Page Text
________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
ઑક્ટોબર, ૨૦૧૫
વનસ્પતિમાં પ્રેમ, ભાવનાઓ, આત્મીયતા ભરેલી છે
1 રવિલાલ કુંવરજી વોરા
વૃક્ષો, નાના, કુમળા છોડો પ્રેમ, ભાવના અને આત્મીયતાની આ એક્સટરના પ્રયોગોથી એક વાત સિદ્ધ થઈ કે છોડો મિત્ર લેનદેન કરે છે. આપણે દુ:ખી હોઈએ તો એ પણ દુઃખી થાય છે. અને શત્રુને ઓળખી શકે છે. માળી છોડો પાસે જાય છે તો એ આવું ક્યારે બને જ્યારે આપણે વનસ્પતિ સાથે પ્રેમભર્યો વર્તાવ છોડ શાંત રહે છે પરંતુ કોઈ છોડના ફૂલ તોડવા જાય તો ગ્રાફ કરતા હોઈએ તો. આવા રહસ્યો વનસ્પતિમાં સમાયેલા છે જે ઉપર એ છોડની વ્યથા ઉતરવા લાગે છે. બાળકો છોડ નજીક જાય આજના આધુનિક વૈજ્ઞાનિક જગતની શોધ છે.
છે ત્યારે છોડો ભયભીત થઈ જાય છે. એક ઘટના અમેરિકામાં ઘટી. પ્રયોગશાળામાં પ્રયોગ કરનાર એક બંધ રૂમમાં પોલીગ્રાફ સાથે છોડ જોડવામાં આવ્યા. એ વૈજ્ઞાનિકની આંગળી કપાઈ ગઈ. રૂમમાં રાખેલ નાના છોડ ઉપરના રૂમમાં એક હેટમાં ચિઠ્ઠીઓ મૂકવામાં આવી હતી. છ વ્યક્તિઓને ગ્રાફ ઉપર પ્રતિક્રિયા શરૂ થઈ ગઈ. છોડની વ્યથા ગ્રાફ ઉપર ઉતરવા એક પછી એક જવા દેવામાં આવ્યા. પાંચ વ્યક્તિઓની ચિઠ્ઠીમાં લાગી. નાના છોડો પણ આ દુઃખના અદૃશ્ય તરંગો પકડી પાડે છે. કાંઈ લખવામાં આવ્યું ન હતું એટલે છોડમાં કોઈ પ્રતિક્રિયા જણાઈ અને જેની સાથે આત્મીયતા બંધાયેલી હોય તો એ છોડ પણ દુ:ખી નહિ. પરંતુ છેલ્લી ચિઠ્ઠીમાં એ છોડને નષ્ટ કરવાની વાત હતી. એ થાય છે. આ છોડોમાં એવી અદ્ભુત સૂક્ષ્મ શક્તિ હોય છે જે આપણા વ્યક્તિએ છોડને નષ્ટ કર્યો. એ દૃશ્યના કેટલાક બીજા છોડો સાક્ષી મસ્તકની એકદમ સૂક્ષ્મ હલચલ માપી શકે છે.
હતા. ત્રણ દિવસ પછી એ છ વ્યક્તિઓને એક પછી એકને બંધ એક વૈજ્ઞાનિક એક્સટરે વૃક્ષ છોડો ઉપર પ્રયોગો કર્યા. એક રૂમમાં મોકલવામાં આવ્યા તો જ્યારે પાંચ વ્યક્તિઓ પસાર થઈ પ્રયોગમાં તરસ્યા છોડની શાખા સાથે પોલીગ્રાફના સંવેદનશીલ ત્યારે બીજા બધા છોડોએ કોઈ પ્રતિક્રિયા વ્યક્ત ન કરી, પરંતુ છઠ્ઠી તાર સાથે જોડી દીધા પછી, એ છોડના મૂળીયાઓને પાણી પાવામાં વ્યક્તિ આવતા છોડ ભયભીત થઈ ઊઠ્યા. આવ્યું. એ છોડે તરત જ ખુશી ગ્રાફ ઉપર એક રેખા વાટે જાહેર આવા પ્રયોગો કૃષિ વિદ્યાપીઠના રૂમમાં પણ કરવામાં આવ્યા કરી. બેક્સટરે એ છોડની એક શાખાને બાળી નાખવાનું વિચાર્યું. અને વૃક્ષ અને છોડોમાં રહસ્યપૂર્ણ વિગતોનો અભ્યાસ કરવામાં જેવી દિવાસળી સળગાવી કે ગ્રાફ ઉપર ભય દર્શાવતી રેખા ખેંચાઈ આવ્યો અને એક રિપોર્ટ પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવ્યો. મુંબઈના એક ગઈ. બીજા એક પ્રયોગમાં એક્સટરે
વનસ્પતિ વિજ્ઞાની બાળવાનો વિચાર કર્યો નહિ, પરંતુ ઑગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર અંકમાં ઉમેરો ગોપીકૃષ્ણાએ પ્રયોગો કર્યા દિવાસળી સળગાવ્યા પછી એ છોડ
અને છોડો સુખદુ:ખનો ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ ગસ્ટ-સપ્ટેમ્બરના વિશિષ્ટ અંકમાં પૃષ્ઠ ૧૦૧ પાસે બળતી દિવાસળી લઈ ગયો,
અનુભવ કરે છે એવું સિદ્ધ કર્યું. પરંતુ છોડે કોઈ પ્રતિક્રિયા વ્યક્ત
ઉપર સંદર્ભ ગ્રંથોની યાદીમાં “જિન સંદેશ વિશેષાંક-૧૯૮૫'નો ઉલ્લેખ કર્યો છે. એના તંત્રી હતા વિદ્વાન અને નિડર પત્રકાર શ્રી
એવા અનેક પ્રયોગ ન કરી,
કરવામાં આવ્યા છે. ફક્ત ગુણવંત શાહ. ઉપરોક્ત અંક “સામાયિક' વિશેષાંક હતો. આ આ પ્રયોગો ઉપરથી એક વાત ઉપરાંત ‘શ્રીપાળ કથા', “ક્ષમાપના”, “પ્રતિક્રમણ’, ‘પ્રાર્થના
આપણે વનસ્પતિ સાથે સિદ્ધ થાય છે કે વૃક્ષો છોડોમાં એવી ઉપાસના' વગેરે શીર્ષકોથી એમણે એકલે હાથે અંકો પ્રસિદ્ધ કર્યા |
વાતચીત કરી શકતા નથી. આ શક્તિ હોય છે કે આપણા મનની વાત હતા જેને વિદ્વાનો, શ્રાવકો અને મુનિ ભગવંતોએ આવકાર્યા
શોધો અને પરિણામોને કારણે એમને સમજાઈ જાય છે. છોડોમાં
આપણે એક દિવસ વનસ્પતિ હતા. આ માસિક ઉપરાંત તેઓ ‘બુદ્ધિ પ્રભા’ અને ‘ત્રિશલા માણસ ખોટું બોલે છે એ
જગત સાથે સંવાદની આપ-લે માસિકના પણ તંત્રી હતા. સમજવાની ક્ષમતા જણાઈ આવી
કરી શકીશું. આ સંવેદનશીલ આ નિડર અને વિદ્વાન પત્રકારનો અમે ઋણ સ્વીકાર કરી એમને છે. એક વ્યક્તિ સાથે એક છોડને |
વનસ્પતિ જગત સાથે પોલીગ્રાફ સાથે જોડવામાં આવ્યા શબ્દ શ્રદ્ધાંજલિ અર્પીએ છીએ.
માનવસ્નેહ, પ્યાર અને પછી જે જે પ્રશ્નોના જવાબ ખોટા
-ડો. રશ્મિ ભેદા
સંરક્ષણની ભાવનાને વિકસિત હતા, એ વ્યક્તિ ખોટું બોલતો હતો
-ભારતી બી. શાહ | કરીએ. ત્યારે ગ્રાફ ઉપર રેખા ખેંચાઈ ગઈ.
માનદ સંપાદિકાઓ | મો. નં. : ૯૮૯૨૧૬૩૬૦૯
| SR No. | 526087 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2015 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhanvant Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 52 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 2 MB |