Prabuddha Jivan 2008 Year 18 Ank 01 to 12

SR No.: 525993
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2008
Total Pages: 304
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 15 MB

Page 206

૧૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
મહાવીરના તપનું તેજસ્વીપણું જોયા પછી તેમણે ૫૦ વર્ષની વર્ષે ૫૦૦ શિષ્યો સાથે દીક્ષા લીધી હતી. તેઓ કહેતા કે એક ક્ષણ પણ પ્રમાદ પાલવે એમ નથી. તે સમજીને તેઓ ચાર પ્રહર અધ્યયન અને બે પ્રહર ધ્યાન કરતા હતા. શેષ બે પ્રહાર તેઓ નિદ્રા અને નિત્યક્રમ માટે ખર્ચતા હતા. તેમને પ્રભુ મહાવીર પ્રત્યે અપાર પ્રીતિ હતી. પ્રભુ મહાવીર નિર્વાણ પામ્યાના ખબર તેમને રસ્તામાં મળ્યા પછી તેમણે કરેલા વિલાપનું વર્ણન આંખોમાં આંસુ લાવી દે એવું છે. તે ખબર મળ્યા પછી ગુરુ ગૌતમ સ્વામીએ લોગસ્સ સૂત્રની રચના કરી હતી.
શ્રી ગુરુ ગ્રંથસાહેબ વિશે ડૉ. ભૂપેન્દ્રસિંગ ભાટિયા
તા. ૧૬ સપ્ટેમ્બર, ૨૦૦૮
પછી પરિવાર કે કામધંધા સંબંધી વિચારો ન કરવા. દ્રવ્યપૂજા અને ભાવપૂજા એ પ્રતિમા પૂજનના બે પ્રકાર છે. દ્રવ્યપૂજામાં અંગ પૂજા અને અગર પુજાનો સમાવેશ થાય છે. પ્રભુની પ્રતિમાને સ્નાન એ આપણા આત્માને સ્નાન કરાવવાનું પ્રતીક છે. પ્રભુના અંગુઠાની, કરકાંડાની, ખભાની, ભાલ પ્રદેશની, હૃદયની અને નાભિકમળની પૂજાનું ખાસ મહત્ત્વ હોય છે. દેરાસર કે મંદિરના નિર્માણ માટે ફાળો આપ્યા પછી કર્તૃત્વ ભાવ રાખવો ન જોઈએ. તેમાં પોતાનું નામ સહુથી ઉપર કે મોટા અક્ષરે લખાય એવી ઇચ્છા ન રાખવી જોઈએ. ઉત્તમ શ્રાવક બનવા માટે ન્યાય–નીતિથી કમાવું જોઈએ.
શીખોના ધર્મગ્રંથ શ્રીગુરુ ગ્રંથ સાહેબમાં ભક્તિની અને સત્યની ઉપાસનાનો સંદેશ છે. તેમાં સત્ની પ્રાપ્તિ કરો, સંતોષનો વિચા૨ કરી અને પ્રભુના અમૃત સમાન નામનું સ્મરણ કરો એવો ઉપદેશ આપવામાં આવ્યો છે. શીખ ધર્મની સ્થાપના ગુરુ નાનકે ઑક્ટોબર, ૧૭૦૮માં કરી હતી. ગુરુ નાનકે ભારત ભ્રમણ કરીને ભક્તકવિઓની રચનાઓ એકઠી કરી હતી. તે બધી શીખોના પાંચમા ગુરુ ગુરુ અર્જુનસિંહે શ્રી ગુરુ ગ્રંથ સાહેબમાં સમાવી છે. તેમાં કબીર અને સૂફી સંતોની રચનાઓ પણ છે. શીખ ધર્મમાં તે સમયના બ્રાહ્મણવાદને નકારવામાં આવ્યો હતો. તેમાં ઊંચ કે નીચ જાતિના એવા ભેદભાવ નથી. પ્રભુ સર્વત્ર, સર્વશક્તિમાન, નિર્ભય, વેરભાવ વિહોણો, જન્મમૃત્યુથી પર, અને સમયથી પર છે. ઇશ્વર દયાળુ કે કૃપાળુ છે એવું વારંવાર બોલવાથી તેને કોઈ ફેર પડતો નથી પણ આપણે દયાળુ કે ક્ષમાશીલ થવાની જરૂર છે એવી સમજણ કેળવવી જોઈએ. શીખ ધર્મમાં શ્રી ગુરુ ગ્રંથ સાહેબના શબ્દને જ ગુરુ માનવામાં આવે છે. ગુરુ ગોવિંદસિંહના બે કિશોર વયના પુત્રોને નવાબે ચંડીગઢ પાસે સરહનમાં જીવતા દિવાલમાં ચણી દઈને મારી નાંખ્યા હતા. એટલું જ નહીં પણ તેમની અંતિમ વિધિ માટે જગ્યા આપવાનો ઇન્કાર કર્યો હતો. તે સમયે ટોડરમલ જૈન નામના જૈન ગૃહસ્થ સોનામહોર વડે તે જમીન ખરીદી હતી. તે જૈન ગૃહસ્થનું ઋણ આજે પણ શીખ કોમ પર છે.
પ્રતિમાપૂજન વિશે
પ્રા. તારાબહેન રમાભાઈ શાહ
પ્રભુની પ્રતિમાનું પૂજન સરળ છે પણ તે તાત્ત્વિક દ્રષ્ટિએ મહત્ત્વ સમજીને કરવાનું હોય છે. પ્રભુની પ્રતિમાનું પૂજન કરવા ભય વિના, દ્વેષ વિના અને પ્રસંગ ચિત્તે જવું જોઈએ. પૂજન માટેની સામગ્રી નીતિની કમાણીમાંથી ખરીદેલી હોવી જોઈએ. પ્રતિમાપૂજન મંદિર જેવી પવિત્ર જગ્યાએ થાય. પ્રતિમાપૂજનમાં દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર (જગ્યા), કાળ અને ભાવની શુદ્ધિ મહત્ત્વની છે. મંદિરમાં પ્રવેશ્યા
નિમિત્ત ઉપાદાન વિશે પંડિત ફુલચંદ શાસ્ત્રી
આ જગતમાં બધા કાર્ય ઉપાદાનની યોગ્યતાથી થાય છે અને નિમિત્ત તો ત્યાં માત્ર હાજર હોય છે. આત્મજ્ઞાનને કારણે જ જગતના બધા જીવો અજ્ઞાનમાંથી જ્ઞાન તરફ અને દુઃખમાંથી સુખ તરફ જાય છે. જગતમાં જે કંઈ પરિણમન થાય છે તેનો કર્તા હું છું એમ દરેક અજ્ઞાની માને છે. તે માન્યતાનું નામ કર્તૃત્વ બુદ્ધિ છે. ગાડાની નીચે ચાલતો શ્વાન ગાડું પોતે ખેંચે છે એવી કથા જેવો ઘાટ છે. પુત્રો ભણે તો પિતા કહે છે કે મેં ભણાવ્યા અને ન ભણે તો કહેશે તેઓ ભણ્યા નહીં. નિમિત્ત પર આરોપ મૂકો તે મિથ્યાત્વ છે. ઉપાદાનની યોગ્યતા પાકે ત્યારે નિમિત્ત સહજ રીતે પ્રાપ્ત થાય છે. લગ્નોત્સુકને પત્ની મળે એટલે સાળો આપોઆપ મળી જાય છે. સાળાને શોધવા જવું પડતું નથી. જેઓમાં ઉપાદાનની યોગ્યતા હોય એ તેને નિમિત્ત મળે જ છે. શરીર પર નિયંત્રણ છે પણ વાળ ધોળા થતાં રોકી શકાતાં નથી. હું કર્તા નહીં પણ જ્ઞાતા છું. આ જગતમાં કશું સારું કે ખરાબ નથી, કશું જૂનું કે નવું નથી અને કશું વહેલું કે મોડું નથી એ છ સૂત્રો યાદ રાખવા જેવા છે. તમે મારુતિ-૮૦૦ મોટર ખરીદો તો તે તમારા માટે સારી છે. પણ જેની પાસે તેનાથી વધુ મોંઘી મોટર હોય તેના માટે તે સારી નથી. દુકાનમાંથી બે હજારની સાડી ખરીદવી સારી લાગે પણ દુકાનદાર કહેશે કે બે વર્ષ જૂની સાડી વેચાઈ ગઈ. જગતમાં સારી કે ખરાબ વસ્તુ માત્ર કલ્પનામાં જ છે.
સત્યની ઉપાસના વિશે શૈલજાબીન ચેતનભાઈ શાહ
વસ્તુની પથાર્થ આભિવ્યક્તિ એ સત્ય એવો અર્થ થાય. સત્યનો તાસ કે ઉલ્લંધન માનવસમાજને જખ્મી બનાવે છે. સત્ય એ જ ધર્મ, તપ, બ્રહ્મ અને પરમ યજ્ઞ છે. મન, વચન, અને કર્મ વચ્ચે એકરૂપતા સત્ય છે. દેરાસરમાં નિયમિત જવા છતાં મનમાં ઇશ્વર