Prabuddha Jivan 2014 Year 62 Ank 01 to 12

SR No.: 525999
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2014
Total Pages: 700
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 19 MB

Page 552

પૃષ્ટ ૫૨ • પ્રબુદ્ધ જીવન • જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક - ઑક્ટોબર ૨૦૧૪
રોષક
જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વેદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક દ * જૈન તીર્થ વેદના અને શિલા "
બલા
વાટ લગ
ૐ ૦૫. સુમતિનાથ ક્રૌંચપક્ષી પ્રિયંગુ તુમ્બરુ મહાકાલિ ઈન્દ્રજય પૂર્વ દિશા જમણી બાજુ ૩ ૦૬. પદ્મપ્રભનાથ પદ્મ છત્રાભ કુસુમ શ્યામા
માહેન્દ્ર દક્ષિણ દિશા ડાબી બાજુ દૈ ૦૭. સુપાર્શ્વનાથ સ્વસ્તિક શિરીષ માતંગ શાંતિ
વિજય દક્ષિણ દિશા જમણી બાજુ ૦૮. ચંદ્રપ્રભપ્રભુ ચંદ્ર નાગકેશર વિજય ભૂકુટિ
ધરણેન્દ્ર પશ્ચિમ દિશા ડાબી બાજુ ક ૦૯. સુવિધિનાથ મગર નાગવૃક્ષ અજિત સુતારિકા
પાક પશ્ચિમ દિશા જમણી બાજુ હું ૧૦. શીતલનાથ શ્રીવત્સ બિલ્વવૃક્ષ બ્રહ્મા અશોકા
સુનાભ ઉત્તર દિશા ડાબી બાજુ ૨ ૧૧. શ્રેયાંસનાથ ગેંડો તુમ્બર મનુજ માનવી
સુરદુંદુભિ ઉત્તર દિશા જમણી બાજુ # ૧૨. વાસુપૂજયનાથ મહિષ કદંબ કુમાર ચંડી જૈનમૂર્તિશાસ્ત્રએ આઠ પ્રતિહાર્યોની ઉપસ્થિતિ સ્વીકારી છે. આ જે & ૧૩. વિમલનાથ વરાહ જખ્ખ પમુખ વિદિતા આઠ પ્રતિહાર્યો એટલે દિવ્યતરુ કે અશોક, આસન કે સિંહાસન, હૈ
૧૪. અનંતનાથ બાજ અશ્વત્થ પાતાલ અંકુશા ત્રિછત્ર, આભામંડલ, દિવ્યધ્વનિ, સૂરપુષ્પવૃષ્ટિ, ચામરયુગ્મ અને ૬ ક ૧૫. ધર્મનાથ
દધિપર્ણ કિન્નર કદંર્યા દિવ્ય સંગીત અથવા દેવદુંદુભિનાદ. દેવદુંદુભિમાં પાંચ વાદ્ય હોય હું ૪ ૧૬. શાંતિનાથ મૃગ નંદીવૃક્ષ ગરુડ નિર્વાણી છે, જેને “પંચમહાશબ્દ' પણ કહે છે, જેમકે શૃંગ, શંખ, ભેરી, રે ૧૭. કુંથુનાથ અજ તિલકતરુ ગંધર્વ
જયઘાટ વગેરે. ૧૮. અરનાથ નન્દાવર્ત આમ્રવૃક્ષ યક્ષે ધારિણી આ રીતે, જૈનમૂર્તિવિધાન પર વિહંગાવલોકન કરતાં વૈવિધ્ય છે હું ૧૯. મલ્લિનાથ કુંભ અશોકવૃક્ષ કુબેર ધરણપ્રિયા અને વૈશિયયુક્ત સુંદરતાની પ્રતીતિ થાય છે. સર્વ શિલ્પોનું એના હું દુ ૨૦. મુનિસુવ્રતનાથ કૂર્મ ચંપકવૃક્ષ વરુણ નરદત્તા લક્ષણો અનુસારના વર્ણ, આસન, ભંગ, વાહન, આયુષ, મુદ્રા, જુ ૨ ૨૧. નમિનાથ નીલોત્પલ બકુલ ભ્રકુટી ગાંધારી અલંકરણ ઈત્યાદિની દૃષ્ટિએ વર્ગીકરણ કરીએ તો વિવિધરંગી ચંદરવો છે હૈ ૨૨. નેમિનાથ શંખ વેતસ ગોમેધ અંબિકા રચાય છે. શ્રદ્ધા સાથેનો લાવણ્યલોક એટલે જ જૈનમૂર્તિકલા, જેણે હૈ
૨૩. પાર્શ્વનાથ ફણિ-સર્પ દેવદારૂ પાર્થ પદ્માવતી લોકોની શ્રદ્ધાભક્તિને વિવિધ રીતે સંકોરીને રસઘન સૌદર્યબોધ ૐ હું ૨૪. મહાવીર સિંહ શાલવૃક્ષ માતંગ સિદ્ધાયિકા પણ કરાવ્યો છે.
જૈનમૂર્તિશાસ્ત્ર પ્રમાણે દસ દિશાના દસ દિકપાલો આ સંદર્ભસૂચિ: * પ્રમાણે છે:
• દવે કનૈયાલાલ ભાઈશંકર, ‘ગુજરાતનું મુર્તિવિધાન', ગુજરાત દિકપાલ દિશા
વિદ્યાસભા, અમદાવાદ-૧૯૬૩ • શાહ પ્રિયબાળા ડૉ., ‘જૈનમૂર્તિવિધાન', યુનિવર્સિટી ગ્રંથ નિર્માણ
બોર્ડ, અમદાવાદ-૧૯૮૦. અગ્નિ અગ્નિ
•जैन बालचन्द्र, जैन प्रतिमा विज्ञान', मदनमहल जनरल स्टोर, जबलपुर, १ યમ દક્ષિણ
१९७४. નિતી નૈઋત્ય
• तिवारी मारुतिनन्दन प्रसाद, 'जैन प्रतिमा विज्ञान', पार्श्वनाथ विद्याश्रम વરુણ પશ્ચિમ
શોધ-સંસ્થાન-વારાણસી, ૬૬૮૬. વાયવ્ય
• Bhattacharya B. C., 'The Jaina Iconography', $ કુબેર
Motilal Banarasidas, Delhi, 1974. ઈશાન ઈશાન
• Gupte R. S. Iconography of the Hindus, Buddhists નાગ પાતાળ
and Jain', D. B. Taraporevala Sons & Co. Pvt. Ltd, બ્રહ્મા આકાશ
Bombay, 1972. આ જ રીતે જૈનમંદિરોમાં પ્રત્યેક દ્વારે દિશા પ્રમાણે દ્વારપાળો કે
• Shukla D. N., Vastu-Sastra', Munshiram પ્રતિહારોનું નિર્માણ કરવામાં આવે છે. આવા પ્રતિહારો અને એમની
Manoharlal Publishers Pvt. Ltd., Delhi, 2003. છે દિશાઓ તથા સ્થાન નીચે પ્રમાણે હોય છે : પ્રતિહાર દિશા દ્વારની બાજુ
૪૦૧, ગોપીનાથ રેસિડેન્સી ૨, સંત કબીર સ્કૂલ રોડ, નવરંગપુરા, ઈન્દ્ર પૂર્વ દિશા ડાબી બાજુ
અમદાવાદ, જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ૬ જૈન તીર્થ વૈદતા અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિરોષક 5 જૈન તીર્થ વેદના અને શિલી સ્થાપત્ય વિશેષાંક
જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક જ જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક 5 જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષક ૬ જૈન તીર્થ વેદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક દ ક જૈન તીર્થ વંદની અને શિલ્પ *
વાયુ
ઉત્તર
જૈિન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક
*
*
*