Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank

SR No.: 526085
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 3 MB

Page 72

પૃષ્ઠ ૭૨ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૯ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ |
છ આવશ્યક ક્રિયાઓ - અર્થઘટન અને હેતુ
| શ્રી યાત્રિકભાઈ ઝવેરી
[ શ્રી કિરણભાઈ (કાંતિભાઈ પારેખ) પાસે લગભગ ૩૦ વર્ષ સુધી અભ્યાસ કર્યો તથા “સ્વદોષદર્શન' નામનું પુસ્તક
લખ્યું છે. શ્રી મહાવીર સ્વામીના જીવન ચરિત્ર ઉપર વિશદ અભ્યાસ કર્યો છે. ]
આવશ્યક ક્રિયાઓ એટલે અવશ્ય કરવા જેવી ક્રિયાઓ! શા “હે ગોયમ! સમય માત્રનો પ્રમાદ ન કર!” આનો સાધનાત્મક અર્થ : ૨ ૧૬ માટે? અનાદિકાળથી જીવને પ૨પરિણતિ, પરકર્તાપણું, ગો-એટલે ઇંદ્રિયોના સ્વામી એવા પ્રત્યેક જીવને સંદેશો આપવામાં ૩
પરભોકતાપણું, પરગ્રાહકતાપણામાં સ્વપણાની ભ્રમિત બુદ્ધિમાંથી આવ્યો કે, “હે જીવા તું તારા વિષયોને સંયમમાં લાવવા સમય માત્રનો પણ નિવૃત્ત કરવા; અને, જે આત્મામાં શુદ્ધત્વ, સહજત્વ, અક્ષય પ્રમાદ ન કર.' પ્રત્યેક સાધનામાં પ્રથમ અશુભમાંથી નિવૃત્તિ; ત્યાર ?
અનંતત્વ અને પૂર્ણત્વ સત્તાએ રહ્યું છે તેનું પ્રાગટ્ય જે ક્રિયાઓ બાદ શુભમાં પ્રવૃત્તિ અને ઉત્તરોત્તર શુભમાંથી સહજ શુદ્ધતાનું પ્રાગટ્ય હૈ દ્વારા થાય તે આવશ્યક ક્રિયાઓ!
કરવું. ૫. પૂ. દેવચંદ્રજી મ.સા.કૃત અતીત ચોવીશીના શ્રી સ્વામીપ્રભ અરૂપી એવા આત્માનુભાવને પ્રાપ્ત કરવા આ રૂપી આવશ્યક ભગવાનનો સ્તવનમાં જણાવે છે : “ધન, તન, મન, વચના સવે, શું ક્રિયાઓ સઘન પરિબળ આપનારી છે. જેમ હીરાથી હીરો ઘસવો જોડ્યા સ્વામી પાયે, બાધક કારણ વારતાં, સાધક કારણ થાય.' કું પડે – એમ પ્રશસ્ત એવી આવશ્યક ક્રિયાઓ દ્વારા કર્મથી મુક્તિ મન, વચન, કાયા અને ધન આ સર્વે એવા નિમિત્તો છે કે એ આસવ શું થાય છે. શાસ્ત્રમાં, સામાન્ય જીવના ઉત્થાન માટે મંત્ર, યંત્ર અને અને બંધ પણ કરાવી શકે અને જો પ્રભુને સમર્પિત કરી દઈએ તો એ હું તંત્ર સુચવવામાં આવ્યા છે, જેનું સેવન દ્રવ્યથી પણ કરવામાં આવે સંવર અને નિર્જરા કરાવનાર સાધન બની જાય ! સામાયિક એવી 3 તોપણ તે ફળદાયી નીવડે છે. (અવશ્ય ભાવ સહિત કરાયેલી એ જ સાધના છે જ્યાં બાધક કારણ સાધક કારણમાં પલટાઈ જાય છે. નર્જે ક્રિયા અસંખ્ય-અનંતગણું ફળ આપનારી બને છે). આવો દિવ્ય એમાં સાવદ્ય વ્યાપારનો ત્યાગ હોવાથી, દેહાધ્યાસથી આંતરૂ ઉત્પન્ન
મંત્ર છે શ્રી પંચમંગલ મહાશ્રુત સ્કંધ શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર અને થાય છે. અને આ અંતઃકરણ જ આગળ પ્રશસ્ત બનતાં ગ્રંથિભેદ 2 હું આવું દિવ્ય યંત્ર છે શ્રી સિદ્ધચક્ર યંત્ર, તથા આવા અનેક દિવ્ય અને સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ કરાવે છે. આમ દેહાધ્યાસથી વિરામ પામવાનું
તંત્રમાં એક શ્રી ષટુ આવશ્યક ક્રિયાઓનો સમાવેશ થાય છે - સામાયિક એ સાધન છે. છે. સામાયિક, ચઉવિસત્થો, વંદણક, પ્રતિક્રમણ, કાઉસગ્ગ આપણને હજુ આપણો ખરો પરિચય થયો જ નથી, જેના વગર $ (કાયોત્સર્ગ), પચ્ચકખાણ (પ્રત્યાખ્યાન).
મુક્તિ શક્ય નથી. રૂપી પદાર્થોથી એટલા બધા ટેવાયેલા છીએ કે | સામાયિક : મન, વચન, કાયાની સાવદ્ય પ્રવૃત્તિ, ચેષ્ટા, અરૂપી એવા આત્માને ઓળખવો ખૂબ મુશ્કેલ થઈ જાય છે. જીવ કાં – આચરણ, ક્રિયાનો ત્યાગ તે સામાયિક ! જેમાં રાગદ્વેષથી રહિત તો ભૂતકાળમાં હોય છે (આ ના હોવું જોઈએ), અથવા એ ભવિષ્યમાં ૬ થતાં, સમતા પ્રગટ થતાં, જ્ઞાનાદિ ગુણોનો જે લાભ તે સામાયિક! હોય છે (કે આ હોવું જોઈએ), એ બેની વચ્ચેનો માર્ગ, ‘જે પ્રસ્તુત કે જેના દ્વારા આત્માના અનંતગુણોનો પરિચય, સમાગમ, લાભ થયું તેનો સહજ-સવિનય-સાત્વિક ચિત્ત પ્રસન્નતાથી સ્વીકાર.' આ
થાય તે સામાયિક ! આત્મદર્શન એ સામાયિક! આત્માની જ તો વાસ્તવિક વર્તમાન છે ! પ્રભુએ સ્વમુખે કહ્યું છે સાધક ! સ્વાભાવિક સ્થિતિને પ્રાપ્ત થવું – અને એમાં તલ્લીન થવું તે વર્તમાનમાં જીવ' એનો રહસ્યાર્થ એ છે કે, પ્રાપ્ત થયું, તેનો લેશ કે સામાયિક! નિશ્ચય દૃષ્ટિએ આત્મા એ જ સામાયિક છે! સામાન્ય માત્ર નારાજ, ખિન્ન થયા વગ૨, અંશમાત્ર બોજા વગર, સહજ છે
પરિભાષામાં કહીએ તો એક તરફ રાગરૂપી મહાસમુદ્ર અને બીજી તરફ પ્રસન્નતાથી સ્વીકાર !” આ જ તો ‘ચિત્તપ્રસન્ન રે પૂજન ફળ કહ્યું, ૬ છ ઠેષરૂપી દાવાનળ- એ બન્ને વચ્ચેનો સમતાનો માર્ગ તે સામાયિક! પૂજા અખંડિત એહ, કપટ રહિત થઈ કરે આતમ અર્પણા, આનંદઘન - આત્મા એજ સામાયિક છે. અનાદિકાળથી પરપદાર્થમાં, પુદ્ગલ ૫
પ્રય પદ રેહ” છે! જે વર્તમાનમાં જીવે છે તેને રતિ કે અરતિ, ભય કે શોક દ્વારા યોજાયેલા – લપટાયેલા જીવને સ્વસ્વરૂપ પામવા માટે “આ હોવું
નથી! આ વર્તમાન એ જ સમત્વ, એ જ સામાયિક, એ જ આત્મા !!
જ જોઈએ અને આ ના હોવું જોઈએ” રૂપી રાગ અને દ્વેષ તજીને “ક્ષિતિપ્રતિષ્ઠિત નગરથી એક શ્રાવક, ગુજરાન ચલાવવા ભીલ શું સમત્વમાં આવવું અનિવાર્ય છે. સામાયિક એ માત્ર બે ઘડીની લોકોના ગામમાં આવી વસ્યો. ત્યાં એને ધનિક થયેલો જાણી ચાર પ્રક્રિયા નથી. પરંતુ સમગ્ર જીવન જીવવાની પ્રક્રિયા-સાધના છે. વૃદ્ધ ચોરોએ એને ત્યાં ચોરી કરવાનું નક્કી કર્યું. રાતના એને ત્યાં રે
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓવિશેષ
" જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક છ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક
મુજ
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જેતા