________________
ઑકટોબર ૨૦૧૪ - પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક, પૃષ્ટ ૯૯
મેષાંક
તુગલક ને મંદિરોં કી ધન સંપદા કો ફિર લૂંટા. તત્પશ્ચાત્ અકબર દિલાયા. ઈન્હીં સાધ્વીજી કી પ્રેરણા સે કિલે કી તલહટી મેં જૈન હું ને ૧૫૫૬ મેં કિલે કો અપને અધિકાર મેં લે લિયા. સન્ ૧૮૦૫ ધર્મશાલા કે પ્રાંગણ મેં કલાત્મક, વિશાલ વ નયા જૈન મંદિર બના
સે ૧૮૦૯ તક યે ક્ષેત્ર ગોરખોં કી લૂંટ કા શિકાર હુઆ. આખિર હૈ, જિસકે મૂલનાયક આદિનાથ પ્રભુ કી પ્રતિમા રાણકપુર તીર્થ સે ? મેં મહારાજા રણજીતસિંહ ને ગોરખોં કો હરાકર ૧૮૨૯ મેં કિલે આઈ થી. પ્રતિમા બહુત મનમોહક વ પ્રભાવક છે. પર અધિકાર કર લિયા.
હોલી કે તીન દિન (ત્રિયોદશી, ચોદસ વ પૂનમ) બહુત ભારી યાત્રી સંઘ
વાર્ષિક મેલા વ યાત્રા કા આયોજન હોતા હૈ. હજારો ભક્તગણ હૂં સાહિત્ય વાચસ્પતિ ભંવરલાલ નાહટા કે ગ્રંથ “નગરકોટ કૉંગડા આકર પ્રભુ-ભક્તિ મેં તલ્લીન હોતે હૈ. # મહાતીર્થ’ યહાં આનેવાલે કુછ યાત્રી સંઘોં કા સંક્ષિપ્ત વિવરણ કેન્દ્ર સરકાર કે સાંસ્કૃતિક વિભાગ ને કિલે કી અચ્છી સજાવટ કી શું ટુ ઈસ પ્રકાર હૈ
હૈ. પૂરા રાસ્તા ભી ફૂલ, પીધે, વિશ્રામ સ્થલ વ અન્ય સુવિધાઓ ૬ ૧. વિ. સંવત ૧૨૭૧ મેં શ્રી જિનપતિસૂરિજી સંઘ સહિત કૉંગડા સહિત છે. રાતોં કો બહુરંગી બિજલિયોં કી જગમગાહટ મેં પૂરા ૬ પધારે.
કિલા એક દેવ વિમાન સા લગતા હૈ. પ્રવેશદ્વાર કે પાસ હી સંગ્રહાલય છે ૨. વિ. સંવત ૧૪૮૪ મેં ઉપાધ્યાય જયસાગરજીકી નિશ્રા મેં ભી દેખને યોગ્ય છે. ન ફરીદપુર સે યાત્રી સંઘ આયા.
માર્ગદર્શનઃ રેલ સે આનેવાલે પઠાનકોટ સ્ટેશન સે નેરો-ગેજ FB ૩. વિ. સંવત ૧૪૮૮ ઔર ૧૪૯૭ મેં યાત્રા સંઘ કે વિવરણોં મેં કી ટ્રેન લેકર કૉંગડા પહુંચતે હૈ. સ્ટેશન સે ધર્મશાલા, (પુરાના સંઘપતિ યા મુનિ મહારાજ કા નામ નહીં હૈ.
કાંગડા મેં) સાઢે તીન કિ.મી. હૈ. પક્કી સડક હૈ, કાર યા બસ સે જા હું ૬ ૪. વિ. સંવત ૧૫૬૫ મેં ઉદયચંદ્ર સૂરિજી ભટનેર (હનુમાનગઢ) સકતે હૈ. સ્ટેશન સે ટેક્સી, કાર યા ઑટો ઉપલબ્ધ છે. સડક સે છે કે યાત્રા સંઘ સહિત પધારે.
આનેવાલોં કો પહલે હોશિયારપુર આકર વહાં સે કૉંગડા જાના ૫. વિ. સંવત ૧૫૭૯ કે આસપાસ અભય ધર્મગણિ મહિમ હોતા હૈ. ૧૦૨ કિ.મી માર્ગ કી પક્કી વરનૈલી સડક હૈ. કિલે પર (હરિયાણા) એક યાત્રી સંઘ સહિત પધારે.
પેદલ યા ડોલી સે જાના હોતા હૈ. એક કિ.મી. કી બહુત સુગમ વર્તમાન મેં
ચઢાઈ હૈ. હોશિયારપુર તક રેલ દ્વારા ઔર સડક માર્ગ સે જાના - વર્તમાન મેં ઈસ તીર્થ કા પરિચય નએ સિરે સે કરાને કા શ્રેય જ્યાદા સુગમ વ વ્યવહારિક હે. જૈ જૈનાચાર્ય પંજાબ કેસરી શ્રી વિજય વલ્લભસૂરિવ જૈન સાધ્વી મહત્તા સુવિધાઓં : કિલે કી તલહટી મેં હી બહુત સુંદર વ આધુનિક 8 - મૃગાવતી શ્રીજી કો છે. શ્રી જિનવિજયજી સે પ્રાપ્ત વિવરણ કે આધાર ધર્મશાલા હૈ. કમરોં કી ભરપૂર ઉપલબ્ધતા હૈ. પૂરા સાલ ચલને 8 પર આચાર્ય શ્રી સન્ ૧૯૩૯ મેં હોંશિયારપુર સે પૈદલ સંઘ લેકર વાલી ભોજનશાલા ભી હૈ. ઠહરને કે લિએ બિસ્તર આદિ ભી મિલતે શુ કૉંગડા પધારે. પુનઃ મહત્તરા સાધ્વીજી ને સન્ ૧૯૭૮ મેં લગાતાર હૈ. જે આઠ મહિને કાંગડા મેં રહતે હુએ અપને અનથક પ્રયાસોં સે, કિલે - પેઢી: શ્રી શ્વેતામ્બર જૈન કૉંગડા તીર્થ કમેટી, જૈન ધર્મશાલા, હૈ મેં સરકારી સંરક્ષણ મેં વિરાજિત ભગવાન આદિનાથ કી પૂજાસેવા નિયર ફોર્ટ, પોસ્ટ-પુરાના કૉંગડા (જિલા કૉંગડા) હિમાચલ પ્રદેશ8િ (સુબહ પાલાલ વ શામ કો આરતી) કા અધિકાર જૈન સમાજ કો ૧૭૬૦૦૧. ફોન પેઢી-૦૧૮૯૨-૨૬૫૧૮૭.
શિલ્પ સ્થાપત્ય વિરોષક ૬ જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક 5 જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક દ 4 જૈન તીર્થ વેદના અને શિલા ૧ જૈન તીર્થ વૈદતા અને
જૈન તીર્થ વેદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક 5 જૈન તીર્ય વંદની અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક 5 જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક દ ક જૈન તીર્થ વેદના અને શિલા જ
માતાશ્રી ચક્રેશ્વરી દેવી જૈન તીર્થ-સર્કિંદ (પંજાબ)
1 મહેન્દ્રકુમાર મસ્ત
પંજાબ કે સરહિંદ નગર મેં સ્થિત, પ્રથમ તીર્થકર શ્રી આદિનાથ મધ્ય યુગ મેં સરહિંદ નગર બડા વ્યાપારિક કેન્દ્ર થા તથા ‘સૂબા- જુ જી કી અધિષ્ઠાત્રી દેવી ચક્રેશ્વરી માતા કા એક માત્ર ઐતિહાસિક વ સરહિંદ' મુગલ રાજ્ય કા ભી મહત્ત્વપૂર્ણ હિસ્સા બના રહા. પશ્ચિમ હું પ્રાચીન સ્થલ – “માતા શ્રી ચક્રેશ્વરી દેવી જૈન તીર્થ', અપને આપ કી આક્રમણકારી સેનાએ લાહૌર સે સરહિંદ, સામાના, કુરુક્ષેત્ર વ હૈ
શ્રદ્ધા, ભક્તિ, ભાવના ઔર ઉલ્લાસ કા એક ચમત્કારિક સંગમ પાણીપત હોકર દિલ્હી પહુંચતી થી. ઈતિહાસકાર શ્રી ભંવરલાલ છે કહા જા સકતા હૈ.
નાહટા ને ભી ૧૨વીં સે ૧૭વીં સદી તક રાજસ્થાન વ સિંધ પ્રદેશ કે 8 | ઈતિહાસ મેં યત્ર તત્ર રહે હુએ, પ્રાપ્ત વિવરણોં કે અનુસાર નગરોં સે કૉંગડા તીર્થ કી યાત્રા કે લિએ જાનેવાલે સંઘોં કે વિવરણ ૨
જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ૬ જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્યવિરોષક ૬ જૈન તીર્થ વેદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદતી અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક