________________
જૈનતેર
ઑકટોબર ૨૦૧૪ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક, પૃષ્ટ ૯૫ ,
મેષાંક
હૈ
ગજપંથ,
દૂ કા ઉલ્લેખ કિયા ગયા હૈ, ઇસી પ્રકાર તિલોયપણીત મેં રાજગૃહ મિથિલા, વારાણસી, સિંહપુર, હસ્તિનાપુર, રાજગૃહ, નિર્વાણગિરિ શુ કા પંચશૈલનગર કે રૂપ મેં ઉલ્લેખ હુઆ હૈ ઔર ઉસમેં પાંચ શૈલૉ આદિ.
* * * હું કા યથાર્થ ઔર વિસ્તૃત વિવેચન ભી હૈ. સમન્તભદ્રને સ્વયભૂસ્તોત્ર સંર્ષ : નડું મેં ઉર્જયંત કા વિશેષ વિવરણ પ્રસ્તુત કિયા હૈ. દિગંબર પરંપરા મેં ૨૮. સત્તરવિદે થમ્પવર્ક્સ, મદુર | ફેવનિમય ધૂપો ઢોસના 4 5 ઇસકે પશ્ચાત્ તીર્થો કા વિવેચન કરને વાલે ગ્રંથ કે રૂપ મેં નિયંતપહિમા, તિર્થક્કરણ વા નHપૂમીનો કે દશભક્તિપાઠ પ્રસિદ્ધ છે. ઇનમેં સંસ્કૃતનિર્વાણભક્તિ ઓ૨
निशीथचूर्णि, भाग ३, पृ. ७९, २४ હું પ્રાકૃતિનિર્વાણકાંડ મહત્ત્વપૂર્ણ હૈ. સામાન્યતયા સંસ્કૃતનિર્વાણભક્તિ ૨૬. “નિસડેનિસ વે સર્વાર્દૂિ શુ તિત્રિ ા વેતંવ વેણ હું Ė કે કર્તા ‘પૂજ્યપાદ' ઔર પ્રાકૃતભક્તિયોં કે કર્તા “કુન્દકુન્દ' કો व नाउं रक्किकिक्क आववि', 'अट्टमीचउदसी सुंचेइय सववाणि હું માના જાતા હૈ. પંડિત નાથુરામ જી પ્રેમી ને ઇન નિર્વાણભક્તિયોં साहुणो सव्वे वन्देयव्या नियमा अवसेस-तिहीसु जहसत्ति।।'
કે સમ્બધ મેં ઇતના હી કહા હૈ કિ, જબ તક ઇન દોનોં રચનાઓં કે एएसु अट्ठमीमादीसु चेइयाइं साहुणो वा जे अणणाए वसहीए ૬ રચયિતા કા નામ માલુમ ન હો તબ તક ઇતના હી કહા જા સકતા ठिआते व वंदति मास लहु ।।
હૈ કિ યે નિશ્ચય હી આશાધર સે પહલે કી (અબ સે લગભગ ૭૦૦ ___-व्यवहारचूर्णि-उद्धृत जैनतीर्थोनो इतिहास, भूमिका, पृ. १० ૬ વર્ષ પહલે, કી હૈ). પ્રાકૃત ભક્તિ મેં નર્મદા નદી કે તટ પર સ્થિત રૂ . નત્રયા સોયમાં તે સાદુળો તે માયરિયે પતિ નહીં-છાં ન મથવું છે ક સિદ્ધવરકૂટ, બડવાની નગર કે દક્ષિણ ભાગ મેં ચૂલગિરિ તથા तुमे आणावेहि ताणं अम्हेहिं तित्थयत्तं करि (२) या चप्पपहसामियं પાવાગિરિ આદિ કા ઉલ્લેખ કિયા ગયા હૈ, કિંતુ યે સભી તીર્થક્ષેત્ર વંઢિ (૩) યા તૂળમાછીમો પુરાતાત્ત્વિક દૃષ્ટિ સે નવ-દસવી કે પૂર્વ કે સિદ્ધ નહીં હોતે હૈ.
મહાનિશીથ, દ્વૈત, વદી, પૃ. ૨૦ મૈં ઇસીલિએ ઇન ભક્તિયોં કા રચનાકાલ ઔર ઇન્ડે જિન આચાર્યો ૩૨. શ્રી પંચશવ પ્રવર-દરિદ્રસૂરિ, નિનયાત્રા પંવાશ દૂ સે સમ્બધિત કિયા જાતા હૈ, વહ સંદિગ્ધ બન જાતા હૈ. નિર્વાણકાંડ पृ. २४८-६३ अभयदेवसूरि की टीका सहित-प्रकाशक-ऋषभदेव ૬ મેં અષ્ટાપદ, ચમ્પા, ઉર્જવંત, પાવા, સમ્મદગિરિ, ગજપંથ, केशरीमल श्वे. संस्था, रतलाम (ફુ તારાપુર, પાવાગિરિ, શત્રુંજય, તંગીગિરિ, સવનગિરિ, સિદ્ધવરકુટ, રૂ ૨. પરૂUMયસુત્તારૂં-સાવિત્રી પુરૂUUJય, પૃ. ૩ ૧ ૦ - ૬ વન્વ- ૬ $ ચુલગિરિ, બડવાની, દ્રોણગિરિ, મેઢગિરિ કુંથુગિરિ, કોટશિલા, ૪ o o o ૩૬. જ રિસિંદગિરિ, નાગદ્રહ, મંગલપુર, આશારણ્ય, પોદનપુર, રૂરૂ. મદીવ-તસ ભાવે બાણ મળજ્ઞા-સો વત્થવ્યો * હસ્તિનાપુર, વારાણસી, મથુરા, અહિછત્રા, જમ્બુવન, અર્ગલદેશ, एगगामणिवासी कूवमंडुक्को अव ण गामणगरादी पेच्छति । अम्हे & વિડકુંડલી, સિરપુર, હોલગિરિ, ગોમટદેવ આદિ તીર્થો કે ઉલ્લેખ पुण अणियतवासी, तुम पि अम्हेहिं समाणं हिंडतो णाणाविधજ હૈ. ઇસ નિર્વાણભક્તિ મેં આતે હુએ ચૂલગિરિ, પાવાગિરી, गाम-णगरागर सनेनिवेसरायहाणिं जाणवदे य पेच्छंतो શું ગોમટદેવ, સિરપુર આદિ કે ઉલ્લેખ એસે હૈ, જો ઇસ કૃતિ કો अभिधाणकुसलो भविस्ससि, तहा सर वाबि-वप्पिणि-णदि હું પર્યાપ્ત પરવર્તી સિદ્ધ કર દેતે હૈ. ગોમ્મટદેવ (શ્રવણબેલગોલા) કી कूव-तडाग-काणणुजाण कंदर-दरि-कुहर-पव्वते य ૬ બાહુબલી કી મૂર્તિ કા નિર્માણ ઈ. સન્ ૯૮૩ મેં હુઆ. અતઃ યહ णाणाविह-रुक्खसोभिए पेच्छंतो चक्खुसुहं प्राविहिसि, ૬ કૃતિ ઉસકે પૂર્વ કી નહીં માની જા સકતી ઓર ઇસકે કર્તા ભી तित्थकराण य तिलोगपूइयाण जम्मण-णिक्खण-विहारહું કુંદકુંદ નહીં માને જા સકતે.
केवलुप्पाद-निव्वाणभूमीओ य पेच्छंतो दंसणसुद्धिं काहिसि' - પાંચવી સે દશવીં શતાબ્દી કે બીચ હુએ અન્ય દિગમ્બર આચાર્યો 'तहा अण्णेण्ण साहुसमागमेण य सामायारिकुसलो भविस्ससि,
કી કૃતિયોં મેં કુંદકુંદ કે પશ્ચાત્ પૂજ્યપાદ કા ક્રમ આતા હૈ. પૂજ્યપાદ सव्वापुव्वे य चइए वंदंतो बोहिलाभं निज्जित्तेहिसि, अण्णोपणહું ને નિર્વાણભક્તિ મેં નિમ્ન સ્થલોં કા ઉલ્લેખ કિયા હૈ
सुय-दाणाभिगमसहेसु संजमाविरुद्ध विविध-वंजणोववेयमण्यं કુડપુર, જૂમ્બિકાગ્રામ, વૈભારપર્વત, પાવાનગર, કૈલાશ પર્વત, થયાત-ધિ-ક્ષીરમાદ્રિયં વવિરતિવરિયો વિિિસ' ૨૭૨ ૬ / * ઊર્જયંત, પાવાપુર, સમ્મદપર્વત, શત્રુંજયપર્વત, દ્રોણીમત, સહ્યાચલ - निशीथचूर्णि, भाग३, पृ. २४, प्रकाशक-सन्मतिज्ञानपीठ, आगरा ૐ આદિ.
३४. सम्मेयसेल-सत्तुंज-उज्जिते अब्बुयंमि चित्तउडे । "ૐ રવિષેણ ને ‘પદ્મચરિત’ મેં નિમ્ન તીર્થસ્થલોં કી ચર્ચા કી હૈ- जालउरे रणथंभे गोपालगिरिमि वंदामि ।। १९ ।। 8 કૈલાશ પર્વત, સમ્મદપર્વત, વંશગિરિ, મેઘરવ, અયોધ્યા, કામ્પિત્ય, सिरिपासनाहसहियं रम्मं सिरिनिम्मयं महाथूभं । ૨ રત્નપુર, શ્રાવસ્તી, ચપ્પા, કાકદી, કૌશામ્બી, ચંદ્રપુરી, ભદ્રિકા, #નિશ્રાને વિ સુવિચૅ મજુરીન રીડ (C) વંદ્વામિ | ૨૦ ||
જૈન તીર્થ વેદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ૬ જૈન તીર્થ વેદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષુક ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક 9 જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક દ ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ of
જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક ક્ર જૈન,
જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ૬ જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક 4 જૈન તીર્થ વેદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક