Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank

SR No.: 526085
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 3 MB

Page 132

પૃષ્ઠ ૧૩૨ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
ઇસ્લામ ધર્મની દૈનિક આવશ્યક ક્રિયાઓ
1 ડો. રમજાન હસણિયા
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકયિાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક
[ કચ્છ મોટી ખાખર સ્થિત જન્મે ઈસ્લામ ધર્મી આ વિદ્વાન યુવા લેખકે પ. પૂ. આચાર્ય વિજયશીલચંદ્રસૂરિ અને મહામહોપાધ્યાય ૫. પૂ. ભુવનચંદ્રજી ૐ મ. સા. પાસે જૈન ધર્મના તત્ત્વજ્ઞાનનો અભ્યાસ કર્યો છે અને ‘અર્વાચીન ગુજરાતી કવિતામાં આધ્યાત્મ ભાવનું નિરૂપણ' વિષય ઉપર શોધ-પ્રબંધ ?
લખી પી.એચ.ડી.ની પદવી પ્રાપ્ત કરી છે. હાલમાં તેઓ રાપર-કચ્છની ગવર્નમેન્ટ આર્ટ્સ એન્ડ કોમર્સ કૉલેજમાં ગુજરાતી વિભાગના વડા છે. આ $ લેખમાં તેમણે ઈસ્લામ ધર્મમાં કરવામાં આવતી દૈનિક ધાર્મિક આવશ્યક ક્રિયાઓ વિસ્તારપૂર્વક સમજાવી છે. ]
દરેક ધર્મ કે સંપ્રદાયમાં તેના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોની સાથોસાથ બાહ્યાડંબરનો છેદ અહીં આપોઆપ ઊડી જાય છે. વ્યવહાર અને નિશ્ચિત ક્રિયાકર્મને પણ સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. વ્યક્તિના દૈનિક નિશ્ચયની આટલી સ્પષ્ટ સમજણ આપી હોવા છતાં બીજો એક વર્ગ
જીવન સાથે ધર્મ અનુબંધિત રહે તેવા ઉમદા ઉદ્દેશ્યથી પ્રત્યેક ધર્મના એવો પણ છે જે આવી ક્રિયાઓનો સમૂળગો છેદ ઉડાવી દઈ સીધા ૬ સંસ્થાપકોએ કોઈ ને કોઈ રીતે ક્રિયાનું આલંબન લીધું છે. એ ક્રિયાની પરમેશ્વર સાથે તાદાત્ય સાધવાની વાત કરે છે. અધ્યાત્મ માર્ગના ૬ ઢ નિયમિતતા જળવાય તે અર્થે તેને ફરજિયાત કર્મ, આવશ્યક ક્રિયા આગળના પગથિયા પર સીધી છલાંગ મારવા જતાં ક્યારેક ગબડી હૈ છે કે ફરજ તરીકે સ્થાપિત કરી છે. અલબત્ત આ ક્રિયાઓ પાછળનો પડવાનું પણ આવે છે. આ માર્ગ પણ કાંઈ ઓછો જોખમકારક શું ૐ મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય પરમતત્ત્વ સાથે, જે તે ઈષ્ટ દેવ-દેવી કોઈ મહાસત્તા નથી. માટે ખરો સાધક જીવ બંને અંતિમોથી દૂર રહી ક્રિયાની હૈં કૅ સાથે નિકટતા કેળવવાનો ને તે દ્વારા જીવનનો ઉત્કર્ષ સાધવાનો ઉપકારકતા અને મર્યાદાને ઓળખી, તેના ખરા ઉદ્દેશ્યને પ્રમાણી 3 શું હોય છે.
પરમના માર્ગે પ્રયાણ કરે છે. ધર્મના સંસ્થાપકો દ્વારા જે ઉદ્દેશ્યથી આવશ્યક છું $ કેટલાક લોકો આવી ક્રિયાઓને માત્ર ક્રિયાકાંડ સમજીને તેની ક્રિયાનું સ્થાપન થયું હોય તેના મર્મને પામી આત્મવિકાસની કેડી કંડારે છે. $ કે અવગણના કરે છે, તો કેટલાક માત્ર ક્રિયાકાંડને જ ધર્મ સમજી લઈ વિશ્વના અન્ય ધર્મોની જેમ ઈસ્લામ ધર્મમાં પણ કેટલીક આવી કે કે તેના પાલન માત્રથી જ ઈતિશ્રી માની બેસે છે. આ બંને અંતિમો ક્રિયાઓ નિર્ધારિત થયેલી છે. ઈસ્લામના બંધારણમાં જે ક્રિયાને કે $ હાનિકારક છે. કોઈપણ ધાર્મિક ક્રિયા એ ઈશ્વર સાથે તાદાભ્ય ફરજિયાત કરવામાં આવી છે તેને ‘ફરજ' કહે છે, – જે દરેક મોમીન – ? હું સાધવાનું પ્રથમ પગથિયું છે. ધાર્મિક ક્રિયા એ પરમેશ્વર અને ભક્તિને મુસલમાનને લાગુ પડે છે. કેટલીક ક્રિયાઓ કે કાર્યો જેનું આચરણ હું શું જોડનાર સેતુનું કામ કરે છે. વળી, ક્રિયા એટલે કે ઉઠદપુર ભક્તની હજરત મહંમદ પયગંબરસાહેબે પોતાના જીવનમાં કર્યું હોય તેવી છે
ભાવાભિવ્યક્તિ માટે પણ ઉપકારક થાય છે. આમ, ધાર્મિક ક્રિયા ક્રિયાઓ કે કાર્યોના અનુકરણને ‘સુન્નત' કહે છે. સુન્નતો પાળનાર મેં એ અભિવ્યક્તિનું સાધન પણ છે. સાધક ઈશ્વર પ્રત્યેનો પોતાનો વર્ગ પોતાને સુન્ની તરીકે ઓળખાવે છે.
આદરભાવ, આભારનો ભાવ, સ્નેહભાવ આદિ પ્રગટ કરવા જે-તે ઈસ્લામ ધર્મના મુખ્ય પાંચ પાયાના સિદ્ધાંતો છેઃ કલમ, નમાજ, શું ક્રિયાનો સહારો લે છે. કોઈ હિન્દુ ભક્ત પ્રભુમૂર્તિની આરતી ઉતારી, રોઝા, હજ્જ અને ઝકાત. ઈસ્લામની ક્રિયાઓને બે ભાગમાં વહેંચી છે હું તેને પ્રસાદ કે ફૂલહાર ધરાવી પોતાની લાગણી અભિવ્યક્ત કરે છે, શકાય. (૧) દૈનિક આવશ્યક ક્રિયાઓ-જેમાં દિવસમાં પાંચ વખતની હું ૩ કોઈ જૈન સાધક પ્રભુપૂજા દ્વારા, તેના સ્તુતિગાન, સામાયિક આદિ નમાજ તેમજ સવાર-સાંજના ઝિક્ર (નાસ્મરણ, જાપ)નો સમાવેશ
દ્વારા પોતાના અહોભાવને વાચા આપે છે. તેમ કોઈ મુસ્લિમ ખુદાની થાય છે. (૨) સમયાંતરે અથવા નિયત સમય સંજોગોમાં થતી નB રહેમત (કુપા) માટેનો આભારનો ભાવ વ્યક્ત કરવા બંદગીના આવશ્યક ક્રિયાઓ, જેમાં રમજાન માસના રોઝા, ઝકાત (ફરજીયાત & રૂપમાં નમાજ પઢે છે. જે તે ધાર્મિક ક્રિયાઓ અને તેમાં ઉચ્ચારાતા દાન) તેમજ હજ્જ (મક્કા-મદિનાની યાત્રા) આદિનો સમાવેશ થાય હું છે. સૂત્રો, સૂર, મંત્ર આદિના મર્મને ખરા અર્થમાં સમજનાર અને તેનું છે. છે ભાવપૂર્વક પાલન કરનાર વ્યક્તિ ક્રમશ: ઉન્નત થતો જાય છે. અવધૂત ઈસ્લામ એકેશ્વરવાદી ધર્મ હોવાથી ઈસ્લામ ધર્મમાં જન્મનાર કે છે આનંદઘનજી મહારાજે કોઈપણ ક્રિયાને કેટલું મહત્ત્વ આપવું અથવા દાખલ થનાર વ્યક્તિએ કલમા પર શ્રદ્ધા ધરાવવી ફરજિયાત છે. તો તે ક્રિયા ક્યારે સાર્થક નીવડે છે તેની વાત સમજાવતા પોતાના ‘લા ઈલાહા ઇલલ્લાહ મુહમ્મદુર રસૂલુલ્લાહ (અલ્લાહ (ઈશ્વર) એક પદમાં કહ્યું છે કે,
સિવાય કોઈ જ પૂજનીય નથી અને મહંમદ અલ્લાહના રસૂલ ‘નિજ સ્વરૂપ જે કિરિયા સાધે, તેહ અધ્યાતમ કહીએ રે.” (દિવ્યદૂત) છે.) કલમા પઢનાર વ્યક્તિ ખુદાની સત્તા તેમજ મહંમદ હું જે ક્રિયા આત્મવિકાસમાં ઉપકારક થાય તે અધ્યાત્મ. માત્ર સાહેબની પયગંબરીનો સ્વીકાર કરે છે, તેના પર ઈમાન (શ્રદ્ધા)
તે જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્લિાઓ વિશેષાંક
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન