Prabuddha Jivan 1966 Year 27 Ank 17 to 24 and Year 28 Ank 01 to 16

SR No.: 525951
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1966
Total Pages: 254
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 30 MB

Page 153

- તe-૧-૮૧૬
પ્રબુદ્ધ જીવન વામાં અને પ્રધાન પણ પસંદ કરવામાં માર્ગદર્શક નિયામક તત્ત્વ વિજ્ઞાને માનવીને વિનમ્ર અને ભકિતપરાયણ બનવાને પૂરો સંભવ છે. : આના બે ઉપાય છે. એક મધ્યવર્તી મજબુત સરકારની જરૂર
તે બનાવવો ઘટે છે, અને બીજે જાહેર મત ઘડવામાં અને તેને દૈરવણી આપવામાં ઈલેકટ્રોનિક્સ સાથેના મારા અડધી સદી કરતાં વધારે મુદબુદ્ધિશાળી વર્ગના સક્રિય સહકારની જરૂર છે. ' '
તના સંબંધ દરમિયાન ટેલીગ્રાફિક કી સાથેના જોડાણથી માંડીને સેટે“લોકશાહીના અનેક પ્રકાર છે: guided, basic and
લાઇટ ટેલીવીઝન સુધીનું તેનું વિસ્તરેલું જોડાણ મેં નિહાળ્યું છે અને people's- દેરવાતી, પાયાની અને લોકોની. લોકશાહી એટલે જેને એક વખત માત્ર દરિયામાં સફર કરતાં વહાણા વચ્ચે સંદેકાયદો અને વ્યવસ્થા સાથે સુસંબદ્ધ એવું વધારેમાં વધારે વ્યકિતગતે શાએ લેવાદેવા પૂરતે ઉપયોગ હતો તે આજે માનવજાતનું ભાવી સ્વાતંત્ર. લોકશાહીના પાયાના તત્ત્વો છે પુખ્તવયને મતાધિકાર, ઘડવામાં બહુ મહત્ત્વનો ફાળો આપી રહેલ છે–આવો તેનો અર્ક મતપેટી દ્વારા મતપ્રદાન, અબાધિત ચૂંટણી, અને વાણી અને વિચાર- ભુત વિકાસ હું જોઈ રહ્યો છું. અભિવ્યકિતનું સ્વાતંત્ર્ય.
- ઈલેકટ્રોનિકસ મારફત આપણે અદણથી અનત સુધી આપણી “લોકશાહીના આકાર પુરો વિચાર કરીએ તો તે આકાર આપણા નજર દોડાવી શકીએ છીએ, જીવન્ત ઘટકના અથવા તે શુકના બંધારણમાં પૂરેપૂરો જોવામાં આવે છે. આઝાદી મળ્યા બાદ આપણે અન્તસ્તમ રહસ્યોને આપણે ઉકેલી શકીએ છીએ, પ્રકાશની ત્યાં લેકશાહીને વાસ્તવિક રૂપ આપવામાં અવરોધક બને એવી બે ગતિશીલતા દ્વારા પૃથ્વીની એક બાજુએથી આટલાન્ટિક મહાસાગર પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ છે. એક તો એ છે કે આઝાદી મળ્યા બાદના ઉપર થઈને ઊંચે અવકાશમાં શબ્દો અને આકૃતિઓને મોકલી આજ સુધીના ગાળાના મોટા ભાગ દરમિયાન લોકશાહીની સમગ્ર શકીએ છીએ અને પૃથ્વીની બીજી બાજુએ ટેલીવીઝનના પડદા પ્રક્રિયા જવાહરલાલ નેહરુના મહાન અને શકિતશાળી વ્યકિતત્વ ઉપર તેને પુન: પ્રત્યક્ષ કરી શકીએ છીએ. સ્પેસન્ટેલીવીઝન દ્વારા વડે અભિભૂત બની છે–અવરૂદ્ધ બની છે. એવી એક પણ સરકારી દુનિયાના હવામાનની આપણને ખબર પડે છે અને તે સંબંધમાં પ્રવૃત્તિ નહોતી કે જેના ઉપર તેના વ્યકિત્વને પ્રભાવ પડયા’ વિના આપણે આગાહી કરી શકીએ છીએ અને કદાચ આખરે આપણે રહ્યો હોય. . . . . . . .
તેનું નિયમન પણ કરી શકીએ. ' : ". “બીજી.પરિસ્થિતિ એ રહી છે. કે, આ બધાં વર્ષો દરમિયાન ઈલેકટ્રોનિકસના વિકાસ અને વિસ્તાર સાથે અડધી સદી દેશ ઉપર એ પક્ષનું શાસન રહ્યું છે કે જેની મધ્યમાં તેમ જ રાજ્ય- કરતાં પણ વધારે સમયથી હું આટલે બધે ગાઢપણે સંકળાયેલો સરકારમાં બહુમતી રહી છે. આ બધાં વર્ષો દરમિયાન એક જ રાજ- હોઈને, માનવીએ મેળવેલી સિદ્ધિઓ અંગે અને વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રે તેણે કીય પક્ષનું શાસન ચાલ્યું. છે.. . : : : : : સાધેલી પ્રગતિ અંગે હું અભિમાન અને ગર્વની ઊંડી લાગણી
. આમ જણાવીને મોતીલાલ સેતલવડે કેટલાક દાખલાઓ રજૂ અનુભવ્યા સિવાય રહી શકતે નથી. આમ છતાં પણ, વિજ્ઞાન કિરીને એમ દેખાડવા–પૂરવાર કરવા પ્રયત્ન કર્યો હતો કે, આપણા સાથેના જીવનભરના સંબંધના કારણે માનવીના મનની અને ‘Supreme Democrat'= “સર્વશ્રેષ્ટ : લેકશાસનવાદી’ જવા- વિજ્ઞાનની તાકાતની બહારની શકિતઓ વિશે હું સવિશેષ સભાન હરલાલ નેહરુએ લેકશાહી પદ્ધતિ અને પગલાંઓની હંમેશાં બનું છું અને તે કારણે ઊંડા આશ્ચર્યની, આદરની અને વિનમ્રતાની તરફેણ કરી હતી તો પણ તેમના શકિતશાળી વ્યકિતત્ત્વના કારણે કેટલીક લાગણી હું અનુભવું છું. આ વાર, લોકશાહી-રૂંધાતી પણ રહી હતી..
'' - વિજ્ઞાનમાં સર્વત્ર વિશ્વના સર્વશ્રેટ-શિલ્પીની કામગીરી આયણે તેમની એક મોટી નબળાઈ પિતાના સાથીઓ અને મિત્રો જોઈ શકીએ છીએ. અસંખ્ય સૂર્યો જેમાંના એક સાથે આપણે પ્રત્યેની નિષ્ઠાપૂર્ણ વફાદારી હતી - એ વફાદારી કે જે ઘણી વાર જોડાયેલા છીએ, સહરાની પાર વિનાની રેતી, આકાશને આવરી કિશાહીને પ્રતિકુળ બનવામાં પરિણમતી હતી. આને લીધે પોતાના રહેલી અનન્ત નક્ષત્રમાળા આ બધું માર્ગ અકસ્માત છે એમ પ્રધાનમંડળમાં તેમણે કેટલાક જડભરતને નભાવ્યા હતા. શ્રી. કહી શકાય જ નહિ.. નેહરુને એવા એક પ્રધાનમાં વિશ્વાસ હતો કે જેમણે તેમના દિલમાં '' ડેનીશ વિજ્ઞાનશાસ્ત્રી હંસ ક્રિશ્ચિયન એરેંડ જેણે મેગ્નેટીમ એમ સાવ્યું હતું કે, ચીનાઓ આપણી ઉપર કદિ પણ હમલે કરે જ નહિ
અને ઈલેકટ્રીસીટી વચ્ચે રહેલા સંબંધની શોધ કરી હતી તેણે બરોઅને એમ કરીને જે આપણને ભયંકર આફતની કટોકટી સુધી લઈ ગયો હતે. શ્રી નેહરું કાયરોન વિરૂદ્ધની તપાસને મંજુર કરવાને
બર કહ્યું છે કે, “વિશ્વ અનન્ત પ્રજ્ઞા અવિકાર છે અને કુદરતના અનાતુર હતા. મુંદરાની તપાસ વખતે પણ તેઓ ખૂબ ખંચકાયાં કાનૂની ઈશ્વરની સેકતે છે.” હતા, કારણ કે તેમની કેબીનેટને એક પ્રધાન ત પ્રધાનના ગુણ * આ રીતે, જેમ જેમ વિજ્ઞાનનાં ક્ષિતિજો વિસ્તરતાં જાય છે. અને ઉપર તેઓ એટલા બધા મુગ્ધ હતા, એમાં સંડોવાયેલા હતા. આપણું જ્ઞાન વધતું જાય છે તેમ તેમ આપણે અલ્પ નહિ પણ ' “એકપક્ષી શાસન દેશને રાજ્યવહીવટી સરળતાથી ચલાવવામાં અધિકતર વિનમ્ર અને અધિકતર દીન, ઈકવર–પરાયણ બનીએ
છીએ. કારણ કે વિજ્ઞાન આપણી સમક્ષ ઉત્તરોત્તર એવા ગંભીર અને મદદરૂપ બન્યું છે. તેનાથી મધ્યવર્તી સરકારને પોતાની વિકાસયોજનાઓ
- ગૂઢ પ્રશ્નો રજુ કરતું જાય છે કે જે પ્રશ્નોને તેની પાસે કોઈ અને ઔદ્યોગિક આયોજને આગળ ધપાવવામાં ઘણી અનુકૂળતા
જવાબ જ' 'નથી. રહી છે. પણ તેણે એવાં પગલાં પણ ભર્યા છે, કે જેથી પક્ષને
'આ જગત ઉપર વિચરતા માનવીના જીવનને પૂર્ણપર્યાપ્ત પ્રભાવ સતત વધતો રહે. આટલી મોટી બહુમતી વડે મધ્યમાં સત્તા- બનાવવા માટે વિજ્ઞાન પૂરતું નથી. માણસે માત્ર સુખ સગવડ, સ્થાને રહેલ કેંગ્રેસપક્ષ પોતાની નીતિ, પદ્ધતિ અને વહીવટ વિષે જ્ઞાન કે સત્તા ઈચ્છતો નથી; આ ઉપરાંત તે ઝંખે છે જીવનમાં
સ્વવપ્રાપ્તિ, સૌન્દર્ય, સત્ય, અર્થસભરતા. જો વિજ્ઞાનનું કાર્ય માનવથતી ટીકા -ચર્ચા અંગે બેપરવા બ છે. 1.
જાત માટે પ્રગતિનો માર્ગ નિર્માણ કરવાનું હોય તે ધર્મનું કાર્ય તેને “પણ સમગ્ર રીતે વિચારતાં આપણી આ લોકશાહી સરકારે
નીતિ અને જીવન સિદ્ધાન્તોના સાચા માર્ગે દોરવાનું છે. ' ઠીક કામ કર્યું છે અને પ્રગતિ પણ સાધી છે. આપણે શું સાધ્યું છે તેની કદર કરવા માટે સાઉથ-ઈસ્ટ’ એશિયા, પશ્ચિમ એશિયા
આજે વિજ્ઞાન અને ધર્મ પરસ્પર વિશ્વવ્યાપી સમજણ, શાન્તિ અને તાજેતરમાં આઝાદ બનેલા કેટલાક આફ્રિકાના દેશ તરફ
અને સંવાદિતાની સર્વસામાન્ય અપેક્ષાને પહોંચી વળવા માટે સર્વઆપણે નજર દોડાવવી ઘટે. આપણે લાંબા ગાળાનું સ્થિર શાસન
સામાન્ય પુરુષાર્થને અનુલક્ષીને સમાન ભૂમિકા ઉપર એકત્ર થઈ
રહેલ છે.. ભગવ્યું છે એમાં કોઈ શક નથી. .. ' “આપણે ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રે સારી પ્રગતિ કરી છે. આપણી ઘણી
આપણે એ પેઢીના પુરોગામી થવાનું છે કે જે પેઢી
પિતાનાં ભય, વાસના અને ભયંકર શસ્ત્રો ઉપર કાબુ મેળવીને ખરી જરૂરિયાત દેશમાં બનેલી ચીજો દ્વારા પૂરી પાડવામાં આવે છે.
આ જગતમાં સર્વવ્યાપી સમજણ અને શાન્તિના યુગનું નિર્માણ આ કોઈ સાધારણ પ્રગતિ ન કહેવાય.”
કરવામાં પૂરા મદદરૂપ બને. પરમાનંદ અનુવાદક: પરમાનંદ.
મૂળ અંગ્રેજી: દેવીડ સાર્નેક