Prabuddha Jivan 2015 Year 63 Ank 01 to 03

SR No.: 526000
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 288
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 7 MB

Page 58

ગાંધી જી
કે | અ પૃષ્ઠ ૧૪૦ પ્રબુદ્ધ જીવન ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૯ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૫ અંતિમ
* hષાંક 5
ગાંધી
છે પણ મારી સાથે નથી. એટલે મારે તો એકલે હાથે જ મારું કામ ફેલાય એવું કશુંક તમારે કરવું જોઈએ. આવું શી રીતે થઈ શકે 5 હું કરવાનું રહે છે.”
એવી કરીઅપ્પાની પૃચ્છાના જવાબમાં એમણે કહ્યું કે આજે તો મને અન્ય એક સહકાર્યકર્તાને લખેલા પત્રમાં એમણે પોતાનું અંતર એની ખબર નથી પણ હું એનો જવાબ શોધી રહ્યો છું. 5 આ શબ્દોમાં ઠાલવ્યું છે – “આજે મારું કોણ સાંભળે છે?' અને કૃષ્ણની જેમ જ, જે ગાંધી લડાઈના અત્યંત કપરા તબક્કાઓ હું મહાભારતના સર્જક વ્યાસની જ મનોવ્યથા – ન શકૃતિ છે- વચ્ચે પણ સંખ્યાબંધ હુમલાઓ પછી મૃત્યુના મોઢામાંથી ઉગરી હું શું જાણે અહીં પડઘાતી હોય એમ લાગે છે.
ગયા હતા એ જ ગાંધી એમના પોતાના એક સ્વજનના હાથે જ ૬ છે એમની આ અહિંસા આઝાદી પછી તરત જ ફરી એકવાર કસોટીએ ગોળીઓથી વીંધાઈ ગયા. ગાંધીના કુટુંબમાં હવે, માત્ર એમનાં = પણ ચડી. પાકિસ્તાને કાશ્મીર ઉપર આક્રમણ કર્યું અને આ આક્રમણ ચાર સંતાનો અને એ ચાર સંતાનોના સંતાનો જ માત્ર નહોતા. પણ સામે કાશ્મીરનું રક્ષણ હિંદી સૈન્યોએ વળતાં શસ્ત્રો ઉપાડીને જ ગાંધી કેટલેક અંશે હવે વિશ્વપુરુષ બની ચૂક્યા હતા. આખો હિંદુસ્તાન હું કરવું પડ્યું. ખુદ ગાંધીએ કાશ્મીર મોરચે લડવા જઈ રહેલા અને અવિશ્વાસના પાયા ઉપર પેદા થયેલું પાકિસ્તાન સુદ્ધાં એમનો કે સેનાપતિને આશીર્વાદ આપ્યા. બીજા વિશ્વયુદ્ધ વખતે નાઝી કે પરિવાર હતો. આવા એક પરિવારજને જ એમની જીવનયાત્રા સમાપ્ત $ ફાસીવાદી દળોનો સામનો અહિંસાથી કરવાની એબીસીનીયા, કરી નાખી.
* * * ચેકોસ્લોવેકિયા કે અન્ય દેશોને સલાહ આપનારા ગાંધીએ કાશ્મીરમાં
‘ચક્રથી ચરખા' સુધી પુસ્તકના એક પ્રકરણનો અંશ. હું શું તો હિંદી સૈન્યોને શસ્ત્રો દ્વારા વિજય પ્રાપ્ત કરવાના જ આશીર્વાદ ૧૦૨/એ, પાર્ક એવન્યુ, એમ. જી. રોડ, દહાણુકરવાડી,
આપ્યા. જોકે આમ કરતી વખતે હિંદી સૈન્યના સરસેનાપતિ જનરલ કાંદિવલી (વેસ્ટ), મુંબઈ-૪૦૦ ૦૬૭. કરીઅપ્પાને એમણે કહ્યું છે કે લશ્કરી દળોમાં અહિંસાની ભાવના મોબાઈલ : ૦૯૯૬૯૫૧૬૭૪૫.
ત્રીસમી જાન્યુઆરી ૧૯૪૮- મારું સંસ્મરણ || ઉષાબહેન ત્રિવેદી
જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવતનો અંતિમ અધ્યાયવિશેષાંક 5 ગાંધી :
* ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 4 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૬ ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ગાંધી ન
મુંબઈમાં જ જન્મેલા અને ઉછરેલા ઉષાબહેન ત્રિવેદીના પિતા પિનાકીન ત્રિવેદી શાંતિ નિકેતનમાં ટાગોરના વિદ્યાર્થી હતા, તેમના પગ પાસે બેસી રવીન્દ્રસંગીત શીખેલા. વિનોબા સાથે ભૂદાન યાત્રામાં અને મહાત્મા ગાંધી સાથે દાંડી કૂચમાં શામેલ હતા. ઉષાબહેન મુંબઈની વિલ્સન કૉલેજમાં અંગ્રેજી સાહિત્ય સાથે ગ્રેજ્યુએટ થયા. અને ૧૯૪૪થી ૧૯૯૮ સુધી ગાંધીસંસ્થા મણિભવનની લાયબ્રેરીમાં સેવા આપી. તેનાં સંસ્મરણો તેમણે “માય ફ્ટિી યર્સ રેમીનીસેન્સીઝ ઑફ મણિભવન’ પુસ્તકમાં આલેખ્યાં છે.
મારી ઉંમર ત્યારે ૧૩ વર્ષની. મારા પિતા પિનાકીનભાઈએ બાપુ ગયા, બાપુ ગયા, બાપુ ગયા. કહ્યું, ‘જા નીચે જઈને પાન (નાગરવેલનાં) લઈ આવ.’ હું નીચે જતા રહ્યા, જતા રહ્યા, જતા રહ્યા. પાન લેવા ગઈ ને દોડતી પાન લીધા વગર જ પાછી આવી. ઘેર મારો નાનો ભાઈ દેવકુમાર જે સરસ કાવ્યો લખે છે તે આજે આવીને કહ્યું, “કાકા, જલદી રેડિયો મૂકો. ગાંધીજીને ગોળી વાગી પણ મને ચીડવે છે-મોટી બહેન, ‘બાપુ ગયા, બાપુ ગયા, બાપુ છે.’ પિતાજીએ એકદમ મને ધમકાવીને કહ્યું, “શું ગમે તેમ બોલે ગયા!' છે?' ત્યારે મેં કહ્યું, ‘કાકા, સાચું કહું છું, તમે રેડિયો મૂકી જુઓ.' અગ્નિદાહ વખતે ઘરના બધા સભ્યો ચોધાર આંસુએ રડતાં | બસ, ત્યાર પછી તો બધાએ ચૂપચાપ, ગમગીન, એક શબ્દ હતાં. ઘરમાં કોઈને કંઈ સૂઝ ન પડે. કોઈ રેડિયો આગળથી ખસે રે ? પણ બોલ્યા વગર કાન માંડીને રેડિયો સાંભળ્યા કર્યો. ગાંધીજીને જ નહીં-જાણે કે હૃદયમાંથી કંઈક ઝૂંટવાઈ ગયું હોય ને એવું લાગતું
અગ્નિદાહ દીધા સુધી ઘરમાં ચૂલો પણ સળગ્યો નહીં. મારા સાસુએ હતું. પંડિત નહેરનું ભાષણ ‘ધ લાઈટ હેઝ ગોન' હજી પણ મારા પણ તે વખતે અગ્નિદાહ સુધી ઉપવાસ રાખ્યો હતો તેમ કહેતા કાનમાં ગુંજે છે. પછી તો મેં મુંબઈ યુનિવર્સિટીમાં લાયબ્રેરી હતા. મારા સસરા વર્ષો સુધી સાબરમતી આશ્રમમાં રહેતા હતા. સાયન્સનો કૉર્સ કર્યો. ત્યારબાદ તરત જ ૧૯૫૮થી ગાંધીજીના
અમારા ઘરમાં પિતાજી અને અમે બધા પણ સતત રામધૂન “મણિભવન'માં વર્ષો ગાળ્યાં, તેનો વિશેષ આનંદ છે. આજે પણ ગાતા રહ્યા. મને કંઈ કવિતા લખવામાં બહુ હથોટી નહીં, છતાં “મણિભવન'ના ટ્રસ્ટીમંડળમાં બને તેટલી સેવા આપું છું. અંતરના ભાવ વ્યક્ત કરતા લખ્યું,
ગાંધી જીવતતો અંતિમ અધ્યાય વિશેષ
જીવવા અને મરવાની કલા જાણે તે સાચો સત્યાગ્રહી.
વનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૬