Prabuddha Jivan 1971 Year 32 Ank 17 to 24 and Year 33 Ank 01 to 16

SR No.: 525956
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1971
Total Pages: 312
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 25 MB

Page 58

'
(૦
૨૪૬
', પ્રભુ
જીવન
તા. ૧૩-૧૯૭૧
નું
- થોડુંક તત્વચિન્તન (આ મથાળા નીચે પ્રબુદ્ધ જીવનના તા. ૧-૨-૭૧ ના અંક (૨) મુંબઈથી શ્રી મનુભાઈ ખંડેરિયા શ્રી ચીમનલાલ ચંદુભાઇ શાહ અને શ્રી મોતીલાલ સેતલવડ વચ્ચે
મુ. શ્રી પરમાનંદભાઇ, થયેલે પત્રવ્યવહાર પ્રગટ કરવામાં આવ્યું હતું. તેની નીચે તેમાં
તા. ૧-૨-૭૧ ના ‘પ્રબુદ્ધ જીવન” માં શ્રી સેતલવડ અને શ્રી. ચર્ચવામાં આવેલા પ્રશ્ન પર પ્રકાશ પાડતું પિતાનું સ્વતંત્ર
શાહના મંતવ્ય વાંચ્યા. શ્રી સેતલવડ મલ્લિકજીના અનુભવને નથી ચિન્તન લખી મેકલવા મિત્રોને અનુરોધ કરવામાં આવ્યું હતું,
ઇનકારતા. આપણામાંના ઘણા પણ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર તરફના આદરને તદનુસાર કેટલાક મિત્રો તરફથી વિવેચને પ્રાપ્ત થયાં છે, જે
લઈને તેમના પુનર્જન્મના અનુભવને નથી ઇનકારતા પણ તેથી નીચે પ્રગટ કરવામાં આવે છે. આ સંબંધમાં એટલું જ ઉમેરવાનું
આ “વિશ્વશકિત’ તક્ક ન્યાયી છે તે શું આપણને સાચે જ લાગે કે ચિતક મિત્રો આ પ્રશ્ન ઉપર શું અને કેવું વિચારે છે.
છે? ન્યાયપરાયણ શકિતએ તે ન્યાયાધીશની માફક આપણને ન્યાય એ જ માત્ર જણાવવાને આશય હેઇને આવાં લખાણ ઉપર
આપવું જોઇએ. ગયા ભવમાં આપણે કો ચક્કસ ગુને કર્યો તે તંત્રી પિતાની ટીકા ટીપ્પણી નહિ કરે. પ્રત્યેક વાંચક તે લખાણે
આપણને કોઈ જણાવવું નથી; નથી આપણો બચાવ કરવાની કોઇ માંથી પિતા માટે તથ્થાતથ્ય તારવી લે એવી અપેક્ષા છે. - તંત્રી)
તક કે નથી સજાની સમય મર્યાદાની આપણને જાણ. કર્મના સિદ્ધાં(૧) મુંબઈથી શ્રી કરશી વીરા તને શ્રી સેતલવડ ‘લોકોની યાતનાને ખુલાસો કરવાના એક માત્ર
પ્રયત્નરૂપ’ કહે છે તેમાં શું તથ્ય નથી? મુ. શ્રી પરમાનંદભાઈ,
વારતવિક દષ્ટિએ જોતાં કેટલાક પુરુષાર્થી અને વળી ભદ્રકોના આ જગતમાં બધું સ્વયંસંચાલિત, unsupervised, self
જીવનમાં પણ દુઃખના ડુંગર ઊગતા આપણે જોઇએ છીએ અને regulating, exact and unvarying Law II BALLUR @
તે એટલી હદ સુધી કે લાંબી કષ્ટદાયક માંદગી ભેગવીને અજંપામાં છે, જેનું નિયમન કરવા માટે કોઈ પણ પ્રકારની શકિતની જરૂર
મૃત્યુ પામે છે, જ્યારે એવા કેટલાક ભાગ્યશાળી ગર્ભશ્રીમંત નથી. વિશ્વશકિતનો જે ઉલ્લેખ છે એ શબ્દને જે અર્થ થાય.
જોવા મળે છે કે જેમણે જીવનના ઊંચા મૂલ્યની પરવા કરી નથી, Force or Power એના માટે વપરાયેલા માનવીય ગુણે,
છતાં સુખ અને પ્રતિષ્ઠામાં આળોટતાં આળોટતાં શાંતિથી લાંબુ આયુષ્ય જેવા કે આધ્યાત્મિક, નૈતિક, intelligent and teleological
ભેગવી ક્ષણ માત્રમાં મૃત્યુને ભેટે છે. આ ઉપરથી દરેક વ્યકિત પોતાના એ મુળ શકિત શબ્દના ભાવાર્થ સાથે સુસંગત નથી. શકિતને
ભાગ્યની વિધાતા છે તેમ કહેવું તે અર્ધસત્ય (half-truth) માનવીય ગુણ હોઇ શકે નહિ. શકિત નથી જડ કે નથી ચેતન, નથી લાગતું? એ માત્ર શકિત છે:, :
વાસ્તવિક જીવનમાં સત્યમ, શિવમ સુંદરમ કેટલી હદે પ્રચ' - રાધ્યાત્મિક અનુભૂતિ માત્ર સ્વલક્ષી અને essentially લિત છે? શી સેતલવડ પિતે જ તેના પુસ્તકમાં બતાવી આપે છે કે selfish છે. એ કોઇ પણ પ્રકારે સમાજને કે બીજા કોઈને ન્યાય જેવા ક્ષેત્રમાં અને ઊંચામાં ઊંચે હોદા ભોગવતા સરન્યાયાઉપયોગી થઈ શકતી નથી. વ્યકિત જ્યારે એમ કહે કે મને ધીશે અને નામાંકિત વકીલ જીવનના ઊંચા મૂલ્યો પૂરેપૂરા અમલમાં આધ્યાત્મિક અનુભૂતિ થઇ છે, ત્યારે તે એક પ્રકારની લાગણી મૂકી શકેલ નથી. વેપારી ક્ષેત્રે તે આપણે જાણીએ છીએ કે ૯૯ ટકા Emotion વ્યકત કરે છે. એ કોઇ વસ્તુની વાત કરતા નથી. વેપારી બીલકુલ પ્રમાણિકતા જાળવતા નથી, સત્યનું આચરણ કરતા લાગણી ચકાસી શકાય નહિ માટે It cannot be confirmed, નથી અને ઇન્કમટેક્ષનું ફોર્મ વ્યાજબી ભરતા નથી, છતાં તેમની - બુદ્ધિથી સુસંગત એવી શ્રદ્ધા એ વસ્તુત:. શકય નથી. બુદ્ધિ
અનેકવિધ પ્રગતિ તો ચાલુ રહે છે. ગાંધીજીએ રાજકીય ક્ષેત્રે પણ અને શ્રદ્ધા એક બીજાથી વિરોધી છે.' ' : ' '
સત્ય, અહિંસા, અપરિગ્રહ વગેરે માટે આગ્રહ રાખેલે, છતાં આજે * ઇશ્વરના નામ સાથે જોડાયેલી પરંપરાગત માન્યતાઓ અને
આપણે શું અનુભવીએ છીએ? છતાં દેશે પ્રગતિ નથી કરી એમ
નથી. અતિરેક થાય તો જીવનનો અંત આવે. રોમન સામ્રાજ્ય અને એના ગુણની કલ્પનાઓ સદીઓથી આપણા મન ઉપર ઇસેલી પડી
મધ્ય એશિયાની બીજી સંસ્કૃતિનું થયું તેમ. એટલે બરટ્રાંડ રસેલ છે. થેડા સૈકાઓ પહેલાં એક બીજી વિચારધારાને જન્મ થયે, જેણે
કહે છે તેમ Moderation is virtue, extremism કયાંય ટકતું નથી. નિડરતાપૂર્વક અને જરાપણ ભયભીત થર્યા વગર પરંપરાગત ઇકવ
પછી ગુણ હોય કે અવગુણ, વિચાર હોય કે આચાર, અબજોમાં રની માન્યતાઓનું ખંડન કર્યુ અને એજ વિચારધારાને લીધે ૨ાજને
એક એવા મહાત્માજી પણ તીવ્ર ઝંખના હોવા છતાં ઇશ્વરને બુદ્ધિશાળી વર્ગ, જે થોડું વાંચે છે, વિચારે છે, એ હવે ઇશ્વરની
સાક્ષાત્કાર ન કરી શકયા. તેથી શું એમ ફલિત નથી થતું કે પરંપરાગત માન્યતાઓને માનતા નથી, જેનું સમર્થન ચીમનભાઈ
પરમતત્વની અનુભૂતિ માટે કાંઇ ચક્કસ જીવનપદ્ધતિ નથી. અને ખેતીલાલભાઇ કરે છે.
'જ્યાં સલામતી–શારીરિક કે આર્થિક–ન હોય ત્યાં નૈતિક કે જૂના જમાનાના સ્વર્ગો જેવા કે ચંદ્ર અને શુક સુધી માનવી આધ્યાત્મિક સ્વાતંત્રયની વાત ૯૯ ટકા માટે કોઇ અર્થવાળી બનતી પિતે જઈ શકે છે અને મંત્ર દ્વારા એ ત્યાંના રહસ્ય સમજવા નથી. બિનસલામતી (insecurity of life) માટે આપણે, આધ્યામળી રહ્યો છે. સમગ્ર રહસ્યને ઉકેલ નથી જડે, પણ આપણી સમ- ત્મિકતાને દાવો કરવા છતાં, દોષને ટોપલો આપણી ગરીબાઇ જણ ઘણી વધી છે. આપણે એ ન ભૂલીએ કે આપણા ઘેર અજ્ઞા- ઉપર ઓઢાડીએ છીએ. પણ સમૃદ્ધ અમેરિકન લેકશાહીમાં ચોરી, નને દૂર કરવાને સંપૂર્ણ યશ આ નવી વિચારધારાને આભારી છે.
લૂંટ, ખૂની હુમલા, બળાત્કાર વગેરે સામાન્ય થતું જાય છે. માનવ ૨ા બાબતને આપણે જ્યારે પણ વિચાર કરીએ છીએ ત્યારે સ્વભાવમાં રહેલી પાયાની સચ્ચાઈ” માં આ કહેવાતો સ્વતંત્ર ત્યારે માનવીએ જે નવી શોધ, નવા વિચાર, નવી સમજણ પ્રાપ્ત મનુષ્ય શ્રદ્ધા ગુમાવી દે તે નવાઈ પામવા જેવું નથી. તેથી કરી છે. તેને અવગણીને આપણે હંમેશા ત્રણ હજાર વર્ષ પૂર્વે Controlled Society તરફ થાકેલે મનુષ્ય ખેંચાય છે. ચાઈનાને રજૂ થયેલા વિચારોને પૂર્ણ સત્ય માનતા રહીએ છીએ - એ પણ માનભર્યું સ્થાન આપવા લગભગ બધા દેશે તૈયાર લાગે છે. આપણી કમનશીબી છે.
દાન અને સેવાની સામ્યવાદી સમાજમાં જરૂર નથી. રશિયામાં બાળ- ટોકરશી વીરા, કોના સર્વાગી વિકાસની (ઉચ્ચ શિક્ષણ સુધી) જવાબદારી સરકાર