________________
૪૮
પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ગણધરવાદ વિશેષાંક
************************************** તો કેટલા બધા અપરાધો થઈ જાય ? એમ આપણે જે પાપ કરીએ નક્કી થાય છે. સાતે નરકની જઘન્ચ-ઓછામાં ઓછી અને
ઉત્કૃષ્ટ-વધારેમાં વધારે સ્થિતિ કેટલી છે તે નીચે બતાવ્યું છે.
તેમજ અહીં એ કેદીઓને કેવી સજા કરવામાં આવે છે જેમકે
* છીએ એ ભોગવવાની વ્યવસ્થા ન હોય તો પાપનો ભાર કેટલો * વધી જાય અને અંધાધૂંધી ફેલાઈ જાય માટે નરક જેવું સ્થાન હોવું જોઈએ. એ સ્થાન એટલે અહીં જેમ આર્થર રોડ જેલ, નિહાર જેલ, યરવડા જેલ આદિ છે એમ સાત પ્રકારની નકરૂપી જેલ * ભગવાને બતાવી છે જેના નામ ગોત્ર નીચે મુજબ છે. ગોત્ર
ઘંટરથી મારવું, કોરડા મારવા, વિવિધ પ્રકારનો ત્રાસ ગુજારવો, સખત મહેનત કરાવવી એમ ત્યાં પણ ત્રણ પ્રકારની વેદના હોય
*
* નામ
* ૧. ધમા
*
૨. વંશા
*
* ૩. શિલા વાલુપ્રભા-જેમાં ભાંડભુજાની રેતી કરતાં પણ
વધારે ઉષ્મરેતી છે.
૪. અંજણા પંકપ્રભા-લોહી માંસના કાદવ જેવા પુદ્ગલો જેમાં છે. ૫. વિકા
રત્નાપ્રભા-જેમાં રનના કુંડ છે.
(૧) પરમાધામીકૃત વેદના-જેનું વર્ણન સૂયગડાંગ સૂત્રના પાંચમા અધ્યયન નક વિભક્તિમાં જોવા મળે છે. જેમાં નારકીને * શર્કરાભા—જેમાં ભાલા અને બરછીથી પણ તીક્ષ્ણ મારું, બાળે, તળું, એનું જ માંસ તળીને ખવડાવે, ધગધગતા થાંભલા કાંકરાનું ભાષ્ય છે. સાથે ભેટાવે, ગરમ સીસું પીવડાવે, ભાલા-બરછી વગેરેથી અંગ છૂટા પાર્ક વગેરે.
*
*
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૩
આ સાત સ્થાનમાં કેવા પાપ કરવાવાળા જઈ શકે એનું વર્ણન શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-૭મું અધ્યયન ગાથા ૫-૬-૭ હિંસા વાર્તા પુનર્ એ ત્રણે શ્લોકમાં વર્ણવ્યું છે, જેનો ભાવાર્થ નીચે * મુજબ છે.
*
(૨) પરસ્પર અન્યોન્યકૃત વેદના-અંદરોઅંદર એકબીજાને વાઢકાપ કરીને દુઃખ પહોંચાž, વિવિધ શસ્ત્રો (ગદા, મુશલ, તીર આદિ)ની વિકુર્વણા કરી પરસ્પર મારે, વિવિધ જંતુઓના આકાર કરી એકબીજાના શરીરમાં ઘુસીને હેરાન કરે.
*
ધૂમપ્રભા-ધૂમાડાવાળું વાતાવરણ-રાઈ-મરચાંના ધૂમાડાથી પણ તીખો ધૂમાડો છે. ત્તમપ્રભા-જ્યાં અંધકાર છે.
(૩) ક્ષેત્ર વેદના-નારકીનું ક્ષેત્ર જ એવું છે જેને કારણે ત્યાં ૧૦ પ્રકારની વેદના સતત ચાલુ હોય. અનંત ક્ષુધા, નંત સુધા,
૬. મા
ગાઢ અંધકાર છે.
૭. માધવઈ તમામપ્રભા-જ્યાં અંધકાર મહિ અંધકાર અર્થાત્ અનંત શીત, અનંત તાપ, અનંત મહાજ્વર, અનંત ખુજલી, * અનંત રોગ, અનંત અનાશ્રય, અનંત શોક અને અનંત ભય. આ ૧૦ પ્રકારની વેદનાને સાતે નરકના જીવો પ્રતિક્ષણ અનુભવે * છે. આંખનું મટકું મારીએ એટલી વાર પણ આરામ ન હોય. સાતે નરકની સ્થિતિ અને વેદના
હિંસા, મૃષાવાદ, અદત્તાદાન, વિષયાસક્તિ, મહાન આરંભ, મહાન પરિગ્રહ, માંસમદિરાનું સેવન, શોષણ વગેરે, * એ સિવાય બીજા હેતુ પણ હોઈ શકે. અધ્યવસાર્યાની ક્લિષ્ટતા હું અને એનાથી સંચાલિત કોઈપણ પ્રવૃત્તિ નરકનું કારણ બની *શકે છે. આ કારણોનો સમાવેશ નરકાપુના બંધના ચાર કારણોમાં થઈ જાય છે. આ ચાર કારણો આ પ્રમાણે છે.
(૧) મહા આરંભ (૨) મતા પરિગ્રહ (૩) કુશિમ આહાર * (મદ્ય માંસનું સેવન) (૪) પંચેન્દ્રિય જીવોનો વધ. આ રીતનું પાપ * કર્યા પછી એ પાપની તીવ્રતા-મંદતા પ્રમાણે સજા ભોગવવાની
*
*
નર્ક જયન્ય
૧. ૧૦૦૦૦ વર્ષ
*
*
ઉત્કૃષ્ટ
૧ સાગરોપમ ત્રણે પ્રકારની વેદના
૨. ૧ સાગરોપમ
૩ સાગરોપમ ત્રણે પ્રકારની વેદના
૩. ૩ સાગરોપમ ૭ સાગરોપમ ત્રણે પ્રકારની વેદના ૪.૭ સાગરોપમ ૧૦ સાગરોપમ બે પ્રકારની પરસ્પર અને ક્ષેત્ર વેદના ૫ ૧૦ સાગરોપમ ૧૭ સાગરોપમ બે પ્રકારની પરસ્પર અને ક્ષેત્ર વેદના ૬.૧૭ સાગરોપમ ૨૨ સાગરોપમ માત્ર ક્ષેત્ર વેદના ૭. ૨૨ સાગરોપમ ૩૩ સાગરોપમ માત્ર ક્ષેત્ર વેદના
સાગરોપમ=સાગરની ઉપમા દ્વારા જે કાળને જાણી શકાય તે અસંખ્યાતા વર્ષે ૧ પલ્યોપમ થાય એવા દશ ક્રોડાક્રોડી પોંઘમ-૧ સાગરોપમ.
*
*
આવે. જેમ કે અહીં કોઈનું ખૂન થયું એ ખૂન અજાણતા થયું છે કે * જાણી જોઈને, પોતાના સ્વબચાવમાં થયું છે કે શિાક, ક્રોધાદિકના ૐ આવેશમાં થયું છે કે પછી યોજનાબદ્ધ થયું છે એ પ્રમાો એની * પાછળના કારણો પ્રમાણે વ૨સ-બે વરસ યાવત્ આજીવન કેદ થાય છે એમ અહીં નરકમાં પણ કેવા આસિત ભાવથી પાપ
૪૨૩, જેઠવા નિવાસ, ૪૪૮, ડૉ. બી. આર. આંબેડકર રોડ, માટુંગા,
કરીને આવ્યો છે એ પ્રમાણે એના નરકનું સ્થાન અને સ્થિતિ કિંગ્સસર્કલ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૧૯.મોબાઈલ : ૯૮૯૯૭૮૭૬૯૨,
*
*
**************************************
આમ આટલા વર્ષ સુધી સજા ભોગવ્યા પછી નરકમાંથી છૂટાય છે. આમ સંક્ષિપ્ત વર્ણન જાણીને આપણે પણ આપણું જીવન કેવું બનાવવું એ નક્કી કરીને સંયમપૂર્વક જીવન જીવવાનો પ્રયત્ન કરીએ.
*