Prabuddha Jivan 1963 Year 24 Ank 17 to 24 and Year 25 Ank 01 to 16

SR No.: 525948
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1963
Total Pages: 250
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 32 MB

Page 94

પ્રશ્ન છું જીવન
તા. ૧-૫-૩
$ “પ્રબુદ્ધ જીવન” પચ્ચીસમાં વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે
આ
સંપાદકીય વકતવ્ય
છે, સંભાળ્યું છે. તેના સંપાદનકાર્ય વડે વિચારના ક્ષેત્રમાં હું આ અંકના પ્રકાશન સાથે પ્રબુદ્ધ જીવન પચ્ચીસમાં આજ સુધી પૂરા અર્થમાં જીવતો રહ્યો છું એમ મને લાગે છે. આ વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. આ પ્રસંગે શું લખવું તે એકદમ માટે જે સંસ્થાનું એ મુખપત્ર છે તે મુંબઈ જૈન યુવક સંઘને સૂઝતું નથી. આવા વિષમ કાળમાં પ્રબુદ્ધ જીવનની કોટિનું કોઈ મારી જાતને હું ખૂબ ણી લેખું છું. પ્રબુદ્ધ જીવનમાં સંઘના પણ સામયિક, જાહેર ખબરોની આવકનું અવલંબન લીધા સિવાય, સભ્યને રૂચતા–ને રૂચતા અનેક વિચારો પ્રગટ થયા હશે. એમ ચોવીસ વર્ષ સુધી એક સરખું ટકી રહે એ તેના સંપાદન તેમ જ છતાં મારામાં તેમણે અપૂર્વ વિશ્વાસ દાખવ્યો છે અને કશી પણ સંચાલનમાં જે જે વ્યકિતઓ સાથ આપી રહેલ હોય તે સર્વ રોક-ટોક સિવાય પ્રબુદ્ધ જીવન મને સૂઝે તેમ તેમણે પૂરા કોઈ માટે પરમ સંતોષને વિષય બને એ સ્વાભાવિક છે, આ સામ
પ્રેમ અને આદરપૂર્વક, ચલાવવા દીધું છે. Self-expression. યિકના સંપાદક તરીકે, જેણે જેણે પ્રબુદ્ધ જીવનની જવાબદારીને આત્માની અભિવ્યકિતને આનંદ શું છે તે તે શબ્દનિર્માણનીપહોંચી વળવામાં લેખે મોક્લીને, અનુવાદ કરી આપીને કે, બીજી
સાહિત્યનિર્માણની–પ્રક્રિયામાં જે પડયા હોય તે જ જાણે. આ રીતે મને મદદ કરી છે તે સર્વને હું આ પ્રસંગે આભાર માનું છું.
આનંદ પ્રબુદ્ધ જીવનના સંપાદન દ્વારા મને સતત સાંપડતો રહ્યો આ પત્રમાં, હું માનું છું કે, વિષયવૈવિધ્ય તો ઠીક ઠીક છે અને તેથી મારું જીવન મેં સતત સભર –અર્થપૂર્ણ બનતું જળવાઈ રહ્યું છે. આ જ પ્રમાણે લેખકનું વૈવિધ્ય પણ હોવું અનુભવ્યું છે. આ માટે મુંબઈ જૈન અવકસંઘને હું એટલે આભાર જોઈએ એ બાબતનું મહત્ત્વ હું જરૂર સ્વીકારું છું. જ્યાં ત્યાં લેખક ચિન્તવું એટલો ઓછો છે. કે અનુવાદક તરીકે મારૂં જ નામ જોવામાં આવતું હોય એ જ • પણ ઉમ્મર ઉમ્મરનું કામ કરે છે. હજી તે બધી શકિતઓ કારણે કોઈ કોઈના દિલમાં પ્રબુદ્ધ જીવન પ્રત્યે અણગમો પેદા લગભગ સુરક્ષિત છે, પણ એમાં ગમે ત્યારે કોઈ પણ પ્રકારની થતું હોય એમ બનવાજોગ છે. આના જવાબમાં મારે એટલું જ શિથિલતા આવશે એવા ભણકારા વાગે છે. એટલે આજે તે જણાવવાનું છે કે, યોગ્ય પુરસ્કાર આપીને લેખે મેળવવાનું, દર કાળની ગણતરીમાં ૨૫ વર્ષની પરિપૂર્તિ એ એક સીમાચિહન લેખાય વર્ષે રૂા. ૩૦ ૦ ૦ અથવા તેથી વધારે ખોટ ભોગવતા પત્ર માટે,
છે–એ સીમાચિને નિવિદને પહોંચું અને એ દરમિયાન આ શક્ય નથી. નજીકના સાથીઓ અને મિત્રો પાસે લેખે મેકલવા જવાબદારીમાં ભાગ પડાવનાર કે તેને સમગ્રપણે સ્વીકારી લેનાર માટે ચાલુ માગણી કરતા રહેવા છતાં તે માગણીને બહુ જ ઓછો
બીજો કોઈ સમાનધર્મી સાથી મળી આવે અને પ્રબુદ્ધ જીવનની આવકાર મળે છે એ હકીકત છે. અનેક શિષ્ટ લેખકો વિચારો તેમ જ ત એ રીતે ચિરકાળ સુધી પ્રજજવલિત રહે–આવી શુભકામના વિદ્રાન ઉપર પ્રબુદ્ધ જીવન વિનાલવાજમે મેક્લવામાં આવે છે એ હું આ પ્રસંગે અનુભવું છું અને આવી પ્રાર્થના સાથે આ સંપાઆશાએ કે, પ્રબુદ્ધ જીવન તેમની નજર નીચે આવતું રહે અને તેની
દકીય વકતવ્યને રામાપ્ત ક છું.
તંત્રી, “પ્રબુદ્ધ જીવન’ લેખસામગ્રીમાં પૂરવણી કરવાની તેમના દિલમાં પ્રેરણા ઉદ્ભવે. આ આશાને પણ સફળ બનેલી જોવાનું સદ્ભાગ્ય હજુ સુધી મને સાંપ
* [ ૯ મા પાનાથી ચાલુ ] ડયું નથી. આ બધું છતાં પ્રબુદ્ધ જીવન અનેક વિશિષ્ટ વ્યકિત
આપવામાં આવ્યું નથી. રૂા. ૧૦૦૦ નું બીજું ઈનામ “પુરાવસ્તુ વિદ્યા” એના આદર અને સદ્ભાવને પાત્ર બન્યું છે. તેના સમર્થન રૂપે,
લેખક ડૉ. રમણલાલ મહેતાને મળે છે. આ અંક્માં જેનું અવલોકન પ્રગટ કરવામાં આવ્યું છે તે કંટક
વિવેચન, ભાષા, વ્યાકરણ : રૂા. ૨૦૦૦ નું પહેલું ઈનામ “ગેવછાયો પંથ’ ના લેખક : શ્રી ચુનીલાલ વર્ધમાન શાહ તરફથી આવેલા
ધનરામ અને ઉપાયન” લેખક પ્રા. વિષ્ણુપ્રસાદ ત્રિવેદી, અને રૂા. - એક પત્રમાંથી અહીં થોડો ઉતારો કરૂં તે અસ્થાને નહિ
૧૦૦૦ નું બીજું ઈનામ “નૈવેદ્ય” લેખક શ્રી ડોલરરાય માંકડ. લેખાય. તેમના તે પુસ્તક વિષે મેં તેમની પાસેથી થોડીક માહીતી માગેલી,
વિજ્ઞાન : રૂા. ૨૦૦૦ નું પહેલું ઈનામ “માનવક્રિયા, લેખક ડે. તેને જે જવાબ આવેલો તે તો કંટક છ પંથ’ ના અવલોકનમાં
- જે. ડી. પાઠક. બીજું ઈનામ કોઈને આપવામાં આવ્યું નથી. મેં પ્રગટ કર્યો જ છે. એ ઉપરાંત પ્રબુદ્ધ જીવનને અનુલક્ષીને
- બાલસાહિત્ય વિભાગ તેમણે નીચે મુજબ જણાવેલું :
કાવ્ય જોડકણાં, ચિત્ર પુસ્તકો : પહેલું ઈનામ કોઈને આપવામાં આ નિમિત્તે આ પત્ર લખવાને ધોગ મળે છે ત્યારે આવ્યું નથી. રૂા. ૧૦૦૦ નું બીજું ઈનામ “મહુલિયો,” લેખક શ્રી એ જણાવવાની તક લઉં છું કે, પ્રબુદ્ધ જીવન નું વાંચન મને જયંતીલાલ દવેને મળે છે. અને મારા મિત્રોને બહુ---બહુ સંતોષ આપી રહ્યું છે. “બૂઝ પેપર
ટૂંકી વાર્તાઓ, પટકથાઓ અને લોકકથાઓ તરીકે તેનું તમારું સંપાદન ગુજરાતી સામયિકોમાં પ્રથમ પંકિતનું પહેલું ઈનામ કોઈને આપવામાં આવ્યું નથી; રૂા. ૧૦૦૦ નું લેખાય તેવું છે એમ હું માનું છું. તેમાંના લેખેનાં અને તે પાછળની બીજું ઈનામ “મૂઠી માણેક,” લેખક શ્રી જયભિખ્ખ, તથા રામરાજયનાં દષ્ટિનાં તેમ જ સંપાદનની પ્રમાણિકતાનાં જે વખાણ કરવા બેસું મેતી લેખક શ્રી રમણલાલ સોની–બંને વચ્ચે સરખે હિસ્સે વહેંચી તે પાનાનાં પાનાં ભરાય. તેમ કરવા ઈચ્છતો નથી. પણ રસતેષ - આપવામાં આવ્યું છે. * ઉદ્ગાર દબાવી શકતા નથી.”
જીવનચરિત્રો તેમજ સામાન્ય જ્ઞાન અને વિદ્યાવ્યાસંગના એક વયોવૃદ્ધ સાહિત્યકાર, પત્રકાર તથા નવલકથાકાર વિભાગમાં પારિતોષિકને પાત્ર કોઈ કૃતિઓ નહિ હોવાથી એ બને મુરબ્બીની કલમમાંથી, કશી પણ પૂર્વઅપેક્ષા વિના, સ્વાભાવિક વિભાગમાં એક ઈનામ કોઈને આપવામાં આવ્યું નથી. રીતે ટપકેલા પ્રશંસાના આ ઉગારે વાંચીને પ્રબુદ્ધ જીવનના આજ સુધીના સંપાદન પાછળ લીધેલા પરિશ્રમનું પૂરું વળતર મળી આ ઉપરાન્ત દિલ્હીની સાહિત્ય અકાદમી તરફથી ૧૯૫૯ થી ચૂક્યાને સંતોષ મેં અનુભવ્યો છે. આપણું કામ કોઈ સુયોગ્ય ૧૯૬૧ ના ગાળા દરમિયાન પ્રસિદ્ધ થયેલાં ઉત્તમ પુસ્તકો બદલ વ્યકિતના દિલને સ્પર્શે એમાં જ એ કમની ચરિતાર્થતા છે. જુદી જુદી પ્રાદેશિક ભાષાઓના આઠ લેખકોને માર્ચ માસની આથી વધારે વળતર કે અપેક્ષાને કોઈ અર્થ નથી.
૩૧ મી તારીખે એવૈાર્ડ આપવામાં આવનાર છે, જેમાં ગુજરાતીમાં મારા માટે પ્રબુદ્ધ જીવનનું સંપાદન આત્મવિકારનું એક અધ્યાપક વિષ્ણુપ્રસાદ ત્રિવેદીના ‘ઉપાયન ગ્રંથ” (વિવેચનના લેખોને મહાન નિમિત્ત બન્યું છે. મેં તે કાર્યને એક ઉપાસના તરીકે સ્વીકાર્યું સગ્રહ) ને એવોર્ડ લાયક જાહેર કરવામાં આવેલ છે.