Prabuddha Jivan 2008 Year 18 Ank 01 to 12

SR No.: 525993
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2008
Total Pages: 304
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 15 MB

Page 50

જિક . રાજા છેકામ કરી રહ્યા છે . મારા O :
ફી
' C
પ્રબુદ્ધ જીવન
કરી તા. ૧૬ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૮
માટે માન પેદા કર્યું. મને મદારીને બદલે કળાકારનો દરજ્જો આપવાની મારી તૈયારી છે. આ એમની ષષ્ઠિપૂર્તિનો મોકો છે. આપ્યો. હરીફાઈના વેરઝેરમાં કેમ ટકવું એ શીખવ્યું, સતત એ હું થેલીરૂપે આ રકમ એમને આપું છું. એ અસલી અપરિગ્રહી છે. મારામાં જીવનનું બળ એમના પત્રો દ્વારા પૂરતા રહ્યા. મને યાદ કશુ બચાવ્યું નથી, પણ કુટુંબ લઈને બેઠા છે. કાળ કપરો આવે છે કે બંગાળના એક પ્રસિદ્ધ જાદુગરનો માણસ મારા કાફલામાં છે. આ રકમ એમને નહિ તો એમના કુટુંબને કામ આવશે. તમે સિફતથી ભળી ગયો. મારો થઈને રહ્યો. ને એક વાર મુંબઈમાં એમને સમજાવો.” માટુંગામાં મારા શો વખતે લેડીઝકટિંગની આઇટમમાં છાનામાના “મને આશા નથી કે માને' નાનુભાઈએ કહ્યું, ‘છતાં ચાલો સ્ટીલની ગોળ કરવતીના નટબોલ્ટ એણે કાવતરાથી ઢીલા કરી જોઈએ.’ નાખ્યા. ચાલુ શોએ જરા ગાફેલ રહ્યો હોત તો મારા કાફલાની
XXX એક બંગાળી છોકરી રહેંસાઈ જાત ને મારું નાક વઢાઈ જાત, પણ ‘લાલનો એટલો બધો આગ્રહ છે તો આ રકમ...' જયભિખુ ખરે ટાણે મને પ્રેરણા થઈ. એ ઢીલા નટબોલ્ટ સાથે એ પ્રયોગ મેં નાનુભાઈની હાજરીમાં અગિયાર હજાર એકનું પેકેટ હાથમાં લઈને સફળતાપૂર્વક કર્યો, પણ કર્યા પછી સાવ નર્વસ થઈ ગયો. એ શો મરકીને બોલ્યા: “હું લઈને એમાં મારા તરફથી એકસો એક ઉમેરી પછી હું ઢગલો થઈને પડી ગયો. ને મારા શો એરેન્જર્સને કહી પરત કરું. લાલ પણ એ રકમ પાછી ન સ્વીકારે એ હું જાણું છું. દીધું કે હવેના શો રદ કરો. હું મારો આ ધંધો સંકેલીને પાછો એટલે આપણે એ રકમનું એક ટ્રસ્ટ કરીએ. જે સાહિત્ય, સદ્વિચાર કલકત્તા ભેગો થઈ જાઉં છું. ને થઈ પણ ગયો. ત્યાં જઈને પથારીમાં અને માનવતાનાં મૂલ્યોને ઉત્તેજના આપે. પડ્યો. પલંગમાંથી નીચે ન ઊતરી શકું એટલી હદે નખાઈ ગયો. જાદુગર વાણિયા સામે લેખક વાણિયો અંતે જીતી ગયો, પણ સાજો થઈશ નહિ. ને થઈશ તો પાછો બાપદાદાની કાપડની દુકાને જાદુગરે અંતે હવામાંથી હંસ નહિ, હંસનું પીછું ઝડપી જ લીધું: બેસીશ એમ નક્કી કરેલું. ત્યાં એ દિવસોમાં ભાઈ જયભિખ્ખના ‘ભલે, કબૂલ, પણ એનું નામ જયભિખ્ખું સાહિત્ય ટ્રસ્ટ રાખવા મારા પર રોજના એક લેખે પત્રો આવવા મંડ્યા. એમનો એક જ દેવું પડશે, એમાં આનાકાની નહિ ચાલે...” આગ્રહ હતો. મેદાન છોડીને ભાગીશ નહિ. તું જાદુગર બન્યો છે જયભિખુએ જોયું કે લાલની આંખમાં હવે મીઠું પણ તે તારી ઇચ્છાથી નથી બન્યો. ઉપરવાળાના સંકેતને કારણે બન્યો મરણિયાપણું આવી ગયું હતું. હવે નકારનું કોઈ સ્થાન નહોતું. છે. પ્રભુની મહેરથી થયો છે. તારે ભારતની આ કળાનો ડંકો હજુ એ નીચું જોઇને બોલ્યાઃ “ભલે” તો દેશવિદેશમાં વગાડવાનો છે. સાજો થઈને પહેલો શો તું અમૃતની હવા હોય, અમૃતની ભૂમિ હોય, અમૃતની વર્ષા અમદાવાદમાં અને તે પણ મારા નેજા નીચે કર. હું તારી પડખે હોય અને અંકુર પણ અમૃતનો જ હોય તો પાંગરનારું વૃક્ષ વડલો છું. એમના આ શબ્દોએ મારા ભયંકર ડિપ્રેશનમાં પણ મારામાં કેમ ન બને? કળાવૃક્ષ પણ કેમ ન બને? કોઈ દીવામાં ધી પૂરીને વાટ સંકોરે એમ તેજ પૂર્યું અને હું ફરી એ પછી મિત્રો અને શુભેચ્છકોએ રકમો આપી. દીપચંદ ગાર્ડ બેઠો થયો. તેઓ સતત મારી પડખે રહ્યા.
જેવા દાનવીરે પણ ટેકો કર્યો. લાલે પોતાના એના માટેના શો એ પછી પણ દિવસો કટોકટીના આવ્યા હતા. અમદાવાદના સુરેન્દ્રનગર, કલકત્તા અને હમણાં છેલ્લે અમદાવાદમાં કર્યા અને બે આયોજકો પેલા બંગાળી જાદુગરની સાથે થઈને સતત ખેધે અગિયાર હજારની કૂંપળને વૃક્ષ બનાવવાની મહેનત લીધી. સાહિત્ય પડી ગયા હતા. અમદાવાદમાં રહે તો લાલનું ધનોતપનોત કાઢી માટે જ્ઞાનનો પ્રચાર, વિદ્યા-સંસ્કારને ઉત્તેજન અને માનવતાના નાખવાની, ખેદાનમેદાન કરી નાખવાની ધમકી આપી હતી. મૂલ્યને પોષણ આપે એવા સાહિત્યને પુરસ્કારવું, દર વર્ષે સ્મૃતિ પોતાના થિયેટરના પઠાણો દ્વારા લાલના પગ ભાંગી નાખવાની વ્યાખ્યાનો યોજવા જેવી પ્રવૃત્તિ શરૂ કરી. કાર્યાલય રાખ્યું ૧૩-બી, ધમકી આપી હતી, એ વખતે પણ જયભિખ્ખું અને એમના પાલડી, અમદાવાદમાં. પરમમિત્ર અને પ્રોત્સાહક શાંતિલાલ શાહ (‘ગુજરાત સમાચાર') હા, સ્મૃતિને પણ એક શરીર હોય છે. જયભિખ્ખ ૧૯૬૯માં લાલની ફરતે જાણે કે કિલ્લો રચી આપ્યો હતો અને શો ચાલ્યા ગુજરી ગયા. એમની સ્મૃતિનો આ દેહ છે. કે. લાલ કહે છે કે ત્યાં સુધી દરરોજ શોની શરૂઆતથી અંત સુધી હાજર રહ્યા હતા. દુનિયામાં માનવતા મૈત્રીસંબંધથી મોટો જાદુ બીજો કોઈ નથી.
આ બધી વાત નાનુભાઈને કરવાની ન હોય, કારણ કે એમાં ગૂંથાયેલો માણસ હંમેશાંને માટે જીવતો રહે છે. ભલે એનો નાનુભાઈ શાસ્ત્રી પણ આ બધા બનાવોના સાક્ષી હતા, પણ દેહ નાશ પામે. લાલથી કહ્યા વગર રહી શકાય તેમ નહોતું, કારણ કે એકમાત્ર
* * * એ જ જયભિખુને સમજાવી શકે તેમ હતા.
ડિી-૮, રાજદીપ પાર્ક, મીરા ટૉકિઝ, ચાર રસ્તા, નાનુભાઈ,’ લાલે કહ્યું: ‘આ રકમ કંઈ નથી. હજી વધારે કરી બળિયાકાકા રોડ, મણિનગર, અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૨૮.