Prabuddha Jivan 2011 08

SR No.: 526037
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2011
Total Pages: 68
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 2 MB

Page 46

પ્રબુદ્ધ જીવનઃ જૈન સાહિત્ય કથા વિશ્વ વિશેષાંક
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૧
બીજે દિવસે પણ એમ જ થયું. આરામર્શોભા દેવી શક્તિથી રાત્રે અહીં આવી, પુત્રને રમાડી, ફળફૂલ મૂકી વિદાય થઈ. એટલે હવે સાવકી માતાએ પોતાની સગી પુત્રીને સુવાવડીનો વેશ રાજા ત્રીજી રાતે હાથમાં ખડ્ગ રાખી ગુપ્ત રીતે શું બને છે તે પહેરાવી આરામોભાને સ્થાને ગોઠવી દીધી. જોવા ઊભો રહ્યાં. ત્યારે રાત્રે સાચી આરામર્શોભા આવી. રાજાને ખાતરી થઈ કે આ જ મારી સાચી પત્ની છે. પેલી તો કોઈ બીજી છે. આરામશોભા પુત્રને રમાડી પાછી ચાલી ગઈ. સવારે રાજાએ રાણીને ફરજ પાડી દે તારે આજે ઉદ્યાન અહીં લાવવાનો છે, ત્યારે
રાણીનો ચહેરો નિસ્તેજ બની ગર્યા.
ચોથી રાતે જ્યારે આરામશોભા આવી ત્યારે રાજાએ એનો હાથ પકડી કહ્યું, ‘તું કેમ મારી વંચના કરે છે?' ત્યારે એણે કહ્યું, ‘હું કાલે કહીશ.' અત્યારે તો મને જવા દો.' પણ રાજાએ એને બળપૂર્વક રોકી રાખી ત્યારે આરામશોભા કહે, 'આમ કરશો તો તમને ભારે પસ્તાવો થશે.' રાજાએ એનું કારણ જાણવા માગ્યું.
પછી આરામશોભાએ મૂળથી સાવકી માતાના દુર્વ્યવહારનો બધો વૃત્તાંત કહી સંભળાવ્યો. ત્યાં સુધીમાં અરુહૃદય થઈ જતાં એના ચોટલામાંથી મરેલો સાપ નીચે પડ્યો. આરામશોભા આ જોઈ મૂર્છાવા બની ગઈ. પછી ભાનમાં આવી રાજાને કહ્યું, ‘મારી હાથમાં રહેતા નાગદેવની આજ્ઞાનો મારે હાથે ભંગ થયો એનું આ પરિણામ.’
૪૬
રહેવા લાગી. ઉદ્યાન પણ એની સાથે સાથે કૂવામાં પેઠો. નાગદેવ સાવકી માતા પ્રત્યે ગુસ્સે થયો પણ આરામશોભાએ દેવને શાંત કર્યા.
રાજાએ મોકલેલી પરિચારિકાઓ પથારીમાં આ યુવતીને જોઈને બોલી ઊઠી, ‘સ્વામિની, તમારો દેહ કેમ જુદો દેખાય છે?' પેલી કહે ‘મારા શરીરે ઠીક નથી’
માતા પણ કપટથી દુઃખ વ્યક્ત કરવા લાગી, 'મારી આ (આરામશોભા) દીકરીને કોઈની નજર લાગી છે? શું એને કોઈ રોગ લાગુ પડ્યો છે ?’ પરિચારિકાઓ પણ રાજાના ભયથી ફફડવા લાગી. એટલામાં તો રાજમંત્રી પોતે અહીં આવી પહોંચ્યા અને રાજાશા ફરમાવી કે 'રાણીએ હવે નવજાત કુમારને લઈને જલદી પાટલિપુત્ર આવવું.’
પ્રસ્થાનની ઘડી આવી. ત્યારે અન્ય સહુને નવાઈ લાગી કે આરામોભાને માથે રહેલો ઉદ્યાન ક્યાં ગયો? માતાએ ખુલાસો કર્યો કે ઘરના કૂવામાં પાણી પીવા માટે ઉદ્યાનને મૂક્યો છે. તમે બધાં ચાલવા માંડો.'
નકલી રાણી અને કુમાર પાટલિપુત્ર પહોંચ્યાં. પ્રજાએ બન્નેનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. રાજાએ પણ રાણી અને કુમારને જોયા. ત્યારે રાજાએ નવાઈ પામી રાણીને પછ્યું, 'તારો દેહ મને કેમ જુદો લાગે છે?’ ત્યારે નકલી રાણી બનેલી, સાવકી માતાની દીકરીએ કહ્યું, ‘પ્રસૂતિરોગને લીધે શરીર આવું થઈ ગયું છે.' પછી રાજાએ પૂછ્યું, ‘ઉદ્યાન કેમ દેખાતો નથી?' ત્યારે એણે કહ્યું, 'તેં કૂવામાં પાણી પી રહ્યો છે.' તોપણ રાજાના મનમાંથી સંશય ગયો નહીં. એને સતત થયા કરતું કે આ કોઈ બીજી જ સ્ત્રી લાગે છે.
હવે પિયરમાં રહેલી આરામર્શોભાએ નાગદેવને વિનંતી કરી કે
પુત્રનો વિ પોતાને ખૂબ જ સતાવે છે. ત્યારે દેવે કહ્યુ, 'તું મારી શક્તિથી કુમાર પાસે જઈ શકીશ. પણ એને જોઈને સૂર્યોદય થતા પહેલાં તું અચૂક પાછી ફરી જજે, જો તું એમ નહિ કરે અને આવવામાં વિલંબ થશે તો મારું મૃત્યુ થશે. અને તારા કેશપાશમાંથી મરેલા નાગ રૂપે તું મને જોઈશ.
દેવના પ્રભાવથી આરામશોભા ક્ષણમાત્રમાં પાટલિપુત્ર પહોંચી રાજાને અને પોતાની સાવકી બહેનને પલંગમાં સૂતેલાં જોયાં. પછી પારણામાં પુત્રને સૂર્નલો જોયો. પુત્રને ખૂબ રમાડી, ખૂબ વહાલ કરી, પોતાના ઉદ્યાનનાં ફળફૂલ એની પાસે મૂકી આરામશોભા સમયસર પાછી ફરી. સવારે કુમારની આષાએ રાજાને જાણ કરી કે કોઈ કુમારની પાસે ફળફૂલ મૂકી ગયું છે. રાજાએ જાતે જઈને એની ખાતરી કરી. રાણીને પૂછ્યું, ‘આ શું છે ?' નકલી રાણી જૂઠું બોલી, “મેં રાત્રે સ્મરણ કરીને ઉદ્યાનમાંથી આ ફળફૂલ આવ્યાં
છે.’
પછી આરામશોભા ત્યાં જ રહી ગઈ. રાજાએ નકલી રાણીને બંધનમાં નાખી. ત્યારે આરામશોભાએ રાજાને વિનંતી કરી બહેનને બંધનમુક્ત કરાવી. અને બહેન ગણીને પોતાની પાસે રાખી. પછી રાજાએ આરામશોભાની સાવકી માતાના નાક-કાન કાપી એને અને બ્રાહ્મણને દેશમાંથી હાંકી કાઢવાનું ફરમાન કર્યું. પણ આરામશોભાએ કરુણભાવે એ ફરમાન પણ રદ કરાવ્યું,
પછી એક વખત નગરના ઉદ્યાનમાં વીરચંદ્ર નામના મહાત્મા
વિશાળ સાધુ સમુદાય સાથે પધાર્યા. આરમશોભા રાજાને લઈ
ઉદ્યાનમાં ગઈ. મહાત્મા ત્યારે ધર્મોપદેશ આપી રહ્યા હતા. સત્કર્મો અને દુષ્કર્મોનો વિપાક (પરિણામ) સમજાવી રહ્યા હતા.
ધર્મોપદેશ પત્યા પછી આરામશોભા અને રાજા મહાત્માની પાસે જઈ વંદન કરી નજીકમાં એમની સામે જઈને બેઠાં. પછી
આરામશોભાએ આ જન્મમાં એને થયેલા દુ:ખસુખના અનુભવો કેવાં કર્મોનું પરિણામ છે એ વિશે મહાત્માને પૃચ્છા કરી.
ત્યારે મહાત્માએ આરામોભાના પૂર્વભવનો વિસ્તારથી સઘળો વૃત્તાંત કો
પૂર્વભવમાં પોતે એના પિતાની અણગમતી આઠમી પુત્રી હતી. પિતાએ એને જે યુવક સાથે પરણાવી હતી તે એને રસ્તામાં ત્યજીને ચાલ્યો ગયો હતો. માણિભદ્ર નામના એક શેઠે એને પોતાની દીકરી જેવી ગણી આશ્રય આપ્યો. પોતાના પાલક પિતા એવા આ શેઠને ત્યાં એ ધર્મ-આરાધના કરવા લાગી. અને પોતાના શીલના પ્રભાવથી