________________
' પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૯-૫-
ની
છે
છે “પુરુષ સ્ત્રીને હજુય ઓળખી શકે નથી સક
જેન સોશિયલ ગ્રુપના ઉપક્રમે, ઉપરોકત વિષય ઉપર એક ચેટલા અને ભાંગે કોઈના એટલા” તેમાં સમજવા જેવું છે પણ રસપ્રદ વિવાદસભા મંગળવાર તા. એપ્રિલના સાંજના ૭-૦૦ વાગે શું? પુરુષ હંમેશા પરણ્યા પછી પાંચમે જ દિવસે પસ્તાતો હોય છે. ચાઈલસીડઝ હાઉસમાં ગોઠવવામાં આવી હતી. આ ય પુરુષ સ્ત્રીને નથી સમજો એમ માની લઈએ તે પણ હું એમ પૂછું સભાગૃહ ભાઈ-બહેનથી ચિક્કાર ભરાઈ ગયો હતો.
કે સ્ત્રી સ્ત્રીને સમજી શકી છે ખરી ? સ્ત્રી સ્ત્રીની દુશ્મન નથી શું? સ્ત્રી શરૂઆતમાં જૈન સેશિયલ ગ્રુપના મંત્રી શ્રી ચીમનલાલ જેઠાલાલ સ્ત્રીની જ અદેખાઈ નથી કરતી શું ? અરે વિજ્યાલક્ષમી પંડિત જેવાશાહે સર્વશ્રી હર્ષદા પંડિત, તારાબહેન શાહ, રામુભાઈ પંડિત માં ય સ્ત્રીના આ મૂળ સંસ્કાર ઘણી વાર નથી દેખાતા શું? અને અને રમણભાઈ શાહને પરિચય કરાવ્યો હતો અને કહ્યું-“સૃષ્ટિનું પુરુષ સ્ત્રીને ઓળખી શકયો છે એ તો ઇંદિરા ગાંધીને વડા પ્રધાનપદે સર્જન થયું ત્યારે સૌ પ્રથમ પ્રવેશ પુરુષને હતો એમ કહેવાય છે. લાવીને ય પુરુષે પુરવાર કર્યું છે. બાકી નૈતિક રજા પર પુરુષ ઉતરે અને એ પુરુષનું નામ “આદમ” હતું. આદમને એકલું ગમ્યું નહિ છે અને સ્ત્રી નથી ઉતરતી એવું કોણે કહ્યું? અને છોકરીઓ અને પરમાત્માએ એની પાસે એક સ્ત્રી-ઈવ-ને મોકલી અને ત્યારથી યુનિવર્સિટીમાં પરિણામે સારા લાવે તેનું કારણ એ જે વિષયો લ્ય છે તે જ આ પ્રશ્ન ઊભો થયો છે. સ્ત્રી હંમેશ ફરિયાદ કરતી આવી છે, છોકરીઓના વિષય છે. છોકરાએ એ વિષય લેતા નથી, લઈ શકતા પુષ્પ સ્ત્રીને ઓળખી શકયો નથી.' આથી આ વિષયની છણાવટ નથી. ૫,૫ ને બરાબર ઓળખે છે, સ્ત્રી જ સ્ત્રીને ઓળખતી નથી.” કરવા આ વિવાદસભાને પ્રબંધ કરવામાં આવ્યું છે. અહીં બે આ પછી સોફિયા કોલેજના ગુજરાતીના પ્રાધ્યાપક શ્રીમતી ફરિયાદીઓ છેએ આરોપીઓ છે. અલબત્ત આ વિવાદસભા તારાબહેન શાહે કહ્યું- “શ્રી રામુભાઈએ કહ્યું કે પુરુષ પરણ્યાને પાછon સાક્ષરદંપતીઓને ઝઘડાવી મારવાનો આશય છે જ નહિ, પાંચમે દિવરો જ પસ્તાય છે. મારું કહેવું છે કે સ્ત્રી તે સગપણ હોઈ શકે જ નહિ.”
કરીને સાત કલાકમાં જ પસ્તાય છે. એને સગપણ પછી ઓફર કરવિવાદસભાની
| વામાં આવે છે કે શરૂઆત એસ.
આટલા વાગે એન. ડી. ટી. કોલે
એક લી મ ળ છે, જના માનસશાસ્ત્ર
તારી બા ના પાડે ના પ્રા ધ્યાપક
તે ય એને અષ્ટમ શ્રીમતી હપિદા
પષ્ટમ સમજાવીને બહેન પંડિતે કરી
મને આ જગ્યાએ અને કહ્યું:“ચીમન
મળજે.” પુરુષની ભાઈએ આદમ
આ જહુકમી નહિ અને ઈવની વાત
- તે છે? કરી, પણ મારે
“ચાર મળે એમને કહેવું છે કે
ચોટલા’ એમ કહી આ દમને ફળ
રામુભાઈએ કહ્યુંખાવાની પણ સૂઝ ન હતી. અને
રામુભાઈને આ સ્ત્રીએ એને એ
ચે ટ લા વ ગ ૨ સૂ છે આ પી.
રાટલે કે એટલે મા નસ શા સ્ત્રની
* વિવાદસભાને અંતે ઉપસંહાર કરતા શ્રી. પરમાનંદભાઈ * કયાંય મળવાનો છે દષ્ટિએ જોઈએ તે પણ પુરુષ કરતાં સ્ત્રીની સમજ ખરો? વાંઢાને કયાંય મકાનમાં કોઈ જગ્યા આપે છે ખરા ? પુરુષ હમેશાં વધારે રહી છે. અને એથી જ યુનિવર્સિટીના પરિ- સ્ત્રીને સમજ જ નથી- પ્રાચીન કાળથી તે અર્વાચીન કાળ સુધી.” ણામે જોઈશું તે તમે જોશે કે છોકરીઓ છોકરાઓ કરતાં વધારે સારા .આ પછી શ્રીમતી તારાબહેને રામાયણ મહાભારતમાંથી માર્ક્સ લાવે છે અને વધારે સારા પરિણામે રજુ કરે છે. સ્ત્રીઓ અનેક દાખલાઓ આપ્યા. “સંયુકતાને ઉપાડી જવાને બદલે એક કરતાં પુરુષનું નૈતિક ધોરણ પણ હંમેશ નીચું રહ્યું છે. એક પર- નાટકમાં પૃથ્વીરાજ દાસીને ઉપાડી જાય છે. આ પુરુષની બાધાઈ દેશીએ “ભારતીય પતિ’ પર પુસ્તક લખ્યું છે. તેમાં જણાવ્યું છે કે તે જુઓ... પુરુષને પોતાની પત્ની સાથે વાત કરવાનો ય સમય નથી ભારતને પતિ જ્યારે ભારતને કિનારે છોડે છે ત્યારે એ “Moral મળતા તે સમજવાને સમય તો કયાંથી મળે ? સ્ત્રી જ સમાજની Holidays-નૈતિક રજા” ઉપર ઊતરે છે. જ્યારે તમે કોઈ સ્ત્રી વિશે સર્વશ્રેષ્ઠ વ્યકિત રહી છે. સ્ત્રીએ માતાની, ભગિનીની, પત્નીની-શકિતનું આવું નહીં સાંભળે.” “પુરુષ સ્ત્રીને હજુ ય ઓળખી શક નથી. આ દર્શન કરાવ્યું છે. સ્ત્રીઓ બધા જ ક્ષેત્રોમાં પુરુષની બરાબરી કરી વાકય અધુરું છે.- “ઓળખી શક નથી” પાછળ “ઓળખી શકવાને છે. આમ છતાં ય પુરુષ સ્ત્રીને અન્યાય કરતે જ આવ્યો છે. ગમે પણ નથી.” આ શબ્દો મૂકીને વાકય પુરું કરવું ઘટે છે.”
તેવી લાગણી બતાવવા છતાં પુરુષનું અંદરનું અભિમાન હંમેશ જાગૃત - શ્રીમતી હર્ષિદાબહેનને જવાબ આપતાં તેમના પતિ શ્રી રામુ રહ્યું છે. મનુ ભગવાને પણ સ્ત્રીને તાડનની અધિકારી કહી સ્ત્રી જગતને ભાઈ પંડિતે કહ્યું- “મારી અગાઉના વકતાએ ઈવની સૂઝ વિષે કહ્યું. અન્યાય કર્યો છે.” હું પૂછું કે ઇવે આદમને એવું સહેલું ફળ ખાવાની સૂઝ આપી તે શ્રીમતી તારાબહેનને જવાબ આપતાં તેમનાં પતિ ડે. શ્રી એની સડેલી સૂઝનું પ્રદર્શન નથી શું? અને પુરુષને સ્ત્રીમાં સમજવા રમણલાલ શાહે કહ્યું મારી આગળનાં વિદ્વાન વકતાએ આપણા જેવું કશું ન પણ લાગે એ સ્વાભાવિક છે. અને આખરે ચાર મળે પ્રાચીન ગ્રંથને ઉલ્લેખ કર્યો, પણ એ ભૂલી ગયા કે એ ગ્રંથના