________________
| પૃષ્ઠ ૧૦ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
હું મરજીવાની જેમ જ્ઞાન ગંગોત્રીમાં ડૂબકી મારવાની અણમોલ તક આ વિશેષાંક તૈયાર કરવામાં શ્રી જવાહરભાઈ શુકલને કેમ ભૂલી ? પ્રાપ્ત થઈ.
જવાય? ખૂબ જ વ્યસ્ત રહેવા છતાં શાંત ચિત્તે, સમતા ભાવે, સંપૂર્ણ ૬ છે મિત્રો ! સંસારના વહેવારમાં તો હર કદમ કોઈ ને કોઈ સાથી સાથ-સહકાર આપ્યો છે, તે બદલ અમે તેમના આભારી છીએ. તે છે મિત્ર મળી જાય અને વાતો કરતાં કરતાં મંજિલે પહોંચી જવાય. સમગ્ર વિશેષાંકના બધાં જ લેખોના એક એક પાનાનું છે 8 પરંતુ અંધકારમાંથી બહાર લાવી પ્રકાશ તરફ લઈ જવાનો પ્રયાસ ચીવટપૂર્વક, બારીકાઈથી વાંચીને, સૌથી કપરું કામ એટલે કે પ્રફ હૈં તેં તો ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહ જેવા ગુરુ જ મિત્ર બનીને કરી શકે. આ રીડીંગનું કરી આપનાર વિદ્વાન શ્રીમતી પુષ્પાબેન પરીખની પ્રશંસા $ પ્રસંગે અમે બંને બહેનો એકબીજાથી તદ્દન અપરિચિત હોવા છતાં કરીએ એટલી ઓછી છે. $ પણ આત્મીયતાનાં તાંતણે બંધાઈ ગયા.
અંકની સંપાદન યાત્રામાં આગળ વધતાં વધતાં અનેક ગ્રંથોનો ૬ જ્ઞાની ભગવંતોએ જ્ઞાન અને ક્રિયા આ બે સાધનો મુક્તિ માર્ગે અભ્યાસ કરવા મળ્યો.શ્રુતજ્ઞાનની આરાધના થઈ. ક્રિયાઓના હૈ કે ગમન કરાવનાર સંસાર રથના બે પૈડાં બનાવ્યાં છે. બે ય પૈડા સંદર્ભમાં આવતા સૂત્રો, તેના અર્થ, તેનો મૂળ સાર, તેના રચયિતા, રૅ
ગતિશીલ જોઈએ. જ્ઞાનને ક્રિયાનો ટેકો જોઈએ અને ક્રિયામાં જ્ઞાનની તેનો ઇતિહાસ વિગેરે વિગેરે નવું નવું જ્ઞાન મળતું ગયું. ઘણો સ્વાધ્યાય હું ચેતના જોઈએ. ક્રિયાને યોગ બનાવવો હોય તો તેમા સ્થાન, ઊર્ણ, થયો. અન્ય ધર્મોની પણ જાણકારી મળી. આ નિમિત્ત મળતા અમે 8 શું અર્થ અને આલંબન જોઈએ. સ્થાનમાં આસન અને મુદ્રા, ઊર્ણમાં એવા સદ્ભાગી બન્યાં કે અમને એમ જરૂરથી લાગે છે કે અમારા પણ યોગ્ય ઉચ્ચાર સૂત્રોનાં અને અર્થમાં તેનો ઉપયોગ તથા આલંબનમાં આત્મામાં પડેલાં પાપ સંસ્કારોનો ઘટાડો થયો હશે. ગતાનુગતિક છે શું આકૃતિ રૂપે ચિત્તપટ પર સ્થાપન કરવાનું હોય છે. જેમ કે સામાયિક- ક્રિયાઓ કરતાં રહેવું અને ક્રમસર સંપૂર્ણ શુદ્ધતા સાથે એટલે કે શું કું પ્રતિક્રમણમાં સૌ પ્રથમ સ્થાપનાજીની સ્થાપના કરતાં સુધર્મા સ્વામીને સમ્યકજ્ઞાન સાથે સમ્યક્ ક્રિયા થાય તો આથી વિશેષ રૂડું શું હોઈ ૬ હું સ્મરણમાં રાખવાનાં હોય છે. વાંદણામાં ગુરૂને ચિત્તમાં ધરવાના શકે ? હું હોય છે. તેમજ કાયોત્સર્ગમાં ૨૪ તીર્થકરોને ધ્યાનમાં લેવાનાં હોય અંતમાં આપ સૌ પર્વાધિરાજ પર્યુષણ પર્વ ખૂબ જ સુંદર રીતે ?
છે. પ્રતિક્રમણના પાંચ પ્રકારમાં, દરેકમાં એક સાથે જ “પડ આવશ્યક આરાધના કરીને જ ઉજવશો. ‘ષ આવશ્યક વિશેષાંક'માં જિનાજ્ઞા ન ક્રિયાઓ સમાવી લેવામાં આવે છે. જો આ બધું સાથે થઈ જાય તો વિરુદ્ધ કાંઈ પણ પ્રગટ થયું હોય કે ઉસૂત્ર પ્રરૂપણા થઈ હોય તો હું કે એ દરેક ક્રિયાઓ ભાવક્રિયા બની જાય છે. સાથે વિનય અને વિવેક ત્રિવિધ મિચ્છામિ દુક્કડમ્'. અસ્તુ હું તો અનિવાર્ય છે જ. ધર્મની કોઈપણ ક્રિયા વિનય-વિવેક વગર થતી
સંપાદિકાઓ : 8 કું જ નથી. એવું તો દરેક ધર્મોમાં કહ્યું છે.
રશ્મિ ભેદા ૬ | શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતોએ જે કહ્યું છે, તે સાચું અને શંકારહિત
ભારતી બી. શાહ છે છે. એવી હૃદયપૂર્વકની દૃઢ માન્યતા, શ્રદ્ધા એનું જ નામ સમકિત. હૈ જૈન ધર્મના ચારે ફિરકાઓમાં કોઈક અંશે સૂત્રો અને ક્રિયાઓમાં
નીચે મુજબના ગ્રંથોનો આધાર લેવામાં આવ્યો છે. કે ફેરફાર જોવા મળશે. અને આ તફાવત તો રહેશે જ. પરંતુ મૂળ તત્ત્વ
૧. શ્રી આવશ્યક સૂત્ર તો એક જ છે. તેને યાદ રાખવું બહુ જરૂરી છે. જીવોની યોગ્યતા
૨. શ્રી અનુયોગદ્વાર સૂત્ર ૐ દિન-પ્રતિદિન ઘટતી જતી હોવાને કારણે ભૂલો બતાવી શકાય એવી
૩. પ્રબોધ ટીકા પણ પરિસ્થિતિ પ્રાય: રહેવા પામી નથી. આવા સંજોગોની વચ્ચે
૪. જિન તત્ત્વ-શ્રી રમણભાઈ શાહ પણ શ્રી જૈન યુવક સંઘ દ્વારા ‘પ્રબુદ્ધ જીવનના વિશેષાંક'નાં માધ્યમથી
૫. જૈન આચાર દર્શન-શ્રી રમણભાઈ શાહ દીવાદાંડી બનવાનું ભગીરથ કાર્ય કર્યું છે. જૈનોને તેમ જ અન્ય
૬. સૂત્ર અને સંવેદના-સાધ્વીજી પ્રશમિતાશ્રીજી હું ધર્મપ્રેમી લોકોને જાગૃત કરવાનું કામ કરતાં સંદેશો આપ્યો છે.
૭. પ્રતિક્રમણ-મહાયોગ 'जो जगत है, वो पावत है, जो सोवत है, वो खोवत है।'
૮. જિન સંદેશ વિશેષાંક-૧૯૮૫
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશોષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક
ડૉ. રશ્મિબેન જિતુભાઈ ભેદા
ડૉ. ભારતીબેન ભગુભાઈ શાહ ૬૦૨, રિવર હેવન, ઈકોલ મોન્ડીઅલ સ્કૂલની બાજુમાં ગૌતમધન એપાર્ટમેન્ટ, એ વિંગ, છઠ્ઠ માળે, ફ્લેટ નંબર ૨૬, ગુલમહોર ક્રોસ રોડ નં. ૬,
દાદાભાઈ રોડ, ફ્લાઈવરની બાજુમાં, જૂહુ, વિલેપારલે (વેસ્ટ), મુંબઈ-૪૦૦ ૦૪૯.
વિલેપારલા (પશ્ચિમ), મુંબઈ-૪૦૦૦૫૬. ટેલિફોન : ૦૨૨ ૨૬૧૯ ૨૩૨૫.
ટેલિ. : ૦૨૨ ૨૬૭૧ ૫૫૭૫ મોબાઈલ : ૦૯૮૬૭૧૮૬૪૪૦
મો. : ૦૯૩૨૪૧૧૫૫૭૫ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જેતા