Prabuddha Jivan 2011 08

SR No.: 526037
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2011
Total Pages: 68
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 2 MB

Page 56

પ્રબુદ્ધ જીવનઃ જૈન સાહિત્ય કથા વિશ્વ વિશેષાંક
૫
સુખમાં દિવસો પસાર કરતાં હતાં. એ નગરમાં ધનાવહ નામે એક રિક હતો. એક દિવસ એ વિષાકને ઘેર શ્રી મહાવીર સ્વામી પારણે કરવા પધાયુિં. ધનાવશે અત્યંત ભાવપૂર્વક પ્રભુને પારણું કરાવ્યું. એ અવસરે એ વણિકને ત્યાં સાડા બાર કરોડ સોનૈયાની વૃષ્ટિ થઈ, દુંદુભિનાદ થયો અને સુરવોએ આકાશમાંથી પુષ્પવૃદ્ધિ કરી સર્વત્ર જયજયકાર પ્રવર્તો. પછી પ્રભુ મહાવીર ત્યાંથી અન્યત્ર વિહાર કરી
ગયા.
આ ધનાવહ વણિકની નજીકમાં જ એક ડોશી રહેતી હતી. ઘડપણને લઈને એની કાયા સાવ કૃશ થઈ ગઈ હતી. ધનાવહને ત્યાં પ્રભુજીએ કરેલા પારણાનો પ્રસંગ એણે નજરે જોયો. વિણકને ત્યાં થયેલી સુવર્ણવૃષ્ટિ જોઈને આ ડોશીને પણ લોભ લાગ્યો. એણે વિચાર્યું કે ‘એક દિવસ મારે ત્યાં પણ કોઈ સાધુમહાત્માને પારણું કરાયું, તો મને પણ પેલા કિની જેમ અઢળક ધનની પ્રાપ્તિ થાય.'
આ વાતને દસ-બાર દિવસ થયા હશે. એવામાં આ ડોશીએ એક સાધુને જોયો. એ સાધુ વેશધારી હતો. શરીરે હૃષ્ટપુષ્ટ હતો. આ સાધુને જોઈ ડોશી તો આનંદમાં આવી ગઈ. એ તો એમ જ માનતી હતી કે બધા તાપસો એક સરખા જ હોય. એટલે ડોશીએ પેલા સાધુને પોતાને આંગણે નોંતરીને મિષ્ટાન્ન-ભોજન કરાવવાનું નક્કી કર્યું.
ડોશી એ સાધુ પાસે પહોંચી અને પોતાને ઘેર ભોજન માટે પધારવા આમંત્રણ આપ્યું. પેલો સાધુ તો આવી તક શાની જતી કરે ? ડોશી એને પોતાને ઘેર તેડી લાવી અને સાધુને ભાવતાં ભોજન જમાડ્યાં. સાધુ પણ ખૂબ સંતુષ્ટ થયો.
સાધુ જમી રહ્યો એટલે ડોશી વારંવાર આકાશ તરફ મીટ માંડીને જોવા લાગી સાધુ સાથે કાંઈક વાત કરતી જાય ને વળી પાછી આકાશ તરફ ઊંચી ડોક કરીને નજર નાખતી જાય. ત્યારે પેલા સાધુએ પૂછ્યું કે, ‘માજી, વારે વારે તમે આકાશમાં શું જુઓ છો ?’
ડોશી કહે, “હું એ જોયા કરું છું કે આકાશમાંથી મારા આંગણામાં હજી સુવર્ણવૃષ્ટિ કેમ થતી નથી?' આમ કહીને એન્ને ધનાવહ વિણકને ત્યાં મહાવીર પ્રભુના પારણાનો જે પ્રસંગ બનેલો એની માંડીને બધી વાત કરી.
આ સાંભળીને આ જટાધારી સાધુને માજીએ ભોજન માટે આપેલા નોતરાનું રહસ્ય સમજાઈ ગયું. તે ડોશીના મનને બરાબર પામી ગયો.
એ સાધુ ડોશીને કહેવા લાગ્યો, 'મા, મારું માનો તો તમે અહીં આંગણામાં ઊભા રહેવાને બદલે ઘરમાં જતા રહો. તમારી જે ‘શ્રદ્ધા’ છે, અને મારું જે ‘તપ' છે એનાથી તો અહીં આકાશમાંથી વરસશે તો પથરા ને અંગારાનો વરસાદ વરસશે, સોનૈયાનો નહીં.' આ મર્મવાણી ઉચ્ચારીને સાધુ ચાલતો થયો. ડોશીનું મોં ઝંખવાઈ ગયું.
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૧
૩. હાથે ને જ સાથે
કનકપુર નામે નગરમાંએક વૃદ્ધા સ્ત્રી હેતી હતી. અને ચાર દીકા. ચારે દીકરાને વહુઓ. કુટુંબ સુખમાં દિવસો પસાર કરતું હતું.
એક દિવસ ઘરડી સાસુએ ચારેય વહુઓને પોતાની પાસે બોલાવી. દરેકને સોનાની એક એક વસ્તુ સાચવવા આપી. પહેલી વહુને સુવર્ણસાંકળી આપી. બીજી વહુને સોનાની અંગૂથલી (વીંટી) આપી. ત્રીજી વહુને સાંકળું આપ્યું અને ચોથી વહુને ત્રણસો સોનૈયા આપ્યા. પછી ચારેય વહુઓને કહેવા લાગી, ‘જ્યારે મારે કામ પડશે ત્યારે તમને આપેલી વસ્તુ હું પાછી માગી લઈશ.'
પણ ચારેય વહુઓનું ચિત્ત સોનું જોઈને ચલિત થયું. તેમણે નિશ્ચય કર્યો કે સાસુએ સાચવી રાખવા આપેલું ઘરેણું પાછું આપવું નહીં.
આમ કરતાં ઘણો સમય વીતી ગયો. ઘરડી સાસુ રોગમાં પટકાઈ. શરીરે ઘણી જ પીડા ઉપડી. વૈદ્ય આવી વૃદ્ધાની નાડી તપાસી. પછી કહ્યું કે 'ભાજીનો રોગ અસાધ્ય છે. એટલે હવે કંઈક ધર્મ ઔષધ કરો.’
પછી ડોશી થોડીક ભાનમાં આવી ત્યારે એને થયું કે હવે મારે કાંઈક દાન-પુણ્ય કરી લેવું જોઈએ. મેં વહુઓને જે દ્રવ્ય સાચવવા આપ્યું છે તે પાછું મેળવીને એનો હવે દાન રૂપે સદ્યય કરું.
આમ વિચારીને માજાએ અતિ મંદ સ્વરે મોટી વહુને પોતાની પાસે બોલાવી ને એને સોંપેલી સુવર્ણસાંકળી માગી. માની આખર અવસ્થા જાણીને ખબર કાઢવા આવેલાં સગાંવહાલાં ત્યાં બેઠેલાં હતાં. તે સૌ પેલી મોટી વહુને પૂછવા લાગ્યાં કે ‘માજી તારી પાસે કાંઈક માગતાં લાગે છે. એ શું માગે છે?'
એટલે મોટી વહુ કહેવા લાગી, ‘સાસુજી ‘સાંગરી' માગે છે જે એમને પહેલાં ખૂબ ભાવતી હતી.’ આમ વહુએ ‘સાંકળી'ને સ્થાને ‘સાંગરી'નું જૂઠ ચલાવ્યું.
પછી બીજી વહુને બોલાવીને સાસુએ અંગૂથલી માગી. બધાંએ આ બીજી વહુને પૂછ્યું કે ‘માજી શું માગે છે?' બીજી વહુ કહે ‘સાસુમા એમ કહે છે કે હવે જીવ જવાની વેળાએ મારું અંગ ઊથલી’ પડે છે. આમ બીજી વહુએ પણ ઉચ્ચારસાથી વાત પલટાવી નાખી.
વૃદ્ધાએ ત્રીજી વહુને બોલાવી એને આપી રાખેલું સાંકળું માગ્યું. ત્યારે એ ત્રીજી વહુ સૌ સગાંવહાલાંને કહેવા લાગી કે ‘સાસુમા કહે છે કે અહીં મને ‘સાંકડું' લાગે છે.”
ચોથી વર્લ્ડ પાસે સાસુએ ત્રણસો સૌનૈયા માગ્યા ત્યારે એ વહુએ બધાને કહ્યું કે 'મા 'ટીંડાં શાક' માર્ગ છે.
આમ ચારેય વહુઓએ મળીને વૃદ્ધ સાસુની દાન-પુણ્યની આશા ફળવા દીધી નહિ. વૃદ્ધાવસ્થામાં દ્રવ્યનો સર્વ્યય કરી પુણ્યઉપાર્જનનો માજીનો મનોરથ મનમાં ને મનમાં જ રહી ગયો. છેવટે માજી થોડા સમયમાં મૃત્યુ પામ્યાં.
જાતે જે ખાધું ને વાપર્યું તે જ ગાંઠે બાંધ્યું એમ માનવું. હાથે તે જ સાથે.