Page Text
________________
૧૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૪ ભજન-ધનઃ ૫ - વિસરાતી વાણી - અનહદની ઓળખાણી
uડૉ. નિરંજન રાજ્યગુરુ
સૈથુરુએ મુંને ચોરી શીખવાડી સદ્ગુરુએ મુંને ચોરી શીખવાડી.
જ્ઞાન ગણેશિયો ઘડાયો રે... પવન રૂપી મેં ઘોડો પલાણ્યો, ઊલટી ચાલ ચલાયો રે; ગંગા જમના ઘાટ ઉલંધી જઈ અલખ ધીરે ધાયો રે....
| સગુરુએ મુંને ચોરી શીખવાડી... ધમણ ધમું કે તિયાં વીજું ચમુંકે, અનહદ નોબત વાગે રે; ઠારોઠાર તિયાં જ્યોતું ઝલત હે, ચેતન ચોકી માંહી જાગે રે...
સદગુરુએ મુંને ચોરી શીખવાડી... સાંકડી શેરી જિયાં વાટું વસમી, માલમીએ મુંને મૂક્યો રે; નામની નીસરણી કીધી, જઈ ધણીને મોલે ટુંક્યો રે...
| સદ્ગુરુએ મુંને ચોરી શીખવાડી... શીલ સંતોષનાં ખાતર દીધાં, પ્રેમે પેસારો કીધું રે; પેસતાં પારસમણિ લાધી, માલ મુગતિ લીધો રે...
સદ્ગુરુએ મુંને ચોરી શીખવાડી... આ રે વેળાએ હું તો ઘણું જ ખાટ્યો, માલ પૂરણ પાયો રે; દાસી જીવણ સત ભીમનાં ચરણાં, આજ મારો ફેરો ફાવ્યો રે...
સદ્ગુરુએ મુંને ચોરી શીખવાડી...
દાસી જીવણ
સૌરાષ્ટ્રની સંતવાણીમાં રૂપક પ્રકારના અનેક ભજનો મળે છે. સૌરાષ્ટ્રની સંતવાણીમાં દેખા દે છે. મોરલો, બંગલો, હાટડી, નીસરણી, ખંજરી, બંસરી, વિવાહ, ચોરી છે તો તદ્દન હલકી કક્ષાનું કાર્ય અને ચોરી કરનારને તો ચૂંદડી...લગભગ તમામ ભજનિક સંત-કવિઓએ આ પ્રકારના શિક્ષા મળે એના ગુરુ દ્વારા. જ્યારે દાસી જીવણને એના સદ્ગુરુ તરફથી ભજનોની રચના કરી છે. એમાંય પ્યાલો, કટારી, આંબો જેવા ભજનો જ ચોરીની તાલીમ મળી છે! ચોરી કરવા જનાર ચોર પાસે ખાસ તો અવનવા ઢંગ-ઢાળે જ્ઞાન, ભક્તિ કે એમની પરિભાષામાં ઢાળીને પ્રકારનું હથિયાર હોય છે જેનું નામ છે ગણેશિયો. એની સહાયથી ભજનિક સંતોએ એક સુસમૃદ્ધ પરંપરા ઊભી કરી છે. રૂપકાત્મક ભલભલા મજબૂત તાળાં ખૂલી જાય. આગળિયા તૂટી જાય આવરણ ભજનોનાં ક્ષેત્રમાં દાસી જીવણનું પ્રદાન ઉત્કૃષ્ટ કોટિનું છે. “મારી હટી જાય... દાસી જીવણ જ્ઞાનગણેશિયો લઈને ચોરી કરવા નીકળ્યા વાડીના ભમરલા વાડી વેડીશમાં...' ‘પ્રેમ કટારી આરંપાર....”, “મોરલો છે. સાધનાના ક્ષેત્રમાં સૌથી પ્રથમ જરૂરિયાત છે સદ્ગુરુની. ગુરુની ગગન મંડળ ઘર આયો...', ‘ઝણણણ ઝણણણ ઝાલરી વાગે...', કૃપા થાય તો જ એ ક્ષેત્રમાં આગળ વધવાનું માર્ગદર્શન મળે. પ્રથમ
પ્યાલો મેં પીધેલ છે ભરપૂર..”, “હાટડીએ કેમ રેખાશે ભઈ...” જેવાં પંક્તિમાં જ દાસી જીવણ પોતાના માર્ગદર્શકને યાદ કરે છે. અને પછી રૂપકગર્ભ ભજનોની સાથોસાથ ગુરુમહિમા અને યોગસાધનાનો પોતાને જે અનુભવો થયા છે તેનું ક્રમશઃ આલેખન કરે છે. સમન્વય દર્શાવતું ચોરીનું રૂપક દાસી જીવણ દ્વારા સર્વપ્રથમવાર પરમતત્ત્વની પ્રાપ્તિ અર્થે સાધકે જ્ઞાન, યોગ અને ભક્તિ એમ
| SR No. | 525999 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2014 Year 62 Ank 01 to 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhanvant Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 700 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 19 MB |