________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬ માર્ચ ૨૦૦૯ મળ્યા એમાં ફિલ્મની કલા કરતાં એ ફિલ્મની માર્કેટીંગની કળાને વિશેષ યશ તો આ જ ધારાવીમાં આકાર લેતી મૂળકથા ‘જેકપોટ’ વાંચવાની ભલામણ આપવો જોઈએ.
કરું છું. એ વાંચનથી કલાનો અર્થ અને સંદેશ વાચકના હૃદયમાં સ્થાપિત ફિલ્મના એક જુગુપ્સાકારક દૃશ્યને-બાળ કલાકાર અમિતાભનો થશે જ, એ પણ મમ્મટે કહ્યું છે તેમ કાન્તા સંમિત તયો ઉપદેશની જેમ. ઓટોગ્રાફ લેવા જાય છે એ-પત્રકારોએ બહુ ચગાવ્યું પણ એની પાછળ કલા વિવેચકોનો આગ્રહ છે કે ફિલ્મને માત્ર સિનેમેટિક કલાના સંદર્ભમાં રહેલા પાગલપણને ફિલ્મકારે તમતમતો તમાચો ધરી દીધો છે એ ધ્વનિ જ મૂલવવી જોઈએ, પરંતુ જે જીવનમાંથી કલા જન્મે છે એ જીવનનું શું? કોઈએ પ્રગટ કર્યો જ નથી.મૂળ કથામાં આ દૃશ્ય નથી. ફિલ્મકારે આ જુગુપ્સા જીવન છે તો કલા છે, કલાએ તો જીવનમાંથી ‘કાંઈક શોધીને એ “શોધ’ને દેખાડી પોતાના માનસનો પરિચય કરાવ્યો છે એની ચર્ચા તો કોઈએ કરી કલાપૂર્ણ રીતે આસ્વાદ્ય બનાવીને જગત જીવનને કાંઈક સત્ય તત્ત્વ સાથે જ નથી.
આપવાનું છે. કલા ખાતર કલાનો સિદ્ધાંત સ્વીકારાશે તો શુભ અને સુંદર ભારતીય લેખક વિકાસ સ્વરૂપની અંગ્રેજી નવલકથા ‘ક્યુ એન્ડ એ' માંથી ઓછું પીરસાશે અને કલાકારને પોતાના પૂર્વગ્રહોને પ્રદર્શન કરવા માટે આ ફિલ્મનું સર્જન થયું છે, પણ એ મૂળ કથા વાંચો અથવા એનું ગુજરાતીમાં મોકળું મેદાન મળી જશે. કલા જીવનમાંથી જન્મે છે એટલે કલા જીવન માટે થયેલું ભાષાંતર “જેકપોટ' વાંચો તો પ્રતીતિ થાય કે મૂળ કથાની માત્ર કેન્દ્ર જ છે. જીવનને સુંદરતમ્ અને સાચી સમજ તરફ દોરે એ જ કલાનું કર્મ છે, ઘટના ‘ધારાવી’ જ એ અંગ્રેજે પોતાની સમક્ષ રાખી એમાંથી પોતીકા મર્મ-ધર્મ છે. વિચારોની ગુંથણી કરી છે અને એનું વિકૃત નિરૂપણ કર્યું છે. મૂળ કથાના
] ધનવંત ટી. શાહ નાયકનું નામ રામ મુહમ્મદ થોમસ છે. સર્વ ધર્મ સમન્વયનું કેટલું સરસ નામ! આ નાયક અનાથ છે. જ્યારે ફિલ્મમાં એને મુસલમાન બનાવી રજૂ
પ્રબુદ્ધ જીવન કરી એનું નામ જમાલ મલિક રાખ્યું છે. જાણે ભારતમાં મુસલમાનો જ
(ફોર્મ નં. ૪, રૂલ નં. ૮) આવા ગરીબ રહ્યાં છે ! ઉપરાંત આટલું ઓછું હોય તેમ કોમી તોફાનમાં
રજિસ્ટ્રેશન ઓફ ન્યૂઝપેપર રૂલ્સ ૧૯૫૬ અન્વયે ‘પ્રબુદ્ધ જીવનની માલિકી આ જમાલ પોતાની માતાને ગુમાવે છે એ બતાવ્યું છે, ઉપરાંત પુસ્તકમાંના એના મિત્ર સલીમને અહીં જમાલનો ભાઈ બનાવ્યો છે. આ અંગ્રેજ સર્જકનો
અને તે અંગેની માહિતી.
૧. પ્રકાશન સ્થાન : રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, આ ફેરફાર પાછળ શો ધ્વનિ છે? પુસ્તકમાં છે એ પ્રમાણે પાત્રો રાખ્યા
૩૮૫, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ રોડ, હોત તો એની ફિલ્મ નબળી તો ન જ બનત.
મુંબઈ-૪૦૦૦૦૪. ધારાવીમાં આવી ગંદકી, વિકૃતિ અને લાચારી તેમજ ગુનાહો જ છે?
કામચલાઉ સરનામુ : ૩૩, મહમ્મદી મીનાર, એ અંધકારભરી લાચારીમાં પુરુષાર્થ અને સિદ્ધિના, પ્રમાણિકતા અને
૧૪મીખેતવાડી,મુંબઈ-૪૦૦૦૦૪. મહેનતના અનેક તારાઓ ઝગમગે છે. આ ફિલ્મ સર્જકની ગંદકી અને
૨. પ્રસિદ્ધિનો ક્રમ : માસિક. દર મહિનાની ૧૬મી તારીખે વિકૃતિ શોધવાની દૃષ્ટિ છે એટલે એને એજ દેખાય અને એમાં અતિશયોક્તિ
૩. મુદ્રકનું નામ : શ્રીમતી નિરુબહેન સુબોધભાઈ શાહ ભરી એનું પ્રદર્શન કરી કલાને નામે પ્રસ્તુતી કરવાનો એનો અભિગમ છે.
૪. પ્રકાશકનું નામ : શ્રીમતી નિરુબહેન સુબોધભાઈ શાહ ધારાવીના તારલાઓ વિશેની વિગત ‘જન્મભૂમિ-પ્રવાસી'ના ૮ માર્ચના
રાષ્ટ્રીયતા : ભારતીય અંકમાં જ્યોતિન્દ્ર-ભારતી શાહે લખેલા “જય હો...' લેખ વાંચવાની આ
સરનામું: : રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, લખનાર ભલામણ કરે છે.
૩૮૫, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ રોડ, આવી ફિલ્મ એ એક ભારતીય ફિલ્મકારે બનાવી હોત તો એને ઓસ્કાર પુરસ્કાર મળત ? ઓસ્કાર માટે નોમિનેટ થયેલી અન્ય ફિલ્મો મનોવિશ્લેષણ
મુંબઈ-૪૦૦૦૦૪.
પ. તંત્રી : શ્રી ધનવંત તિલકરાય શાહ અને વૈચારિક મનોમંથન તરીકે આ સ્લમ ડોગથી ઘણી ચડિયાતી હતી. અને આપણે ત્યાં પણ આ સ્લમડોગ કરતા પહેલાં અને આ વરસમાં
રાષ્ટ્રીયતા : ભારતીય પણ ‘જોધા-અકબર’, ‘વેડનસડે' વગેરે જેવી વિચારવંત અને કલાવંત ફિલ્મો
સરનામું
: રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, બની હતી જ. જે જે વ્યક્તિને જે જે કલા પ્રદાન માટે ઓસ્કાર પુરસ્કાર મળ્યો
૩૮૫, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ રોડ, એ કલાકારોએ ભારતીય સિને જગતમાં વર્તમાનમાં જ આથી વિશેષ પ્રદાન
મુંબઈ-૪૦૦૦૦૪. કર્યું છે એ સિદ્ધ હકીકત છે. એમની સિદ્ધિ ઓસ્કારથી ઘણી આગળ છે.
૬. માલિકનું નામ : શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ ઓસ્કાર પ્રાપ્ત ઈનામોથી ભારતનું બહુમાન નથી થયું, ભારતની ધરતી
અને સરનામુ : ૩૮૫, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ રોડ, અને એની કરુણ વાસ્તવિકતાનું અપમાન થયું છે. આમેય પરદેશથી પ્રાપ્ત
મુંબઈ-૪૦૦૦૦૪. થયેલા સન્માનને જ આપણે સન્માન સમજીએ છીએ એવી આપણને આદત હું ધનવંત તિલકરાય શાહ આથી જાહેર કરું છું કે ઉપર જણાવેલી વિગતો વરસોથી પડી ગઈ છે.
મારી વધુમાં વધુ જાણ અને માન્યતા મુજબ સાચી છે. ગરીબી, લાચારી, અદ્ભૂત નિરીક્ષણ શક્તિ, દઢ નિશ્ચય, અજબ તા. ૧૬-૩-૨૦૦૯
| ધનવંત તિલકરાય શાહ, તંત્રી સ્મરણશક્તિ, પ્રચંડ પુરુષાર્થ અને ભાગ્યની અપ્રતિમ ઘટનાઓ વાંચવી હોય