Page Text
________________
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૧
કાંઈ ખબર ન પડી. પણ થોડોક સમય વીત્યા પછી એ ઈંડા પાસે ગયો ત્યારે એ ઈંડું સાવ પોચું પડી ગયેલું જોયું. પરિણામે એ મિત્ર ખિન્ન થઈ ગયો ને દુઃખ વ્યક્ત કરવા લાગ્યોકે આ ઈંડામાંથી હવે મધુરબાળ મને કીડા કરવા નહિ મળે.
હવે બીજો સાથી જિનદત્તપુત્ર એક દિવસ મયૂરીના ઈંડા પાસે ગયો. ઈંડા વિશે કોઈ પણ પ્રકારની શંકા કર્યા વિના નિશ્ચિંત મને શ્રદ્ધાપૂર્વક વિચારવા લાગ્યો કે આ ઈંડામાંથી સરસ મઝાનું મયૂરબાળ જન્મશે. આમ વિચારીને એણે ઈંડાને જરા પણ ઊલટસુલટ નહીં. પરિણામે સમય પાયે ઈંડું ફૂટ્યું ને સરસ મઝાના મયૂરબાળનો જન્મ થયો. જિનદત્તપુત્રે ખૂબ કાળજીપૂર્વક અને ઊછરવા દીધું. જેમ જેમ તે મોટું થતું ગયું તેમ તેમ રંગબેરંગી પીંછાંનો ગુચ્છ પણ વૃદ્ધિ પામવા લાગ્યો અને કુદરતી રીતે નૃત્ય કરવામાં પણ નિપુણ બની ગયું. વળી, સરસ મઝાનો કેકારવ કરતું થયું. જતે દિવસે તે મયૂર ચંપાનગરીના માર્ગો ઉપર અનેક સ્પર્ધાઓમાં વિજય પ્રાપ્ત કરવા લાગ્યો.
પ્રબુદ્ધ જીવન: જૈન સાહિત્ય કથા વિશ્વ વિશેષાંક
૩૧
ધસી જવા લાગ્યા. આ કાચબાઓ શિયાળોને પોતાની તરફ આવતા જોઈ, ભયભીત બનીને ધરા તરફ ભાગ્યા અને પોતાના જે અંગો હાથ-પગ-ડોક ઈત્યાદિ બહાર કાઢ્યાં હતાં તેને કવચમાં ગોપવી દીધાં. શિયાળ એમનું કવચ છેદવામાં સફળ થયા નહીં. તેથી તેઓ ત્યાંથી દૂર ચાલ્યા ગયા.
બંને શિયાળો દૂર ચાલ્યા ગયા છે એ જાણીને બેમાંથી એક કાચબાએ ધીમે ધીમે એના પગ કવચમાંથી બહાર કાઢ્યા. દૂરથી કર્યુંવેધક નજરે શિકારને જોઈ રહેલા બે શિયાળો એક કાચબાનાં પગ ગ્રીવા આદિ અંગોને બહાર આવેલાં જોઈ ચપળ ગતિએ છલાંગ લગાવી કાચબાનાં બહાર આવેલા અંગોને ત્વરાથી મોઢામાં પકડી લીધાં અને એનો આહાર કરી ગયા. પછી તે બંને શિયાળો બીજા કાચબાને ઝડપવાની કોશિશ કરવા લાગ્યા. પણ તે કાચબાએ કોઈપણ રીતે, કવચમાં ગોપવેલાં અંગોને બહાર કાઢ્યાં નહિ એટલે પેલા શિયાળો એ કાચબાનું ભક્ષણ કરવામાં સફળ થયા નહીં. અને નિરાશ થઈને પાછા ચાલ્યા ગયા. ત્યાર પછી તે બીજા કાચબાએ
આ દુષ્ટાંત દ્વારા એ સૂચિત થાય છે કે જે લોકો ભગવાનની વાણીમાં શંકા કરે છે તેઓ આત્મકલ્યાણનું સાચું સુખ ગુમાવે છે. ને આ ભવાટવીના પરિભ્રમણ સિવાય કશું હાંસલ કરતા નથી. જ્યારે, જે લોકો પ્રભુજીની વાણીમાં નિઃશંક બની શ્રદ્ધા કેળવે છે તેઓ સંસારસાગર પાર કરીને સમ્યક્ સુખની પ્રાપ્તિ કરે છે. (૨) કાચબાની કથા
વારાાસી નગરીને અડીને ગંગા નદીનો વિશાળ પટ આવેલો છૂટી મૂકે છે–બહેકાવે છે તે વિનાશ નોતરે છે.
(૩) બે શુકબંધુઓની કથા
હતો. એ પટમાં એક ધરો હતો. એનું પાણી ખૂબ ઊંડું અને શીતળ હતું. આ ધરો કમલપત્રોથી અને પુષ્પપાંદડીઓથી આચ્છાદિત રહેતો હતો. આ કારણે એ ધરાની જગા અત્યંત શોભાયમાન લાગતી હતી. એ ધરામાં અસંખ્ય માછલાં, કાચબા, મગર જેવાં જલચર પ્રાણીઓ વસતાં હતાં.
આ ધરાની નજીકમાં એક મોટો માલુકાકચ્છ નામનો ભૂપ્રદેશ હતો. તેમાં બે પાપી શિષાળ રહેતા હતા. એ બંનેનું ચિત્ત હંમેશાં સારો શિકાર મેળવવામાં જ રોકાયેલું રહેતું. તેઓ ભયંકર માંસલાલચી હતા. દિવસે તેઓ છૂપાઈ રહેતા અને રાત્રિએ ભક્ષણની શોધમાં નીકળી પડતા.
રોજિંદા ક્રમ પ્રમાણે એક રાત્રે તે બંને શિયાળ પોતાના સ્થાનકેથી બહાર નીકીને પેલા ધરા પાસે પહોંચ્યા. ત્યાં જઈને ચારે તરફ નજર ફેરવવા લાગ્યા.
રાતને સમયે જ્યારે સૌ પુરવાસીઓની ચહલપહલ ગંગા કાંઠે અટકી ગઈ હતી ત્યારે ધરામાં વસતા બે કાચબા આહારની આશાએ બહાર આવી ધરાની આસપાસ પેલા ભૂપ્રદેશની ધારે ફરવા લાગ્યા. પેલા બે શિયાળોએ આ કાચબાઓને જોયા. અને એમના તરફ
ધીમેથી પોતાની ડોક બહાર કાઢીને જાણી લીધું કે પેલા શિયાળો દૂર ચાલ્યા ગયા છે એટલે પોતાના ચારે પગ બહાર કાઢી તીવ્ર ગતિથી ધરામાં પહોંચી ગયો અને સ્વજનોના સમૂહમાં ભળી ગયો. આ રીતે જે મનુષ્ય પેલા બીજા કાચબાની જેમ પોતાની પાંચે ઈંદ્રિયોનું ગોપન કરે છે, વશમાં રાખવાની સમર્થતા દાખવે છે તે સંસાર તરી જાય છે. પણ જે પહેલા કાચબાની જેમ પાંચેય ઈન્દ્રિયોને
[આ કથાનો આધારસ્રોત છે શ્રી ધર્મદાસગણિવિરચિત ‘ઉપદેશમાલા’ પરની સિદ્ધા ગજની સંોપાદેયા ટી' ખૂબ ધની ભાષા માત, ટીકાની ભાષા સંસ્કૃત રચના વિ. ૨, ૯૭૪, જે જવનમંત્રકુમાર રાસ'માં પણ આ કથા મળે છે.
પુસ્તક “શ્રી સોબતુપૂકિત ઉપદેશમા નાગાવોય, સંશો.-૯પ૪. કાન્તિભાઈ બી શાહ, કા. સૌ. કે. મારુ જૈન ફિો. એન્ડ લિટરરી રિસર્ચ સેન્ટર, જાટકોપર, મુંબઈ-૮૬, ઈ. સ. ૨૦૦૧
કાદંબરી અટવીમાં બે સૂડા (પોપટ) સગા ભાઈ હતા. એમાંથી એક સૂડાને ભીલે પકડીને પર્વત પર બાંધી રાખ્યો. તે ગિરિશુક કહેવાયું. બીજાને એક તાપસે પોતાની વાડીમાં રાખ્યો. તે પુષ્પશુક કહેવાયો.
એક વાર વસંતપુર નગરનો રાજા થોડેસ્વાર થઈને નગર બહાર વિશ્વાર અર્થે નીકળ્યો. પણ ઘોડો રાજાને અવળે માર્ગે છેક અટવીમાં લઈ ગયું. રાજાને જંગલમાં આવેલાં જોઈ ભીલની પલ્લીમાં રહેલા ગિરિશુકે મોટેથી ભીલને કહ્યું, ‘દોડો, દોડો. આભૂષણોથી સજીધજીને આવેલો રાજા અહીંથી જઈ રહ્યો છે.' રાજા સમજી ગયો
| SR No. | 526037 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2011 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhanvant Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 68 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 2 MB |