Prabuddha Jivan 2015 02 Gandhi Jivanno Antim Adhyay Visheshank

SR No.: 526079
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 104
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 5 MB

Page 9

ગાંધી જીરું
અ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવન • ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૯ પૃષ્ઠ ૯ અંતિમ
4
hષાંક ક
ITગલાનું રાજકારણ પૂ નારાયણ દેસાઈ
[ મહાત્મા ગાંધીના અંગત સચિવ મહાદેવભાઈ દેસાઈના પુત્ર નારાયણ દેસાઈ ગાંધીજીના આશ્રમમાં ઉછર્યા. ઔપચારિક કેળવણી લીધી નહીં પણ ગાંધીજી, મહાદેવભાઈ અને આશ્રમવાસીઓની જીવંત કેળવણી પામ્યા. મૂળભૂત શિક્ષણ અને ખાદીનાં વણાટ પર ટું જીવનભર કામ કર્યું. ગાંધીકથા અને ગાંધી પુસ્તકો દ્વારા નવી પેઢીને ગાંધી અભિમુખ કરવા પ્રયત્નશીલ નારાયણ દેસાઈના પુસ્તક જિગરના ચીરા'માંથી આ પ્રકરણ તૈયાર કરાયું છે, જે ભારતના વિભાજનના ભીષણ ઇતિહાસ પાછળ રહેલા રાજકારણ પર પ્રકાશ ફેંકે છે.].
જેને પરિણામે ભારતના ટુકડા થયા, અંગ્રેજોની ‘ભાગલા પાડો લોકશાહી આવશે તો પહેલાં જે મુસ્લિમ રાજ હતું તે નહીં રહે.” * ને રાજ્ય કરો'ની એ કુટિલ નીતિ ૧૯૫૭ના બળવા પછીથી જ લીગે નારો લગાવ્યો. ‘ઈસ્લામ જોખમમાં છે.’ ૩૭ થી ૪૬ સુધીના ૪
અમલમાં મુકાવી શરૂ થઈ હતી. ત્યારે યુરોપના સવાસો જેટલાં વર્ષોમાં લીગનો ફેલાવો કલ્પનાતીત ઝડપે થયો. છે. સંસ્થાનોમાં ભારત મુકુટમણિ જેવું હતું. ઈંગ્લેન્ડની કુલ સંપત્તિના જાણે અજાણે આગમાં થોડું ઘી કોંગ્રેસે પણ પૂર્યું. તેની મિટીંગોમાં હૈ હું મૂળમાં ભારતમાંથી ઢસડી લાવેલા ધનનો સિંહફાળો હતો. સેનાનો ગવાતું વંદે માતરમ્, રાષ્ટ્રભાષા પ્રચારની તેની નીતિ, નઈ તાલીમ હું ૬ મોટો હિસ્સો પણ અંગ્રેજોને ભારતમાંથી મળ્યો હતો. - આ બધું ‘હિંદુ’ છે કહી લીગ તેનો વિરોધ કરતી રહી. અંગ્રેજ ૬
વહીવટ સંભાળી લીધા બાદ અંગ્રેજોએ ભારતની પરંપરા બદલી સરકાર સીધી – આડકતરી મદદ કરતી રહી. અંગ્રેજોની સરકારી હૈ * અંગ્રેજી શિક્ષણ લાડ્યું જેથી આટલા મોટા દેશનો કારભાર ચલાવવા ફાઈલોમાં એવા કેટલાય પત્રો છે જેમાં આ બધું જોઈ સંતોષ વ્યક્ત ૐ છે માટે તેમને ગુલામ માનસના બાબુઓ મળી જાય. બીજી તરફ થતો હોય, જેના એક હાકેમ બીજાને સલાહ આપતો હોય કે ‘ઝીણા છે હું ભારતના ખૂણેખૂણેથી કાચો માલ વિલાયત લઈ જઈ, યંત્રો વડે જેવા છે તેવા, તેમને સાચવો, તે આપણા માણસ છે કારણ કે
બનતો પાકો માલ ભારતને વેચી ભારતના ગૃહ ઉદ્યોગોની કમર તોડી અંગ્રેજોને કોંગ્રેસની આઝાદીની માગણીને ટાળવા માટેનું છું 8 નાખી. ત્રીજી તરફ રમત ચાલી ‘ભાગલા પાડો ને રાજ્ય કરો'ની. ‘લઘુમતીના હિત'નું બહાનું ઝીણા પૂરું પાડી રહ્યા હતા. અંગ્રેજો . છે આ ખેલ ૧૮૫૭ થી ૧૯૪૭ સુધી ચાલ્યો. પહેલાં હિંદુઓને અને ઝીણાનો સંબંધ ૧૯૪૬-૪૭માં વધતો વધતો ભાગીદારી છું શું ટેકો આપી ‘જો બળવો સફળ થાત તો પાછું મોગલ મુસલમાનોનું સુધી પહોંચ્યો. અંગ્રેજોની મદદથી ઝીણા કૉંગ્રેસની પ્રતિષ્ઠા તોડતા થે જ રાજ્ય આવત. તમને શું મળત?' જેવી ઉશ્કેરણીથી મુસ્લિમોને રહ્યા, પોતાની પ્રતિષ્ઠા વધારતા ગયા ને બ્રિટીશ શાસનને મજબૂત છે
અળખામણા કર્યા. ૧૮૮૫માં કોંગ્રેસની સ્થાપના થઈ તેમાં અંગ્રેજી બનાવતા ગયા. 9 અમલદારોનો હાથ હતો. પણ કોંગ્રેસને સંગઠિત થતી જોઈ અંગ્રેજ અને કૉંગ્રેસ? કોંગ્રેસ મજબૂત હતી, પણ તેના પર આઠ રાજ્યોનો ? હું હાકેમો ચોંક્યા. અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના, તેમાં વહીવટ કરવાની જવાબદારી હતી, ને લીગ પાસે કોંગ્રેસનો વિરોધ મેં રમાતા રાજકારણના મોટા ખેલ, મુસ્લિમ લીગની સ્થાપના, કરવાનો એકમેવ કાર્યક્રમ હતો. કોંગ્રેસ સમાધાન, વાટાઘાટના કે બંગાળના ભાગલા, મોર્લેમિન્ટો અને મોન્ટેગ્યુ ચેમ્સફર્ડ સુધારાના પ્રયત્નો કરતી. પ્રયત્નો નિષ્ફળ જતા. વળી રાજનૈતિક કામ જેટલું ? ૐ નામે બંને કોમો વચ્ચે ખોદાતી ખાઈ ને ખિલાફત ચળવળ, ભેદનીતિ ધ્યાન કૉંગ્રેસ રચનાત્મક કામો પર આપી શકી ન હતી. જો આપી હું સફળ થતી રહી. ૩૭ની ચૂંટણી પછી બંને કોમો વચ્ચેની ખાઈ કદી શકી હોત તો ખાદી, ગ્રામોદ્યોગ વગેરેના માધ્યમથી લાખો ગરીબ છું કે ન પુરાય તેવી વિરાટ થઈ ગઈ હતી.
મુસલમાનોને વાળી શકાત. લીગ પાસે તો આવો કોઈ કાર્યક્રમ - ૧૯૩૭માં મુસ્લિમ લીગનું પચીસમું અધિવેશન લખનૌમાં હતો નહીં. જો કૉંગ્રેસે ખંતપૂર્વક એ કર્યું હોત તો મુસ્લિમ આમજનતા
ભરાયું. તેમાં એવા આગઝરતાં ભાષણો થયાં કે ગાંધીજી બોલ્યા, તેના તરફ વળી હોત. હું ‘આ તો જાણે યુદ્ધની ઘોષણા કરતા હોય તેવું લાગે છે!” પછીના આ તરફ કોમવાદી હિંદુત્વવાદી તત્ત્વો સંગઠિત થતા હતા. હું { વર્ષમાં લીગની હજારો સભાઓ ભરાઈ, ૧૭૪ શાખાઓ ખૂલી, સાવરકરે ‘હિંદુત્વ' પુસ્તકમાં લખ્યું કે આ દેશમાં બે રાષ્ટ્ર છે. એક શું ૐ કોમી હુલ્લડો થયાં. લીગ થોડા પ્રાંતોની પેટા ચૂંટણીઓમાં જીતી. હિંદુ રાષ્ટ્ર, બીજુ મુસ્લિમ રાષ્ટ્ર.’ ઝીણાએ બે રાષ્ટ્રની વાત અહીંથી હું ?િ જો કે વધુ બેઠકો કોંગ્રેસને જ મળી હતી.
ઝીલી હોય તેમ પણ બને. અંગ્રેજોએ તક ઝડપી. ‘લીગની માગણીઓ બાજુ પર રહી જશે.
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવતનો અંતિમ અધ્યાયવિશેષાંક 5 ગાંધી
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ન ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક કા ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ન ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી 4
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષ
શુદ્ધ વિચારની શક્તિ શબ્દો કરતાં ઘણી વધારે હોય છે
વતનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5