________________
5
-
5
કશુષ જેને
તા. ૧૫-૮-૪૯
.
.
!:..
‘હિંસાની એક આડકતરી પ્રતિષ્ઠા
એ જ પંથે આ મથાળા નીચે તા. ૧-૬-૪૯ના પ્રબુધ્ધ જેમાં શ્રી. . જય પરમાનંદ ભાઇની પ્રવેશિક નેધ સાથે દક્ષિણના ગયા વર્ષના બનેલી ઘટનાને આધારે ]
[ ટુંકી વાર્તા કે નવેમ્બર માસના અંકમાં પ્રગટ થયેલ શ્રી. અંબાલાલ પુરાણીને આ અહિંસા શિષકે લેખ પુનઃ પ્રગટ કરવામાં આવ્યાં હતા અને ત્યાર
- [ અનેક કુળવધુ મુશીબતમાં જે પથે જાય છે, એ જ પિછીના પ્રબુદ્ધ જનમાં પંડિત સુખલાલજીએ લખેલી ઉપર
પંથ રમાએ લીધે. એમાં એણે ખાનદાની જોઈ. રતિલાલ જેવા વિક જણાવેલ લેખની સમાલયના પ્રગટ કરવામાં આવી હતી. એ
પતિદેવે સામે બળવો કરવામાં ખરી ખાનદાની છે, એમ આ છે હિર સમાલોચનાના પ્રત્યુત્તર રૂપે એક લાંબે લેખ અમને
કૂળવંધુએ સમજશે કયારે?] ' ' | શ્રી અંબાલાલ પુરાણી તરફથી મળે છે. એ લેખમાં મુખ્યત્વે
શરદ પૂર્ણિમાની રાત્રીએ શશીકિરણમાંથી શીતલતા સરતી Eી કરીને પોતાના આગળના લેખમાં કરેલા સર્વ વિધાનને શ્રી.
હતી. શીત અનિલ મંદમંદ લહરીઓ એકલો હતો. પધરમાંથી | અરવિન્દનું સંપૂર્ણ સમર્થન છે એ દર્શાવવા માટે શ્રી. ચેડા જલબિંદુઓ વરસી રહ્યાં હતાં. સર્વત્ર શીતલતાનું સામ્રાજ્ય
અરવિન્દના કેટલાક લેખમાંથી તેમણે સંખ્યાબંધ અવતરણે પ્રસરી રહ્યું હતું. એ આપ્યાં છે. એ જ લેખમાં આગળ જતાં ગાંધીજી સાથેના પિતાના પરંતુ રમા જ એક કમનસીબ નારી હતી કે જેનું હૃદય Rી સંબધ, તેમના વિષે પિતાને આદર અને એમ છતાં છેલ્લા આગની પ્રચંડ જવાળા વચ્ચે સળગી રહ્યું હતું, જેનાં નયનેમાંથી થી ૩૦-૩૧ વર્ષથી તેમની સાથેના પિતાને -તાત્વિક મતભેદ--આવી અગ્નિકિરણ વરસી રહ્યાં હતાં, એના અંગમાં અનલદાહ વ્યાખ્યા કરી કેટલીક બાબતે તેમણે ચચી છે. અને સમષ્ટિજીવનના હતા. કુદરતની શીતલતા તેને સ્પર્શી શકી નહોતી. 0િ પ્રશ્નોના ઉકેલ તરીકે અહિંસા કામગાર નીવડી નથી, છેલ્લી વસંતને ઉત્સવ સાથે તેને લગ્નોત્સવ ઉજવાયો હતે.
કદિ નીવડવાની નથી, એ પિતાના સુદઢ મન્તવ્યને તેમણે વસંતના નવપલ્લવિત કુસુમ જેવા હર્ષોન્મત્ત હૃદય સાથે તેણે Eા આગળ ધર્યું છે. અને અહિંસાના માર્ગથી ગાંધીજીના પતિગૃહમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. પરંતુ પ્રકૃતિની પાનખર સાથે તેનું કિ અનુયાયીઓ અને આજના રાજકારણના સુત્રધાર તથા જીવન પણ રસહીન બની ગયું હતું. ગિર સત્તાધીશોને દૂર દૂર જવાની કેવી ફરજ પડી રહી છે એ બાબત
છ માસમાં રમાની આશા અને ઉલ્લાસ આથમી ગયાં. આ તરફ તેમણે અંગુલિનિર્દેશ કર્યો છે. એમના લાંબા લેખને પ્રબુદ્ધ
પ્રફુલ્લ કૌમાર જીવન લગ્નને પ્રથમ પગલે જ કરમાઈ ગયું. જનમાં અવકાશ આપીને એ પ્રશ્નની ચર્ચા લંબાવવાની અમારી
માએ પ્રભુતાને બદલે દાનવતાના પંથમાં પગલાં માંડયાં હતાં. ' ઇચ્છા નહિ હોવાથી તેમના લેખને આટલે ટુંક સાર આપીને અમો, સંતેષ ચિન્તવીએ છીએ.
લગ્ન પછીની એ પહેલી જ રાત્રી હતી, એ જ રાત્રિએ તેણે
લગ્ન જીવનનાં બધાં સુખ માણી લીધાં. એ જ રાત્રિએ તેના સમાચાર
જીવનમાં અગ્નિની પહેલી ચિનગારી મૂકાઈ. જલગાંવમાં વ્યાખ્યાનમાળા
તે રાત્રે રમાને પત રતિલાલ સીનેમા જોઈ બાર વાગ્યે ની છે. આ વર્ષ જળગાંવમાં કઈ સાધુ મુનિરાજનું ચાતુર્માસ ની ન હોવાથી પયુંષણું પર્વમાં વ્યાખ્યાનમાળા ગોઠવવામાં આવેલ છે,
ઘેર આવ્યું, ત્યારે તેની રાહ જોતી રમા એક પુસ્તક વાંચી રહી હતી. જેનું ઉદ્દઘાટન શ્રી. કુન્દનમલ ફિરદીયાના હસ્તે થશે. વ્યાખ્યાને
- રતિલાલથી રમાને આ ભયંકર અપરાધ સહી શકાય આ માટે જન દર્શનના ઉચ્ચ કેટીના વિદ્વાનને નિમંત્રણ અપાયું છે,
નહિ. નવપરણિતા પત્ની સાથેનાં પ્રથમ મિલન.સમયે રતિલાલના છે જેમાં પૂ. ઇન્દ્રચન્દ્રજી. શાસ્ત્રી, પં. દરબારીલાલજી સત્યભકત, શ્રી. મુખમાથા ગાળા વરસલા !
3. જગદીશચંદ્રજી જૈન, ૫. મહેન્દ્રકુમારજી ન્યાયાચાય', પં. કૃષ્ણ - ઓહો ! જાણે મેટા પંડિતની દીકરી ! મને આવતા દેખી ચંદ્રજી, ૫. રોશનલાલજી વિગેરે વિદ્વાનોએ નિમંત્રણને સ્વીકાર સન્માન કરવાને બદલે થોથામાં મેટું ઘાલી બેસી રહી છે! મને
મારી માએ ખોટું નહોતું કહ્યું કે મેહનલાલ મહેતાની છોકરીઓમાં છે. સંયુક્ત જૈન વિદ્યાથી હું
અભિમાન ઓછું નથી !' ( ગઈ તા. ૧૬-૭-૪ને શનિવારે સાંજે સંયુકત જૈન હી વિદ્યાથીગઢના વિદ્યાથીઓની સભા શ્રીયુત ચીમનલાલ ચકુભાઈ
રમાએ આ બધું શાન્ત ચિત્તો સહી લીધું. એક પણ Kશાહના પ્રમુખપદે મળી હતી, અને તેમાં ચાલુ વર્ષ માટે નીચે . શબ્દને ઉચ્ચાર તેણે કર્યો નહિ; એક પળમાં આખી પરિસ્થિતિનું આ જ કાર્યવાહકે ચૂંટવામાં આવ્યા હતા.
માપ તેણે કાઢી લીધું. રતિલાલની મૂર્ખતા અને તેના પર તેની માનદ્ ગૃહપતિ: શ્રી. સોમચંદ શાહ
માની શીખામણની અસરથી પિતાના ભાવી જીવનનું સત્યાનાશ છે૨. સામાન્યમંત્રી : શ્રી. ચમનલાલ ગોસલીઆ થતું તેણે ક૯પી લીધું. . . શ્રી જયંતિલાલ શાહ
પરંતુ રમાનું મૌન રતિલાલને વધારે ખૂટ્યું. તેનાં મૌનમાં - A ૩. પુસ્તકાલય મંત્રી : શ્રી. ભરતકુમાર ચાલીસ હજાર
તેને ગુમાન દેખાયું. તેની ગંભીરતામાં તેને તિરસ્કાર ભાસ્યું. તે િ ૪, દવાખાના મંત્રી : શ્રી. વાડીલાલ શાહ
વધારે ઉગ્ર બન્યા અને રમાના ગાલ પર એક તમાચે લગાવી શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય
દીધે. વિ મતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડીઆ, બી. એ., એલએલ. કે બી. સિલિસિટરના મંત્રી તરીકેના રાજીનામાને તેમની તબીયતને
આ રીતે રતિલાલ અને તેમના જીવનનાં મંડાણ શરૂ ના કારણે સ્વીકાર થતાં ખાલી પડેલ જગ્યાએ વ્યવસ્થાપક સમિતિએ
થયાં. માતૃભકત રતિલાલે મેહનલાલ મહેતાની કરીને પાંસરી - શ્રી હિરાલાલ મંછાચંદ શાહ, બી. એ., એલએલ. બી. સોલિસિટરની
કરવાના પ્રયાસો શરૂ કર્યા. જમનાબાઈ પુત્રની “વારતા” નીહાળી નિમણુક સર્વાનુમતે કરેલ છે.
ખુશી થયાં. ' , " શ્રી કલભાઈ ભુદરદાસ વકીલનું કોષાધ્યક્ષ તરીકેનું રાજીનામું જમનાબાઈનાં ડહાપણુ અને વ્યવહારિક કુનેહનાં આખા પિતા તબીયતને કારણે સ્વીકારતાં વ્યવસ્થાપક સમિતિએ શ્રી પ્રવીણચંદ્ર કે ગામમાં વખાણ થતાં. લગ્ન, સીમંત કે મરણું પ્રસંગે સૌ જમનાહેમચંદ અમરચંદની સર્વાનુમતે નિમણુક કરેલ છે.
બાઇની સલાહ લેવા દોડી આવતા. .
આ
, . .
R. In Sri
's
'