________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
જાન્યુઆરી, ૨૦૧૦.
ઈસુએ આપણે હંમેશાં જ ક્ષમા આપવી જોઈએ એ સલાહ સાથે ઈસુની આગળ લઈ આવી એને પથ્થરે-પથ્થર મારવાની માગણી એક દૃષ્ટાંત કથા કહી (માથ્થી ૧૮: ૨૧-૩૫).
કરી ઈસુએ થોડા સમયના મૌન પછી કહ્યું: ‘તમારામાં જે નિષ્પાપ આ લાંબી કથાનો સાર ટૂંકમાં કહું છું. એક ઠાકોર જેવા શેઠ હોય તે એને પહેલો પથરો મારે” (યોહાન-૮:૭). જ્યારે મોટાથી પોતાના કારભારીએ બે-એક વર્ષ પહેલાં હમણાં પાછા આપીશ માંડીને બધાં એક પછી એક ચાલ્યા ગયા ત્યારે ઈસુએ પેલી સ્ત્રીને એમ કહીને, ઉછીના લીધેલા ત્રણ લાખ જેટલા રૂપિયા કંઈ ને કંઈ કહ્યું: “હું પણ તને સજા નથી કરતો. જા, હવેથી પાપ કરીશ નહિ?' બહાને હજુ સુધી પરત કર્યા નથી. શેઠે ગુસ્સે થઈને કારભારીને કહ્યું કે (યોહાન ૮:૧૧). પણ ઈસુના ક્ષમા-ધર્મની પરાકાષ્ટા ક્રૂસે લટકાઈ મને અબઘડી આનાકાની કર્યા વગર પૈસા પરત કર. કારભારીએ બહુ રહી અસહ્ય વેદના વેઠતી વખતે એમના શત્રુઓને યાદ કરીને એમણે લાચાર થઈને આજીજી કરી કે “હું દેવામાં ડૂબી મરું છું. આપ ઠાકોરજી પોતાના પરમપિતાને પ્રાર્થના કરીઃ “હે પિતા, આ લોકોને માફ વગર કોઈ મને બચાવી ના શકે'. શેઠે દયા ખાઈને આટલી મોટી કર; પોતે શું કરે છે એનું એમને ભાન નથી.” (લૂક ૨૩:૩૪). રકમનું દેવું નાબૂદ કર્યું. પણ કારભારી બંગલાની બહાર આવ્યો કે ક્ષમા ધર્મથી આપણને થતા ફાયદાઓ તરત જ તેની પાસેથી ૧૦૦ રૂપિયાનું દેવું લીધેલા એક મજૂરને ક્ષમા-ધર્મના માત્ર બે-ત્રણ મુખ્ય ફાયદાઓનો જ ઉલ્લેખ પકડ્યો. તે પોતાનું દેવું ચૂકવવા અસમર્થ છે એમ જાણી એને કરીશ. ખૂબ માર્યા પછી કેદખાના તરફ લઈ ગયો. શેઠે આ વાત જાણી કે ૧. ખ્રિસ્તીઓની દૃષ્ટિએ સંપૂર્ણ મુક્તિ કે સ્વર્ગના પરમાનંદ તરત જ કારભારીને બોલાવડાવીને કહ્યું: “મેં મારા લાખો રૂપિયા માટે ભગવાનની પાસેથી બધા પાપોની માફી મેળવવી જોઈએ. તારી પાસેથી જતા કરીને તને માફી આપી હતી, તારે પણ આ પણ એ માટે આપણે ભગવાનના અન્ય સંતાનોની ભૂલચૂકની માફી ગરીબ મજૂરને માફી આપવી જોઈતી હતી.' એમ કહીને શેઠે આપવી જોઈએ. આપણે ક્ષમા-ધર્મ આચર્યા વગર પ્રભુ પરમેશ્વર કારભારીને કેદમાં પૂર્યો. ઈસુએ આ દૃષ્ટાંત કથા વડે આપેલી પાસેથી ક્ષમા પામી સ્વર્ગમાં જઈ ન શકીએ. શિખામણ એ છે કે પરમેશ્વર આપણે પસ્તાવો કરીને એમની પાસે ૨. કુટુંબજીવનની પવિત્રતા અને એકતા માટે ક્ષમા-ધર્મ જરૂરી માફી માગીએ ત્યારે આપણાં મોટાં મોટાં પાપોની પણ માફી આપે છે. પોતાના જીવનસાથીની ભૂલચૂક એમના તરફથી સમજીને પ્રેમથી છે તેમ આપણે આપણા ભાઈ-ભાંડુઓની નાની-મોટી ભૂલચૂકની સુધારવાનું કે માફી આપવાનું વલણ ન હોય તેવા કુટુંબોમાં કદી માફી આપવી જોઈએ.
શાંતિ ન રહે. આપણા ગુજરાતીમાં એક કહેવત છે કે પેટનો બળ્યો ઈસુ ક્ષમા ધર્મ ઉપર એટલો બધો ભાર મૂકતા હતા કે એમણે ઘર બાળ ઘરનો બળ્યો ગામ બાળે. એટલે પ્રેમ અને નિખાલસતા આવી ચોંકાવનારી એક વાત કરીઃ “વેદી ઉપર નૈવેદ્ય ધરાવતાં તને વગર ઝઘડનાર યુગલોના બાળકો કુટુંબ અને સમાજ વિરોધી થશે યાદ આવે કે, તારા ભાઈને તારી સામે કંઈ ફરિયાદ છે, તો તારું જ. અને આવા બાળકો વિશ્વકુટુંબની સ્થાપના માટે કંઈ ફાળો આપી નૈવેદ્ય વેદી આગળ જ રહેવા દઈ નીકળી પડજે. પહેલાં તારા ભાઈ ન શકે. સાથે સમાધાન કરજે અને ત્યાર પછી આવીને નૈવેદ્ય ધરાવજે' ૩ ચીનમાં એક કહેવત છે કે વેર વાળવા ઈચ્છનાર ખોદે છે બે (માથ્થી ૫: ૨૩-૨૪). યહૂદીઓની શિખામણ પ્રમાણે ‘આંખને કબર. એટલે કે જે વ્યક્તિ માફી ના આપે તે માનસિક રીતે પીડાતી સાટે આંખ અને દાંતને સાટે દાંત” એ હિસાબે વેર વાળવું જોઈએ હોય છે અને ધીમે ધીમે શારીરિક રીતે પણ રોગી બને છે. બીજું તે (મહાપ્રસ્થાન ૨૧:૨૨-૨૫, અનુસંહિતા ૧૯:૨). પણ ઈસુએ પોતાના શત્રુને અગર તો સામે જઈને મારી નાખવા કોશિશ કરે એની તદ્દન વિરુદ્ધ શિખામણ આપીઃ “હું તમને કહું છું કે, તમારા છે અથવા તો ધાકધમકીથી માનસિક ત્રાસ આપીને એને માનસિક શત્રુ ઉપર પ્રેમ રાખો અને તમને રંજાડનાર માટે દુઆ માગો; તો અને શારીરિક રીતે રોગી બનાવે છે. આ રીતે બે કબરની જરૂર પડે જ તમે તમારા પરમપિતાના સાચાં સંતાન થઈ શકશો. તે કેવો, છે, એક પોતાને માટે અને બીજી પોતાના શત્રુ માટે. ભલા અને ભૂંડા સૌને સૂર્યનો પ્રકાશ આપે છે, અને પાપી અને સાચા નામઠામ આપ્યા વગર હું અમદાવાદના બે ડૉક્ટરોની પુણ્યશાળી સોને માટે વરસાદ વરસાવે છે” (માથ્થી ૫:૪૪-૪૫). વાત કરીશ. એક ડૉક્ટર એક ખ્રિસ્તી સાધ્વીબહેન (એટલે સિસ્ટર)
ઈસુ માત્ર શિખામણ દ્વારા જ નહિ પણ પોતાના આચારથી જ અને બીજો એક સર્જરીમાં નિષ્ણાત. આ સર્જન કેન્સરના છેલ્લા ક્ષમા-ધર્મનું મહત્ત્વ શીખવતા હતા. એવા ઘણા બધા ઉદાહરણોમાં તબક્કામાં પથારીવશ થયાની વાત સિસ્ટર ડૉકટરને મળી. ડૉક્ટરોએ આપણને સ્પર્શે એવું એક રજૂ કરું છું (યોહાન ૮:૧–૧૧). યહૂદી નિદાન કરેલું કે આ કેન્સર રોગી એક અઠવાડિયું પણ ના જીવે. ધર્મના મુખ્ય ન્યાયાધીશ મોશેએ આપેલા નિયમ પ્રમાણે કોઈ સ્ત્રી સિસ્ટર ડોક્ટર એમની પાસે ગયા ત્યારે ડૉક્ટરની ઈચ્છા પ્રમાણે વ્યભિચાર કરતાં પકડાય તો એને પથ્થરે-પથ્થરે મારી નાંખવી એમને માટે ભગવાનને પ્રાર્થના કરી. પણ સિસ્ટરે એકાએક આંખ જોઈએ. યહૂદી લોકોએ આવી એક વ્યભિચાર કરતાં પકડાયેલી સ્ત્રીને ઉઘાડીને કેન્સરવાળા ડૉક્ટરને કહ્યું કે તમે હજુ તમારા બે દુશ્મન