________________
તા. ૧૬ જાન્યુઆરી, ૨૦૧૮ | ર મ પ્રબુદ્ધ જીવન છે કા કા કા ક. ૫ શાહીના હાથમાં સરી પડે છે. પ્રજાનું કલ્યાણ ભૂલાઈ જાય છે રાખો. હવે આ ત્રણેમાં ફેરફાર કરી આપણી સર્જનશીલતાની અને નિયમો, પેટાનિયમો અને છટકબારીઓમાં નોકરશાહી ઓળખ નથી આપવી? અટવાઈ જાય છે.
હા, પ્રમુખીય લોકશાહીમાં એક ભયસ્થાન છે. પ્રમુખ ક્યારેક ભારતીય સંસદીય લોકશાહીએ રાજ્યોમાં અસ્થિરતા સર્જી સરમુખત્યાર બની જાય તો? પરંતુ નવું બંધારણ ઘડતા એમાંય છે. આયારામ ગયારામ શૈલીના રાજકારણને ઉત્તેજન આપ્યું છે. આ ભય અને બીજા અનેક ભયસ્થાનો દૂર કરવાના રસ્તા વિચારી પ્રમુખીય લોકશાહીમાં વ્યક્તિએ સમગ્ર રાષ્ટ્રનો વિશ્વાસ પ્રાપ્ત શકાય, એટલી પ્રબળ અને સર્જનશીલ બુદ્ધિમતા તો આપણા કરવો પડશે, માત્ર કોઈ ભાષાકીય જૂથનો નહિ. આથી પ્રમુખ નિષ્ણાતોમાં છે જ. બનનારે ચૂંટાયા પછી સત્તાલોલુપ સંસદ સભ્યોને સતત રાજી અમેરિકાના અર્થ તંત્રની પ્રેરણા આપણે લઈએ છીએ તો એની રાખવામાં કે એમની કદમબોસી કરવામાં વખત નહિ બગાડવો રાજકારણ પદ્ધતિમાંથી પ્રેરણા કેમ ન લેવી?.
હવે પ્રમુખીય લોકશાહી હોવી જરૂરી છે? હવે આ ચર્ચાને ચોગાન લેખક પ્રસ્તાવનામાં લખે છેઃ
મળવું જોઇએ. કેન્દ્રની ચૂંટણી આવે એ પહેલાં કોઈ વીરલા સંસદીય પદ્ધતિને આટલા કાળ સુધી અપનાવ્યા બાદ હવે ભાગ્યશાળી શંખ ફૂંકે અને નગારું વગાડે તો...' અમેરિકા તથા બીજા ઘણાં રાષ્ટ્રોમાં પ્રચલિત એવી લોકશાહીની રાજકારણમાં રસ હોય એ સર્વે આ પુસ્તક વાંચી પોતાના અન્ય વૈકલ્પિક અને સુનિર્દિષ્ટ પ્રમુખીય પદ્ધતિનો વધુ નિખાલસ- મનન ચિંતનને આકાર આપે એ માટે સમય હવે પાકટ બન્યો છે ! પણે અભ્યાસ કરવાનો સમય પાકી ગયો છે. આ પદ્ધતિના મૂળભૂત “ભારતમાં પ્રમુખશાહી પદ્ધતિના શાસનની તરફેણમાં પ્રબળ અને અંગો જેવા કે સ્થિરતા, પ્રધાનમંડળમાં શ્રેષ્ઠ વ્યાવસાયિક વ્યક્તિને બુદ્ધિગમ્ય ઝોક ઊભો કરવાનો લેખકે સફળ પ્રયાસ કર્યો છે.' ઓનો સીધો સમાવેશ, પ્રધાનમંડળ તથા વિધાનસભાનું
-ડેક્કન હેરોલ, બેંગ્લોર વિશ્લેષણ અને પક્ષપદ્ધતિને અપાતું ઓછું અનુમોદન, આ સર્વેનું ‘આધુનિક રાજકારણ સાથે વણાયેલાં અનિષ્ઠો પર પ્રકાશ મહત્ત્વ ઓછું ન આંકી શકાય. પ્રમુખીય પદ્ધતિનું આ પ્રત્યેક અંગ ફેંકીને આ પુસ્તક સમાજની મોટી સેવા કરવાનું બહુમાન મેળવી આપણી બ્રિટિશ ઢબ પર રચાયેલી પદ્ધતિ કરતાં ચઢિયાતું છે. આ જાય છે. પુસ્તક દિલચસ્પ અને વિચારપ્રેરક રહ્યું છે. તમામ ઉપરાંત મેયરથી માંડીને સર્વોચ્ચ પદ માટેની ચૂંટણી પ્રત્યક્ષ પદ્ધતિથી ભારતવાસીઓને આ પુસ્તક વાંચી જવાની અમે ભલામણ કરીએ થતી હોવાથી સુયોગ્ય અને મેઘાવી વ્યક્તિઓ સર્વશ્રેષ્ઠ નેતા- છીએ.'. ગીરીના પદ માટે વધારે સુસજ્જ રીતે તૈયાર થાય છે.'
-ધ કર્ણાટક લો જર્નલ શ્રી નાની પાલખીવાલા લખે છેઃ
શ્રી લંકાના પ્રમુખ શ્રી જયવર્દને આ પુસ્તકનું દિલચસ્પીથી દેશ સમક્ષ પડેલી પ્રચંડ સમસ્યાઓ આપણા ધંધાદારી વાંચન કર્યું છે.' ' રાજકારણીઓ કદી જ નિવારી શકવાના નથી, કારણ કે એમ કરવું
- -લંકા પ્રમુખના મંત્રીના પત્રમાંથી એમના ગજા બહારની વાત છે. સંનિષ્ઠ, કાર્યકુશળ અને વહીવટ- જય ગુજરાત નહિ, શુભ ગુજરાત. આપણે કોઈને હરાવીને કુશળ પ્રધાનો હોય તો જ ભ્રષ્ટાચારી અને બિનકાર્યક્ષમ વહીવટ- જીતવું નથી, પોતાની જાતની ગઈકાલને હરાવીને આવતી કાલની તંત્રની ચૂડમાંથી મુક્ત થઈ શકાય. દૂરંદેશીપણું ધરાવનાર અને જીતમાં જવાનું છે, જ્યાં દીપે અરુણું પ્રભાત હોય, મંગલ હોય, રાષ્ટ્રસંપત્તિનું નિર્માણ કરવાની વહેવારુ સૂઝ અને આવડત તને, મન સંતુષ્ઠ થતું હોય. 'હું' “અમારો'નો નહિ પણ આપણા ધરાવનાર મહારથીઓના હાથમાં દેશની લગામ મૂકાય તો જ સુખનો છંટારવ અને ઘંટારવ હૃદયમાં ગૂંજતો હોય. ગરીબીને મિટાવી શકાય. મારી ઉત્પાદન વિતરણ વેચાણ નરેન્દ્ર મોદીને અને ગુજરાતા મતદારોને ધન્યવાદ પાઠવી નરેન્દ્ર ઇત્યાદિ બાબતોના નિષ્ણાતો તેમજ રાષ્ટ્રસંપત્તિ જનકલ્યાણાર્થે
મોદીમાં રાખેલી આશાનો પટારો ખોલીએ. નરેન્દ્ર મોદી એમાં ઉપયોગમાં શી રીતે લેવાય અને એનું વિતરણ શી રીતે કરાય
જરૂર નજર કરશે અને આશાને આંકડાનો આકાર આપશે જ એવી એનું વિશિષ્ટ જ્ઞાન ધરાવતી વ્યક્તિઓ જ અતીતકાળથી રીબાતા
તથી ધારા શ્રદ્ધા. આ જ ભવ્ય રમ્ય ગુજરાત: પ્રજાના વર્ગને પાયમાલીમાંથી બહાર લાવી શકે. પ્રધાન કક્ષાએ
pધનવંત શાહ સંનિષ્ઠ નેતૃત્વનો શૂન્યાવકાશ હોય એવી આપણી નોકરશાહી,
(‘પ્રમુખીય લોકશાહી' પુસ્તક લખાયું ૧૯૮૩ માં)
લેખક : જશવંત બી. મહેતા, પનોરમા - પાંચમે માળે, ૨૦૩, વાલકેશ્વર સામાજિક નિષ્ક્રિયતા અનિવાર્ય બનાવી દે છે.”
રોડ, મુંબઈ-૪૦૦૦૦૬. ફોન નં. ૨૨૮૩૨૭૭૦, ૬૬૧૫૦૫૦૫. અંગ્રેજો ગયા. પણ અંગ્રેજોના બંધારણમાંથી આપણે ઘણું મોબાઈલ: ૯૮૨૦૩૩૦૧૩૦. લીધું. શિક્ષણ અને વહિવટકારો માટે પણ એ જ ઢાંચો આપણો E-mail : mehtagroup@theemrald.com
* * *