Page Text
________________
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
કાન છેદનાર પાંગળો થાય છે.
ખ્યાલ આ ગ્રંથના કથાનકોમાંથી મળે જ છે. વળી આ ગ્રંથનો જૈન ધર્મ સાર : જીવદયા વગરનું જીવન પશુથી બદતર છે.
અને સાહિત્ય પર ઘણો પ્રભાવ છે. જૈન ધર્મનો કર્મવાદ અતિ સૂક્ષ્મ છે. પ્રશ્ર ૪૧, ૪૨: કયાં કર્મથી જીવ સુરૂપ થાય? કયા કર્મથી કુરૂપ વિશ્વની તમામ વિસંગતિનું મૂળ કર્મસિદ્ધાંત છે. સામાન્ય કક્ષાની થાય ?
બાળજનતાને કર્મવાદની ઊંડી વિચારણામાં રસ નથી હોતો. છતાં એટલી ઉત્તર ૪૧, ૪૨ : છત્રના દંડની જેમ સીધો સરળ સ્વભાવી, દેવ- જિજ્ઞાસા જરૂર હોય છે કે ખુલ્લી આંખે દેખાતી વિસંગતિ, સારું-નરસું ગુરુ-ધર્મનો ભક્ત સુરૂપ થાય. પાપી, દ્વેષી, નિંદક જીવ કુરૂપ થાય. શાને આભારી છે, તે માટે યથાયોગ્ય કાર્ય કરવા, આરાધના કરવા તેમનું સાર : સરળતા ત્યાં શુભ નામ કર્મ.
મન તૈયાર હોય છે, તે બાળજીવો માટે આ ગ્રંથ મહત્ત્વનો ગ્રંથ છે. પ્રશ્ર ૪૩ : કયા કર્મથી જીવ વેદનાયુક્ત જીવન ભોગવે છે?
‘કડણ કમ્મ ન મોખ અસ્થિ’ કર્મવાદની આ ફિલૉસોફી અત્યંત સરળ ઉત્તર ૪૩ : પ્રાણીઓને હાથ વડે કે લાકડી, દંડ, ભાલાથી મારે તે પ્રશ્નોત્તર શૈલી, રસમય કથાનકોથી અહીં કરી છે. વેદનાયુક્ત જીવન ભોગવે.
આ ગ્રંથનું જૈન સાહિત્યમાં એક આગવું સ્થાન છે, કારણ જૈન સાર : જેવા બીજ વાતો તેવા ઝાડ ઊગે.
ધર્મ અતિ પ્રાચીન છે, છતાં એના સિદ્ધાંતોથી ઘણા ઓછા લોકો પ્રશ્ન ૪૪ : કયા કર્મ જીવ વેદનામુક્ત થાય?
પરિચિત છે. જૈનધર્મને સમજી શકાય અને સર્વ સાધારણને ઉપયોગી ઉત્તર ૪૪ : બીજાને બંધનમુક્ત કરનારને બીજા ભવે વેદનામુક્ત એવું સાહિત્ય-સર્જન બહુ ઓછું છે, ત્યારે આ ગ્રંથ બહુ ઉપયોગી જીવન મળે.
થઈ પડે એવો છે. આ ગ્રંથનું વારંવાર પુનર્મુદ્રણ અને આવૃત્તિઓ એ સાર : જીવ દયા રાખો, પરને છેતરો નહિ.
તેના પ્રભાવની, ઉપયોગિતાની, લોકપ્રિયતાની અને આદરણીયતાની પ્રશ્ન ૪૫ : કયા કર્મી પંચેન્દ્રિય જીવ એકેન્દ્રિય પણું પામે? સાબિતી છે.
ઉત્તર ૪૫ : મોહનીય કર્મના તીવ્ર ઉદયથી, કુટુંબની અતિશય સમાલોચના, મહાનુભાવોના અભિપ્રાય-લેખકનું ચિંતન વગેરે: મૂર્છા રાખનાર શતાવેદનીય કર્મ થોડું હોય તે એકેન્દ્રિય પણું મેળવે. મુનિશ્રી યશોવિજયજી ત્રીજી આવૃત્તિના પુનર્મુદ્રણ પ્રસંગે લખે
સાર : મારું-મારું કરવાથી મારું (આતમધન) ચાલ્યું જાય છે. છેઃ “ આ ગ્રંથ જીવનમાં ઉત્પન્ન થતી અનેક શંકાવાળી બાબતોમાં પ્રશ્ન ૪૬, ૪૭ : કયા કર્મથી જીવનો સંસાર વધે-શ્રદ્ધાનંતનો મૂળભૂત કારણો દર્શાવે છે, અને વિષમ સમસ્યાઓ હલ કરવામાં પરિત થાય.
સમાધાન પણ આપે છે. આ કારણે આધિદૈવિક કે આધ્યાત્મિક દર્દી ઉત્તર ૪૬, ૪૭ : નાસ્તિકનો સંસાર વધે-શ્રદ્ધાનંતનો પરિત મિટાવવા આ ગ્રંથ એક અનુભવી આધ્યાત્મિક ડૉક્ટર જેવો છે.” થાય.
મુનિશ્રી મિત્રાનંદ વિજયજી લખે છેઃ “આ ‘ગોતમ-પૃચ્છા'ને સાર: ધર્મ-કર્મ-નવ તત્ત્વનો અનાદર ન કરો. સ્વીકાર કરો. મનોવિજ્ઞાન, માનસશાસ્ત્રના નિયમોના પાલન અને ખંડનથી પ્રશ્ન ૪૮ : કયા કારણથી જીવ સંસાર સમુદ્ર તરી મોક્ષનગરી આવતા સારા નરસાં પરિણામોની પારાશીશી કહેવામાં હરકત નથી.” પહોંચે છે?
ચોમાસા દરમિયાન બપોરે સામાયિક કરવા આવતાં અનેક ઉત્તર ૪૮ : નિર્મળ, સમ્યકજ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રવાળો મોક્ષે જાય. આબાલ-વૃદ્ધોને ‘ગૌતમ-પૃચ્છા' વાંચી અખૂટ રસ અનુભવતાં
સાર: લેવા જેવા સંયમની ઝંખના કરો. છોડવા જેવા સંસારમાં અજ્ઞાનવશ આચરેલા પાપોના પશ્ચાત્તાપ કરતાં જોયાં છે, જીવનમાં લીન ન બનો. જીવનની સાર્થકતા ધર્મ-આરાધનામાં છે–આ આપણું કેળવેલી પાપ બુદ્ધિને ધિક્કારતા નિહાળ્યા છે. જીવનસૂત્ર બનો. ખરેખર ક્રમશઃ સોપાન ચઢતાં આ છેલ્લા પ્રશ્ન પાપને પંથે ચઢેલો માનવી જો “ગૌતમ-પૃચ્છા' વાંચે તો તેને અંતિમ સોપાને પહોંચાડી દીધા. છેલ્લી બે ગાથામાં ગ્રંથકર્તા જણાવે આ ગ્રંથ પ્રાયઃ કાંઈને કાંઈ અસર કર્યા વિના નહીં રહે. અરે ! ઘણાને છે કે પાપ-પુણ્યના ફળ વિશે ગૌતમે જે પ્રશ્નો પૂછ્યા તેના ઉત્તરો આ ગ્રંથ માની હૂંફ જેવો પણ લાગશે. વીર પ્રભુએ આપ્યા. ભવ્ય જીવો! તે વાંચી, ચિંતન કરી ધર્મ-અધર્મના આ ગ્રંથ સાધુ સાધ્વી માટે વ્યાખ્યાનમાં ઉપયોગી છે. ફળ પ્રગટપણે વિચારી ધર્મ આદરજો. છેલ્લે ગ્રંથકાર કહે છે ૪૮ શ્રાવક-શ્રાવિકા માટે ગુરુ મહારાજ જેવો છે. કથાઓ યાદ રાખી પ્રશ્નો અને ૬૪ ગાથા રૂપ આ ગૌતમ-પૃચ્છા ગ્રંથ ગંભીર અર્થથી પ્રસંગોપાત કહેવાથી સુંદર વાતાવરણ સર્જી શકે એમ છે. પ્રત્યેક ભરપૂર છે. જે પૂર્વાચાર્ય ભગવંતે કહ્યો છે.
જૈને આ ગ્રંથ વાંચવો જોઈએ અને જૈનેતરોને વંચાવવો જોઈએ. (૩) ગૌતમ-પૃચ્છા ગ્રંથનું એ સમય-કાળમાં જૈનધર્મ અને સાહિત્યમાં અંતમાં આ ગ્રંથ સો વાચકના જીવનમાં પ્રકાશ પાથરે, ઉનાળાની સ્થાન
ભરબપોરે થાકેલા સંસારયાત્રીઓને સુકૃતની આ પરબ પોતાના સાહિત્ય એ તત્કાલીન સમાજનું દર્પણ છે અને તેની દીવાદાંડી પણ શીતળ જળથી શાતા પમાડે એજ અભ્યર્થના. છે. તે સમયની રાજકીય, સામાજિક, ન્યાયવિષયક કે આર્થિક પરિસ્થિતિનો મોબાઈલ : ૯૮૧૯૮૨ ૨૬૨૦૬. ટેલિ. ૦૨૨ ૨૫૦૦૧૬૩૩
| SR No. | 526025 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2010 08 09 Paryushan Parv Visheshank |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhanvant Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 76 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 2 MB |