રસ્ત
દરેકનો જવાબ આપતા. જો કે થાય તો તું કાર્યક્રમ અધૂરો મૂકીને પાછી આવી શકે.” કેમ કે “તારી પત્રો, પ્રત્યક્ષ મુલાકાતનો વિકલ્પ ન બની શકતા. ઉપરથી સ્વીકાર તંદુરસ્તી અભ્યાસ કરતા ઘણી વધારે જરૂરી છે.” પોતાની ઈચ્છાઓ અને અંદરથી ઈન્કારની તાણ અંતે મીરાબહેનને બીમાર પાડતી. અને તંદુરસ્તી બાબત મન પર પથ્થર મૂકી શકતાં મીરાબહેન બાપુની ત્યારે પછી બાપુ તેમને બોલાવી લેતા. બીમારીની ખબર આવે ત્યારે વિહ્વળ થઈ જતાં. મન બેકાબૂ બની મીરાબહેન દૂર હોય ત્યારે ગાંધીજી ‘યંગ ઈન્ડિયા'માં હપ્તાવાર બાપુની પરિચર્યા કરવા ઝંખતું. તેઓ જાણતાં કે બાપુ એવું ઈચ્છતા છપાતી પોતાની આત્મકથાના અંગ્રેજી પ્રૂફ મીરાબહેનને સુધારવા નથી, છતાં તેવી ઈચ્છા વ્યક્ત કરતાં. દોડી પણ જતાં. ગાંધીજી માટે મોકલતા. મીરાબહેનની દૃષ્ટિ અને ભાષા પર બાપુનો એટલો ઠપકો આપતા. મીરાબહેનનું હૃદય તૂટી જતું. કહેતાં કશું નહીં; ભરોસો હતો. ઉપરાંત “ખાવાનું પચે છે? શું ખાય છે? શું કામ લખતાં, ‘બાપુ, મારા પ્રિય બાપુ, હું પોતાની સાથે દલીલ અને કરે છે? કયા સમયે જમે છે ? ચાલવા જાય છે ? મચ્છર છે ?” આવું તર્ક કરું છું. છતાં એવો તબક્કો આવે છે જ્યારે પ્રેમ પોતાનો ઘણું બધું પૂછતા. મીરાબહેન જ્યાં હોય ત્યાં ‘નવજીવન’ અને ‘યંગ માર્ગ શોધે છે-તત્ત્વજ્ઞાન પાસે ઝુકવા રાજી થતો નથી.” ઈન્ડિયા” પહોંચાડતા. “ખર્ચની વધુ પડતી ચિંતા કે તે માટે માફી
૧૯૨૯ના એક પત્રમાં બાપુએ મીરાબહેનની આ આસક્તિને માગવી એવું ન કર. સેવા કરનારે શરીરને સ્વસ્થ રાખવું જોઈએ રોગ’ કહી ધુત્કારી: “તું મૂર્તિપૂજક થઈ ગઈ છે. મારી હાજરીની અને તે માટે ફળ ખાવાં જરૂરી છે.” “માનવતાનાં તારાં કાર્યો મને આટલી શી ઘેલછા? શા માટે આવી અસહાય શરણાગતિ ? શા ગમે છે. ચાલુ રાખજે.” “તું પોતા પ્રત્યે ઘણી કડક છે અને તારે માટે મને ખુશ કરવાના આટલા પ્રયત્નો ? શા માટે સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ માટે અજાણ્યા એવા વાતાવરણમાં છે, તેથી મને તારી ચિંતા રહે નહીં?’ ‘તારા રોગના લક્ષણોને તું દબાવ્યા કરે છે. તેના મૂળમાં છે. તારે સંતુલન ગુમાવવાનું નથી.’ ‘પ્રતિજ્ઞા લંગર જેવી છે. જઈ ઈલાજ કરતી જ નથી.'
જીવનનું નિયમન કરે છે. તેના વિના જીવન અરાજક, દિશાહીન એક વાર લાંબા વિયોગ પછી બાપુને જોઈ મીરાબહેન રડી પડ્યાં. બને છે. પણ જ્યાં સુધી અંદરથી આદેશ ન આવે, ત્યાં સુધી પ્રતિજ્ઞા બાપુએ ગુસ્સે થઈ તેમને રેવારી મોકલી આપ્યાં. પછી પત્ર લખ્યો, લેવી નહીં‘હિન્દી શીખવું અને ચરખો શીખવવો એ બે એકસાથે ‘તારાથી જુદા પડવું મુશ્કેલ હતું કેમ કે મેં તને દુ:ખી કરી હતી. મુશ્કેલ થાય છે, તે હું જોઉં છું.' બાપુના પત્રોમાં કાળજી ટપકતી.