Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank

SR No.: 526085
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 3 MB

Page 104

પૃષ્ઠ૧૦૪ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૯ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
જૈન ધર્મની છ આવશ્યક ક્રિયાનો હેતુ
| ડૉ. ભદ્રા દિલીપ શાહ
અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન
[ ડૉ. ભદ્રાબેન દિલીપભાઈ શાહ LL.B. થયેલા છે. તેઓએ ડૉ. કલાબહેન શાહના માર્ગદર્શન હેઠળ ‘જૈન ધર્મની સ્તુતિ
અને સઝાય’ પર Ph. D કર્યું છે. ] પરમાત્મા મહાવીર સ્વામીએ પોતાના ૪૨ થી ૭૨ વર્ષ સુધીના સામાયિક લેજે મન શુદ્ધ, ધર્મ તણી હિયર્ડ ધરી બુદ્ધ, 3 કેવલી કાળમાં જે દેશના આપી તેને ગણધર ભગવંતોએ સૂત્ર સ્વરૂપે પડિક્કમણું કરે રમણી તણું, પાતિક આલોઈએ આપણું...૩. જ ગૂંથી લીધી જે આગમ સૂત્રો તરીકે પ્રસિદ્ધ છે. આપણને પ્રાપ્ત થયેલા કાયા શકર્તે કરે પચ્ચખાણ, સુધી પાળે જિનવરઆણ, 9 આવશ્યક સૂત્રો પણ આગમ કહેવાય છે. જે ગણધરભગવંત રચિત ભણજે, ગણજે, સ્તવનસક્ઝાય, જિણ હુંતિ નિસ્તારો થાય.૪. 8 હું છે. પરમાત્મા સાથે સંબંધ કરાવનારા આ સૂત્રો મંત્રાક્ષર રૂપે છે, (સક્ઝાયાદિ સંગ્રહ ભાગ-૪. સંગ્રાહક સંપાદક: નગીનદાસ છું છું જેમાં તત્ત્વજ્ઞાનનો મહાસાગર ઘૂઘવાટ કરી રહ્યો છે.
કેવળદાસ શાહ પાટડીવાળા. કડી નં. ૩,૪.) જ અનંત શક્તિના સંપન્ન તીર્થ કોરના ઉપદેશ પર આધારિત • તત્ત્વાર્થ સૂત્રમાં આવશ્યકની વિશિષ્ટ આરાધનાને નહીં ચૂકતો $ જૈનાચારના મૂળ પ્રાણ આવશ્યકસૂત્રો એ ચાર મૂલસૂત્રોમાંનો એક આત્મા તીર્થંકર નામ કર્મનું ઉપાર્જન કરે છે તેમ જણાવ્યું છે. ૬ ગ્રંથ છે. આ ગ્રંથ જીવનશુદ્ધિ અને દોષ દૂર કરવા માટેનો એક • મન્નહજિણાણની સઝાયમાં શ્રાવકના ૩૬ કર્તવ્યો બતાવવામાં ૨ ભાષ્ય ગ્રંથ છે. જેમાં ચતુર્વિધ સંઘ દ્વારા સમાચરણી નિત્ય કર્તવ્ય આવ્યાં છે. તેમાં છ આવશ્યકને પણ કર્તવ્યરૂપે બતાવ્યા છે. કર્મના રૂપમાં આચારના સિદ્ધાંતો પ્રતિપાદિત કરવામાં આવ્યા છે. ૧. સામાયિક :
જેના જ્ઞાન દ્વારા સાધક પોતાના આત્માને ઓળખે છે. જેની સાધના પ્રભુ મહાવીરે ચતુર્વિધ સંઘની સ્થાપના કરી જેમાં સાધુ-સાધ્વી, 3 ન અને આરાધના દ્વારા આત્મા શાશ્વત સુખનો અનુભવ કરે છે. અને શ્રાવક-શ્રાવિકા, એમાં સાધુ-સાધ્વીએ તો જીવનભરનું સામાયિક લઈ વહ
કર્મ રૂપી મળનો નાશ કરીને સમ્યક્દર્શન, સમ્યકજ્ઞાન અને સમ્યક્ લીધેલ છે. શ્રાવક અને શ્રાવિકાઓએ શક્ય તેટલા વધુ સામાયિક આચરણ દ્વારા આધ્યાત્મિક વિશ્વને પ્રાપ્ત કરે છે.
કરવા જોઈએ એમ કહ્યું છે. જેમ જીવંત રહેવા માટે શ્વાસ લેવો જરૂરી છે એજ રીતે આધ્યાત્મિક ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રોના ૨૯મા અધ્યાયમાં પ્રભુ મહાવીરે છે ક્ષેત્રમાં જીવનની પવિત્રતાને માટે જે ક્રિયાઓ જરૂરી છે તેને આગમમાં સામાયિકની વ્યાખ્યા આપી છે “સામાઈએણે સાવજ્જોગં વિરાઈ જાય છે હૈ “આવશ્યક'ની સંજ્ઞા આપવામાં આવી છે. જેનાથી દોષોનું નિરાકરણ ઈ” એટલે કે સામાયિકથી સાવદ્યયોગ (પાપ લાવનારાઓ યોગ)થી હું અને ગુણોની અભિવૃત્તિ થાય છે.
નિવૃત્ત થઈ શકાય છે. એમ થવાથી નવા પાપો બંધાતા નથી. સપાપ આવશ્યક એટલે અવશ્ય કરવા યોગ્ય. જગદ્ગુરુ વિશ્વકલ્યાણકર પ્રવૃત્તિના ત્યાગથી અને નિષ્પાપ પ્રવૃત્તિના સેવનથી ચારિત્ર ગુણની કે 8 તારક તીર્થકર ભગવંતો ગણધર ભગવંતોને પ્રશ્નોના જવાબમાં વિશુદ્ધિ અને વૃદ્ધિ થાય છે. વારંવાર સામાયિક કરવાથી મુક્ત થઈ 8 કે ત્રિપદી આપે છે.
મોક્ષતત્ત્વ પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. સામાયિક એ મોક્ષમાર્ગનું અંગ છે. મેં હું ઉપન્નઈ વા (જગત ઉત્પન્ન થાય છે.) વિગઈ વા (નાશ પામે જૈન ધર્મમાં પરમાત્માએ શ્રાવક માટે બાર વ્રત બતાવ્યા છે. તેમાં શું ક છે) ધ્રુવેઈવા (સ્થિર છે.) આ ત્રિપદી સાંભળીને ગણધર ભગવંતોએ પણ નવમા પદે સામાયિક વ્રત સમજાવવામાં આવ્યું છે. સામાયિક ક $ દ્વાદશાંગીની રચના કરી. આ દ્વાદશાંગી જ્ઞાના સ્નાક છે. પરંતુ એનો વ્રત એટલે અડતાળીસ મિનિટ (બે ઘડી) સુધી મન-વચન અને કાયાથી 3 ૬ સાર ક્રિયાત્મક છ આવશ્યક છે.
થતા પાપોનો ત્યાગ કરીને નિર્દોષ અને નિર્મળ થઈ એક આસને ૬ શું સાધુ-સાધ્વી અને શ્રાવક-શ્રાવિકાઓએ આ ક્રિયાત્મક છ બેસી સ્વાધ્યાય, ધ્યાન, જાપ. આદિ કરવાનું વ્રત અથવા અનુષ્ઠાન. હું
આવશ્યકો કરવાયોગ્ય છે. સ્કૂલ દૃષ્ટિએ આવશ્યક ક્રિયાના છ વિભાગ આ પ્રતિજ્ઞા કરેમિ ભંતે' સૂત્ર દ્વારા કરવામાં આવે છે. અહીં પાપની ૐ કરવામાં આવ્યા છે.
વૃત્તિ, વિચાર અને ક્રિયાનો ત્યાગ કરીને નિષ્ઠાપૂર્વક ધર્મધ્યાન કે ૩ ૧. સામાયિક, ૨. ચઉવિસત્થો, ૩. વંદન, ૪. પ્રતિક્રમણ, ૫. કરવાની, આત્મચિંતન કરવાની ક્રિયા એ સામાયિક છે. જે ક્રિયાથી શું કાયોત્સર્ગ, ૬. પચ્ચકખાણ (પ્રત્યાખ્યાન).
સમભાવ અને સમતાનો વિકાસ થાય છે. ૬ કવિ જિન હર્ષે બાવીસ કડીની “શ્રાવક આચારની કરણી'ની સામાયિકના ચાર પ્રકાર બતાવ્યા છેકે સક્ઝાયમાં શ્રાવકના આચારોનું આલેખન કર્યું છે.
શ્રુતસામાયિક, સમ્યકત્વ સામાયિક, દેશવિરતિ સામાયિક અને જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક છ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ¥ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક કૈ જૈત
" જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક છ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક્ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક