________________
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવનcજૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૧૨૯
ખ્રિસ્તી ધર્મ (રોમન કેથલિક)માં કરવામાં આવતી ધાર્મિક વિધિઓ
1 સંકલન : ડૉ. થોમર પરમાર [ વિદ્વાન લેખક ડૉ. થોમસ પરમાર એચ. કે. આર્ટ્સ કૉલેજ તથા ભો. જે. સંસ્થા અમદાવાદમાં ૩૪ વર્ષ સેવા આપી નિવૃત્ત થયા. હાલ ગુજરાતી અને જેન વિશ્વકોશમાં કાર્યરત છે. પ્રસ્તુત અંકમાં તેમણે રોમન કેથલિકમાં કરવામાં આવતી ધાર્મિક ક્રિયાઓ વિશે વિચારો રજૂ કર્યા છે. “પ્રબુદ્ધ જીવનના તેઓ નિયમિત લેખક છે.]
વ્યક્તિના વિકાસ કે ઘડતર માટે સમાજ, ધર્મ, રાજ્ય, શાળા- હાથ અડાડતાં બોલવું અને પવિત્ર આત્માને નામે આમીન.’ આ કૉલેજ, લશ્કર વગેરેમાં કેટલીક ક્રિયાઓ કરવાનું આવશ્યક ગણવામાં નિશાની કરતાં અને બોલતાં ખ્રિસ્તી ધર્મના પવિત્ર ગ્રંક્ય'ની શ્રદ્ધા રે ન આવ્યું છે. આનાથી માનવ સંસ્કૃતિનો ઉછેર અને જતન થાય છે. જો મજબૂત બને છે. ખ્રિસ્તી ધર્મની માન્યતા પ્રમાણે પિતા (વિશ્વના ૪ 8 આવી ક્રિયાઓનું પાલન આવશ્યક ન હોય તો વ્યક્તિમાં સ્વચ્છંદતા સર્જક), પુત્ર (ઈસુ ખ્રિસ્ત) અને પવિત્ર આત્મા એ ત્રણે થઈને ઈશ્વર હું પ્રવેશી શકે. વિચારો કે સૈનિકને રોજની પરેડમાં કે વિદ્યાર્થીને શાળા બને છે. જ્યારે જ્યારે કોઈ કેથલિક ખ્રિસ્તી આ નિશાની કરે છે કે 5 કૉલેજમાં રોજની હાજરી માટે ફરજ પાડવામાં ન આવે તો શું થાય? ત્યારે તેને ઈશ્વર વિશેની આ વિભાવનાની સ્મૃતિ થાય છે. ઘણાં ૬ છે આથી આત્મિક કલ્યાણ માટે વિકસેલા દરેક ધર્મમાં શ્રદ્ધાળુઓ માટે કેથલિકો ઘરે કે ઑફિસેથી નીકળતા, વાહન ચલાવતાં પહેલાં આ છે હું કેટલીક ક્રિયાઓ આવશ્યક ગણવામાં આવી છે અથવા તો શ્રદ્ધાળુ નિશાની કરે છે. ચર્ચમાં દાખલ થતાં પહેલાં પ્રવેશદ્વારની એક બાજુએ છે { આવી ક્રિયાઓનું પાલન કરે તેવો આગ્રહ રાખવામાં આવ્યો છે. ભીંત સાથે જડેલા પથ્થરના વાસણમાં ભરેલા પવિત્ર પાણીમાં જમણો 8 કે ખ્રિસ્તી ધર્મમાં પણ કેટલીક ધાર્મિક ક્રિયાઓનું પાલન શ્રદ્ધાળુઓ હાથ બોળીને આ નિશાની અવશ્ય કરે છે. 8 દ્વારા થતું હોવાની પરંપરા છે. પ્રસ્તુત લેખમાં ખ્રિસ્તી ધર્મના રોમન ૨. બાઈબલ વાંચન હૈિ કેથોલિક સંપ્રદાયની ધાર્મિક ક્રિયાઓની ચર્ચા છે. વિશ્વવ્યાપી ખ્રિસ્તી ધર્મના બધાં જ પંથોમાં દરરોજ બાઈબલ વાંચનનો આગ્રહ હું ધર્મસભા (ખ્રિસ્તી ધર્મસંઘ-Church)ની બીજી વેટિકન પરિષદે રાખવામાં આવ્યો છે. ઇસુપંથીઓ માટે બાઈબલ સૌથી અગત્યનો ? ક (૧૯૬૨) આધુનિક જીવનની ગતિશીલતા, સમય, સંજોગ, સંસ્કૃતિ, ધાર્મિક ગ્રંથ છે. ધર્મસભાની ઉપાસનામાં પ્રભુની વાણી એટલે કે સમસ્યાઓ અને યાંત્રિક યુગના વહેણને ધ્યાનમાં રાખી માનવ બાઈબલ અતિ મહત્ત્વનો ભાગ ભજવે છે. પ્રભુની વાણી સાંભળીને રે
જીવનનું સાંગોપાંગ નીરિક્ષણ કરીને એક અદ્ભુત અર્વાચીન દર્શન શ્રદ્ધાળુઓમાં શ્રદ્ધા અને ભક્તિનો વધારો થાય છે. દરરોજ અથવા હું શું આપણી સમક્ષ રજૂ કર્યું છે.” સાચી શ્રદ્ધા હોય ત્યાં જ ધાર્મિક જીવનનો તો અવારનવાર બાઈબલનું પઠન અને મનન કરવું યોગ્ય છે. વિશેષ છે શું સાચો અનુભવ થાય છે. જે લોકો ધાર્મિક વિધિઓમાં ભાગ લે છે કરીને બાઈબલ અંતર્ગત નવા કરાર (New Treatment) માં શુભ ? ૐ પરંતુ તેમના વ્યવહારુ જીવનમાં પ્રેમ અને પ્રમાણિકતા ન હોય તો સંદેશ (Gospels)નું પઠન કરવાથી ભક્તને ઈસુના જીવનનો કું તેમની શ્રદ્ધા નિષ્ક્રિય છે. “પ્રેમ દ્વારા સક્રિય બનેલી શ્રદ્ધા જ કામ અનુભવ થાય છે અને ઉસુ સાથે નિકટનો સંબંધ બાંધવા પ્રોત્સાહન ; શું આવે છે.” (ગલતિયા ૫:૬) એટલે ધાર્મિક વિધિઓ અને જીવન મળે છે. એટલું જ નહિ પરંતુ ઈસુમય ભક્તિમાં ઉત્સાહ પ્રગટે છે. હું હું સાથેનો સમન્વય હોય અને સુમેળ સધાય તો જ સાચું ધાર્મિક જ્ઞાન દર રવિવારે ત્રણ અને બાકીના દિવસોમાં બે શાસ્ત્રપાઠ કરવાના ૧૩ પ્રાપ્ત થયું કહેવાય. સામાન્ય વર્ષની જેમ ધર્મસભાનું પણ આગવું હોય છે. ધર્મસભાએ આ પાઠો કાળજીપૂર્વક પસંદ કર્યા હોય 8 વર્ષ છે. એને ‘ઉપાસના વર્ષ” અથવા વાર્ષિક ‘ઉપાસના-ચક્ર'ને નામે છે. હવે તો “બાઈબલ ડાયરી' પણ ઉપલબ્ધ છે. જેને આધારે છે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આખા વર્ષ દરમ્યાન ધર્મસભા પોતાની શ્રદ્ધાળુ બાઈબલનું પઠન કરે છે. એટલું જ નહિ તેમાં રોજના છે હું ઉપાસનામાં ઈસુના મુક્તિદાયક કાર્યનું ભક્તજનોને સ્મરણ કરાવે પાઠની નીચે મનન-ચિંતન માટેની વિચાર-કણિકા પણ મૂકેલી છે $ છે. નીચેની ધાર્મિક ક્રિયાઓ ખ્રિસ્તી શ્રદ્ધાળુ (રોમન કેથલિક) કરે તેમ હોય છે. ઈન્ટરનેટ દ્વારા “ઓન લાઈન' પર પણ બાઈબલનું ૬ ધર્મસભા અપેક્ષા રાખે છે.
પઠન સાંભળી શકાય છે. છે ૧. ક્રૂસની નિશાની (sign of cross)
૩. પ્રાર્થના | ‘પિતા, પુત્ર અને પવિત્ર આત્માને નામે આમીન” એમ બોલીને જેમ શ્વાસોશ્વાસની પ્રક્રિયા આપણાં દૈનિક જીવનમાં એક બહુ 3 જૂસની નિશાની દરેક ધાર્મિક ક્રિયા કે પ્રાર્થનાના પ્રારંભમાં કરવાની જ અગત્યનો ભાગ ભજવે છે તેમ આપણા જીવનમાં પ્રાર્થના અર્થાત્ કે 8 હોય છે. આમાં ડાબો હાથ છાતી પર હાથ છાતી પર રાખી જમણો ભક્તિ અતિ અગત્યનો ભાગ ભજવે છે. પ્રાર્થના આપણા આધ્યાત્મિક હૈ કે હાથ કપાળ પર મૂકી બોલવું ‘પિતા', પછી છાતી પર જમણો હાથ જીવનનો પ્રાણવાયુ છે. આપણો સંપૂર્ણ આધાર પરમેશ્વર છે એવો છે.
મૂકી બોલવું, “પુત્ર અને પુત્ર પછી ડાબે અને જમણે ખભે જમણો ઊંડો અનુભવ આપણને પ્રાર્થના વડે થાય છે. પ્રાર્થના કે ભક્તિ વડે ? જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની અવશ્યકક્લિાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક !
"જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક