Page Text
________________
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૩
પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ગણધરવાદ વિશેષાંક
***************************************
*********
નવમા ગણધર શ્રી અચલભ્રાતાજી
ન ભારતી બી. શાહ
[ શ્રાવિકા લેખિકા જૈન ધર્મના અભ્યાસી, પ્રભાવક વક્તા, 'મંગલયાત્રા' અને 'આત્મધારા'ના માનદ તંત્રી તેમજ જૈન સોશ્યલ ગ્રુપો દ્વારા યોજાતી સામાજિક ને ધાર્મિક સેવાક્ષેત્રે સક્રિય છે. તેમજ આ સંસ્થા મું. જૈન યુવક સંઘ તેમજ અન્ય સંસ્થાના સક્રિય કાર્યકર છે. ]
*
*
બીજી બાજુ વેદના એવા પણ વાક્યો આવ્યા, જેવા કે પુણ્ય: પુછ્યન કર્મણા, પાપ: પાર્ધન કર્મણા અર્થાત્ પુણ્ય એટલે શુભ કર્મ વર્ડ પ્રાણી પુણ્યશાળી થાય છે અને પાપ એટલે અશુભ કર્મ વડે જીવ પાપી બને છે. આ વૃંદ વાર્યોથી તો પુષ્પ-પાપની * સત્તા જણાય છે. આમ બે અલગ વેદ વાક્યોના અર્થે તું દ્વિધામાં પડી ગયો. મનમાં શંકા જાગી, હવે શું કરવું ? પુણ્ય-પાપ માનવું. * કે ન માનવું. એજ પુણ્ય-પાપનું અસ્તિત્વ ન માનવામાં આવે % તો દાનનું ફ્ળ પુષ્પ અને હિંસાનું ફ્ળ પાપ જે મનાય છે તે સર્વ નિષ્ફળ અસંગત સિદ્ધ થઈ જશે પુણ્ય અને પાપ બંને કર્મજન્ય હોવાથી જીવ કર્મ સાથે તે અને જો પુણ્ય-પાપનો નિષેધ જોડાય છે વ્યવહારથી, વિચારથી અને શરીરથી. આ થશે તો દાન-હિંસાદિ સાગતિના ામાં પુણ્ય અને પાપ બાંધતો જ રહે પ્રવૃત્તિઓ તો એકધારી- * છે. જેમ એક નર્તકી મંચ ઉપર આવીને નાચીને બધાં સર્વજ્ઞ સર્વદર્શી સમતાના એકસરખી ચાલુ જ છે અને * દર્શકોને ખુશ કરી જાય છે તે જ રીતે કાલ અવધિના સાગર કરૂણાના ભંડાર એવા બીજું પણ આ સંસારમાં સ્પષ્ટ નિયમ પ્રમાણે ઉદયમાં આવતાં પુણ્ય કર્મો અને પાપ કર્મો ભગવંતે તેમને નામ અને દેખાય છે કે દરેક પ્રાણી સુખ- * જીવોને સુખ અને દુઃખ આપીને ચાલ્યા જાય છે, નવ * ગોત્રજપૂર્વક સંબોધન કરી દુઃખ અનુભવે છે, કોઈ માણસ * બોલાવતાં કહ્યું: “હે હરિત પ્રકારે પુખ્ત બંધાય છે અને ૧૮ પ્રકારે પાપ બંધાય છે. સુખી છે તો કોઈ માણસ દુ:ખી હું ગોત્રીય અચલભ્રાતા પધારો...ખુશીથી પધારો... આવો મીઠો છે તો પછી તેનું કારણ શું ? માટે આ સંસારમાં જો સુખ-દુઃખ મધુરો આવકાર મળતાં પંડિત અચલભ્રાતા સ્તબ્ધ બની ગયા. છે તો તેનું કારણ પણ પુણ્ય-પાપ છે એ સ્પષ્ટ થાય છે માટે પ્રભુએ અચલભાતાના મનોભાવ અને શંકાને પ્રગટ કરતાં પુછ્યું પાપનો નિષેધ કરવાનો નથી. પુણ્ય-પાપ અવશ્ય છે.* કહ્યું: હે સોમ્ય! તારા મનમાં એવી શંકા છે કે પુણ્ય-પાપ જેવું કંઈ છે કે નહીં? અદુષ્ટ દેખાતા એવા પુણ્ય-પાપ હોઈ શકે એ ખરા? આ પ્રમાણે તારા મનમાં પુણ્ય-પાપ વિશે શંકા છે. હું * અચલવાના! તને આ સંશય થવામાં કારણભૂત પરસ્પર
*
*
*
હે અચલભ્રાતા! તારી સમક્ષ પુણ્ય-પાપ વિશેના જુદા જુદા મતો ઉપસ્થિત છે તેમાંથી પણ તું નિર્ણય નથી કરી શકતો કે
ખરો પક્ષ કર્યો હશે? પુણ્ય-પાપ વિશેના તારી સામે ઉપસ્થિત •
*
મો આ પ્રમાો છે.
*
*
વિરુધ્ધાર્થ વેદનાં પદો છે. તે વેદનાં પદોનો અર્થ બરાબર ન સમજાતાં આ શંકા થઈ છે અને જે વૈદ વાક્યો પરસ્પર વિરૂદ્ધ * અર્થવાળા તારી સામે આવ્યા તેનો આશય તું ન સમજી શક્યો
*
* એટલે તને સંશય ઊભો થયો. તે વેદવાક્યથી એમ નક્કી કરી
લીધું છે કે આત્મા સિવાય પુણ્ય પાપાદિ જેવું કંઈ જ આ જગતમાં
નથી.
****
બંગદેશની કોસલાનગરીના જાણીતા પ્રસિદ્ધ વિષ્ઠ હારીત ગોત્રના વસુદેવ બ્રાહ્મણના પુત્ર અચલભાતા પ્રભુ મહાવીર સ્વામીના નવમા ગણધર હતા.
જ્યારે પ્રભુના આઠમા ગણધર શ્રી અકેપિત પંડિત આદિ
* * *
પોતાના શિષ્ય પરિવાર સાથે સર્વજ્ઞ મહાવીર પાસે જઈને પોતાની શંકાનું સમાધાન મેળવી લે છે ત્યારે પોતાના ૩૦૦ * શિષ્યો સાથે સંયમ અંગીકાર કરીને પ્રભુના શિષ્યો બને છે અને * સમવસરણમાં નવમા પંડિત પ્રચર અચલભ્રાતા પણ પોતાના ૩૦૦ શિષ્યો સાથે પ્રભુ પાસે જવાનો વિચાર કરે છે અને *સમવસરણમાં પ્રભુ મહાવીર * પાસે આવી ઊભા રહે છે. *
-
*********
***
૧.પુછ્યું હશે ?
૨.પાપ હશે? અથવા
૩.ઉભય મિશ્ર હરો !
૪૯
૪.બંને ભિન્ન હશે!
!
* * *
૫.શું આ જીવનો પ્રપંચ માત્ર સ્વભાવથી જ ચાલતો હશે. તો આ માટે હું તને વિશેષ પ્રકારે સમજાવું છું જેનાથી તને
*
*********************
| SR No. | 526059 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2013 08 Gandharwad Visheshank |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhanvant Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 84 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 3 MB |