________________
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૬૩
અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્લિાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને
હું થાય છે. મિથ્યાત્વ આશ્રવ પછીનું આ બીજું આશ્રવ છે જેમાંથી શરીરને શાંત, સ્થિર અને શિથિલ કરીને, મનને એકાગ્ર કરીને, હું
જીવ પળે પળે અશુભ કર્મનો બંધ કરે છે. સામાયિકમાં પણ પહેલાંના બહિર્માત્મામાંથી અંતર્માત્મામાં પ્રવેશ કરવાનો છે. ચિત્તની ચેનલ 8 બાંધેલા કર્મનો તો ઉદય રહે જ છે, જે જીવને પાપકારી પ્રવૃત્તિ ચેન્જ કરી એને અંતર્મુખ બનાવવાની છે. શરીરના ગ્રંથિતંત્ર અને ૐ માટે સંદેશ આપે છે. દા. ત. અંદરથી માંગ આવે છે કે “ભૂખ લાગી આત્માના ચૈતન્ય કેન્દ્રો પર ધ્યાન એકાગ્ર કરવાનું છે. શું છે, કંઈ ખાઈ લે. તરસ લાગી છે, પાણી પી લે’ પણ સાધક આ
ગ્રંથિતંત્ર અને ચૈતન્ય કેન્દ્રોના સ્થાન કે બધી માંગોને ઠોકર મારી પોતાની સાધનામાં મસ્ત રહે છે. ખાવાની
(Endocrine Glands) પીવાની, પાંચ ઈન્દ્રિયના વિષયોની માંગણી તો સતત ચાલુ જ રહે ચૈતન્ય કેન્દ્ર ગ્રંથિ તંત્ર
સ્થાન કે છે. પણ સામાયિકમાં સાધક પોતાના આત્માના પુરુષાર્થથી ૧. જ્ઞાન કેન્દ્ર હાયપોથેલેમસ મસ્તકનો ઉપરનો છે (અકર્મવીર્યથી) એ માંગણીને દાદ નથી આપતો. આ જ ખરો ધર્મ
(Hypothelemas) ભાગ ક છે ! સામાયિકમાં સતત જાગૃત (Alert) રહેવાની આવશ્યકતા છે. ૨. જ્યોતિકેન્દ્ર પિનિયલ (Pineal) લલાટની મધ્યમાં હું આત્માના શુદ્ધિકરણની પ્રક્રિયા એટલે જે કારણોથી કર્મબંધ ૩. દર્શનકેન્દ્ર પિટ્યુરિટી (Pituitary) બે ભૃકુટિઓની ૬ થાય છે એ જ કારણોને વિપરીત દિશામાં ફેરવી નાખવાની પ્રક્રિયા.
વચ્ચે તે ભગવાને કહ્યું છે. “જે આસવા તે પરિવા, જે પરિસવા તે આસવા.' ૪. વિશુદ્ધિ કેન્દ્ર થાઈરોઈડ (Thyroid) ગળું-કંઠ 8 એટલે કે જે આશ્રવ છે-કર્મબંધનું કારણ છે, તે જ પરિશ્રવ પણ છે. ૫. આનંદ કેન્દ્ર થાઈમસ (Thymus) છાતીની મધ્યમાં હું કર્મ રોકવાનું પણ એ જ કારણ બની શકે છે. કર્મબંધન માટે મુખ્ય ૬. તેજસ કેન્દ્ર એડ્રીનલ (Adrenal) નાભિની પાછળ 3 કારણ છે મન-વચન-કાયાની પ્રવૃત્તિ, તો એને તોડવા માટે પણ ૭. શક્તિ કેન્દ્ર ગોના(Gorads) કોરડરજ્જનો અંતિમ 8 આ ત્રણ યોગની પ્રવૃત્તિનો જ ઉપાય બતાવવામાં આવ્યો છે. ફેર
ભાગ ૐ માત્ર એટલો છે કે હવે આ પ્રવૃત્તિઓનો એકમાત્ર ઉદ્દેશ હશે– પ્રત્યેક ગ્રંથિમાંથી ચોક્કસ પ્રકારના હોર્મોન્સનો અવિરત પ્રવાહ ૨ આત્માનું શુદ્ધિકરણ, કર્મબંધન રોકવું અને કૃત કર્મને તોડવા. વહેતો હોય છે જે આપણાં નાડીતંત્ર (Nervous system)ને વિવિધ ?
બીજું પગલું તે કાયોત્સર્ગ. આ માટે પ્રથમ પાંચ જાતના સંકલ્પો પ્રકારના રાસાયણિક સંદેશાઓ આપી પ્રવૃત્તિઓ કરાવે છે. આ કરવાના છે
સંદેશાઓ મુજબ મધ્ય-મગજમાં રહેલી લિમ્બિક સિસ્ટમ (Central (૧) તસ્સ ઉત્તરી કરણે – તે પાપકારી પ્રવૃત્તિરૂપ આત્માનું limbic System) મોટર નાડી દ્વારા અલગ અલગ ગ્રંથિતંત્ર પર હું & ઉત્તરીકરણ એટલે કે શુદ્ધિકરણ કરવા માટે.
એકાગ્રચિત્તે વિધાયક-શુભ ભાવનાઓનું ધ્યાન કરવામાં આવે તો તે (૨) પ્રાયશ્ચિત કરવા માટે – જે ભૂતકાળમાં એવી પ્રવૃત્તિઓ હોર્મોન્સમાં રાસાયણિક પરિવર્તન આવે છે. અશુભ ભાવનાઓનું રૂપાંતરણ કરી એનું પ્રાયશ્ચિત કરવા માટે.
શુભ સંદેશાઓમાં થઈ જાય છે અને અશુભ પાપકારી ક્રિયાઓ પર કૅ (૩) વિસહી કરણેણં – કર્મરૂપી રજ-મેલથી મલિન આત્માની અંકુશ આવી જાય છે. આમ પ્રભાવશાળી (Counter Command) 3 શુદ્ધિ કરવા માટે.
દ્વારા અશુભ કર્મમાંથી બચી શકાય છે. કર્મનું વિષચક્ર નબળું પડે શું $ (૪) વિસલ્લી કરણેણં – રાગ-દ્વેષરૂપી શલ્ય, ૪ કષાય અને છે. આજનું વિજ્ઞાન આ વાત સિદ્ધ કરે છે કે અવચેતન મન (Sub- કે નવ નોકષાયરૂપી કાંટાઓને દૂર કરવા માટે.
Consious Mind)ને પ્રભાવિત કરી નકારાત્મક વૃત્તિ અને (૫) પાપ કર્મનો નાશ કરવા માટે. “ઠામિ કાઉસગ્ગ'-હું ભાવનાઓમાંથી મુક્તિ મેળવી શકાય છે. છે કાયોત્સર્ગ કરું છું. સાવદ્ય વૃત્તિવાળી કાયાનો ઉત્સર્ગ-ત્યાગ કરું અત્યાર સુધી આપણે ઘૂળ જગતમાં જ પ્રયોગો કર્યા છે. હવે હું
છું. મન, વચન, અને કાયાની બધી જ પ્રવૃત્તિઓને શાંત કરી, બહુ અગત્યનો પ્રયોગ છે-ધૂળમાંથી સૂક્ષ્મની યાત્રા. એ છે આભા હું કે શરીરને શાંત, પ્રતિમાની માફક સ્થિર અને શિથિલ કરવું. શરીરની મંડળના શુદ્ધિકરણની પ્રક્રિયા. ત્રણ માઠી વેશ્યાના અશુભ રંગોનું ?
અંદર ચાલતી સ્વયં-સંચાલિત ક્રિયાઓ (Autonomous Activi- શુભ પ્રકાશિત રંગોમાં રૂપાંતરણ કરવાની પ્રક્રિયા છે. લેશ્યા ધ્યાન, ફ ૐ ties) સિવાય બીજી બધી પ્રવૃત્તિ બંધ કરી, સ્થિર આસનમાં બેસીને ગંદા રંગો પર શુભ પવિત્ર રંગના પ્રભાવશાળી પ્રતિ-તરંગનું ? કું મનને એકાગ્ર કરવા માટે શ્વાસ-પ્રેક્ષા કરવી. ભૂતકાળની સ્મૃતિ (Counter Waves) ધ્યાન કરવાથી આભામંડળ શુદ્ધ થાય છે. કું હું અને ભવિષ્યકાળની કલ્પનાને બદલે માત્ર વર્તમાનમાં રહેવાનો કષાયાદિના અધ્યયવસાયો મંદ પડે છે. આ એક અદ્ભુત અને સંપૂર્ણ શું હું અભ્યાસ કરવો. મનને એકાગ્ર કરવાનો સઘન પ્રયાસ કરવો. સતત વૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયા છે. જેનાથી આભામંડળના રંગોના તરંગોનું હું ૩ અભ્યાસ કરવાથી મન એકાગ્ર થઈ શકે છે.
રૂપાંતરણ કરી શકાય છે. આ પ્રક્રિયાને આધ્યાત્મિક રંગ આપવા ? જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક * જૈન
ને જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક