Page Text
________________
તા. ૧૫-૧૦-૪૬
કેટલાક સમાચાર અને નોંધ
સમાજમાંથી નાબુદ કરવાની એટલી જ જરૂર રહે છે. કોઈ હરિજન
જૈન ન હોવાના કારણે જૈન મંદિરમાં હરિજન પ્રવેશને પ્રશ્ન હજુ - હરિજન બીલ અને જૈન સમાજ
ઉપસ્થિત થયો નથી પણ એવો પ્રશ્ન કદિ ઉપસ્થિત થાય અને કોઈ સમાજ જીવનમાં અનેક અંગમાં વ્યાપી રહેલી અસ્પૃશ્યતા
જૈન હરિજન જૈન મંદિરમાં દાખલ થવા આવે તે તેની સામે તે નાબુદ કરનારે એક કાયદે આ માસની બીજી તારીખે મુંબઈની - મંદિરનાં બારણુ આજની કક્ષાએ બંધ જ રહેવાનાં છે. જન ધર્મમાં ધારાસભાએ પસાર કર્યો છે. આ કાયદે જણાવે છે કે જ્યાં માણસે રહેલી વિશાળતાના કારણે જૈને અસ્પૃશ્યતાનું અનૌચિત્ય બુદ્ધિથી જાહેર રીતે સાથે મળીને ખાતા હોય, પીતા હોય, રહેતા હોય બરોબર સ્વીકારે છે પણ આચારમાં સાધારણ જૈનેતર હિંદુ જેટલો જ અને આનંદ કરતા હોય દાખલા તરીકે હોટેલ, બેડગે, ભેજના- અસ્પૃશ્યતાવાદી છે. આમ છતાં પણ સાથે સાથે એ પણ જણાવવું લ, ઉપહાર ગૃહ, સીનેમાએ, આનંદ માણવાનાં મથકો-આવાં
જોઈએ કે આજને જન યુવક અન્ય યુવક કરતાં સામાજિક સ્થળે હરિજને માટે ખુલ્લાં ગણાશે. જીવનની જરૂરિયાતને લગતી બાબતમાં ઘણું વધારે ઉદારમતવાદી છે અને તે ધારે તે જન ચીજ વેચતી કોઈ પણ દુકાનમાં હરિજનને બહિષ્કાર થઈ નહિ સમાજમાંથી જ માત્ર નહિ પણ વિશાળ હિંદુ સમાજમાંથી અમૃશકે. બાગ બગીચા અને રમત ગમતનાં સથાનોમાં હરિજનને શ્યતા નાબુદ કરવામાં ઘણા મેટ ફાળે આપી શકે તેમ છે. તે દાખલ થતા કે ભાગ લેતા અટકાવી નહિ શકાય. પણ ધર્મશાળા ગાંધીજીનું આટલું કામ પાર પાડવા-દેશભરમાંથી અસ્પૃશ્યતાને કે જાહેરના ઉપયોગ માટે ઉભાં કરવામાં આવેલાં સ્થળામાં હરિ- સદાને માટે વિદાય આપવા આગળ પડતા વિચાર ધરાવતા અને જનેને પ્રવેશ અવરોધી નહિ શકાય. મ્યુનીસીપાલીટી કે સ્થાનિક
ક્રાન્તિકારી સ્વપ્ન સેવતા જૈન યુવકોએ કટિબદ્ધ થવું ઘટે છેઆ સંસ્થાએ (Local bodies) ના નાણુમાંથી ઉભા કરવામાં બાબતમાં સૌથી પહેલાં તે આપણે પિતાની જ જીવનશુદ્ધિ કરવી આવેલાં જાહેર સ્થળો જેવા કે, હિંદુ સ્મશાનને ઉપયોગ કરવા જોઈએ. આપણા મનમાં ખુણેખાંચરે પણ અસ્પૃશ્યતાની વૃત્તિ ભરાઈ માગતા હરિજનેને રોકી નહિ શકાય કેઈ પણ જળાશય, નદી, નાળું
ન રહે એવી ચિત્તની સાફસુફી કરવી જોઈએ. આપણે જીવનવ્યવહાર કુવા, તળાવ, જળપ્રવાહ, નળ કે પાણી પીવાની જાહેર જગાને પણ એટલેજ અસ્પૃશ્યતા મુક્ત બનાવવા જોઇએ અને સાથે ઉપયોગ હરિજને એટલી જ છુટથી કરી શકશે. જાહેર મતરડીએ સાથે હરિજનને જ્યાં જ્યાં ખેટી અટકાયત કરવામાં આવતી હોય, પાયખાનાઓ તેમજ જાહેર રસ્તાઓ તથા જ્યાં ઉંચા વણના હિંદ- તેમને જ્યાં જ્યાં બહિષ્કાર કરવામાં આવતા હોય, હડધૂત કરીને આ આવજા કરી શકતા હોય એવી શેરીઓ અને ગલીઓમાં તેમને હાંકી કાઢવામાં આવતા હોય ત્યાં ત્યાં હરિજનની બાજુએ જતાં આવતાં હરિજનની કોઈ અટકાયત કરી નહિ શકે. બસ, ઉભા રહીને તેમની વતી અસ્પૃશ્યતાવાદી વર્ગો સામે લડત ચલાવદ્રામ, કેન, વહાણુ, સરકારનું લાઇસેન્સ ધરાવતાં સર્વ પ્રકારના વાની તાકાદ અને તૈયારી દાખવવી જોઈએ, અસ્પૃશ્યતાને જેમ , વાહનને હરિજને પૂરી છુટથી ઉપયોગ કરી શકશે. હિંદુઓના બને તેમ જલદીથી નાબુદ કરે એવા ગાંધીજીને આદેશ છે; રાજ્ય અમુક પેટા વિભાગ કે જ્ઞાતિ માટે જ ખાસ નિર્માણ કરવામાં સભાએ કાયદો ઘડીને અનુકૂળતા કરી આપી છે; લેકમત પણ આવેલ ન હોય એવાં સર્વ સામાન્ય હ૬ . ચેરીટીઓ, સાનુકૂળ છે. રાષ્ટ્રનું આ એક તત્કાલ અગત્યનું કાર્યો છે: અને ટ્રસ્ટ તથા સખાવતે ઉપર હરિજનેને પણ અન્ય રમત R Hથે મુકુ–સવ ભૂત માત્ર પ્રત્ય મંત્રીના ભાવના જે હિંદુઓ એટલે જ હકક રહેશે. સામાન્ય હિંદુઓ માટે ધર્મના પાયામાં છે એવા જૈન ધર્મની પણ આ કાર્ય માં સાચી અલાયદી રાખવામાં આવેલી જગાએ હરિજન માટે પણ ઉપાસના રહેલી છે. તે પછી અસ્પૃશ્યતાની આમૂલ નાબુદી કરવા ખુલ્લી જ ગણાશે. અમુક માણસ હરિજન છે એટલા જ માટે કોઈ માગતાં આ નવા ધારાને આપણે પૂરેપૂરો અમલી બનાવીએ અને પણ સરકારી હોદ્દા કે અધિકાર માટે હરિજનને અનધિકારી લેખી અસ્પૃશ્યતાની જડને મળમાંથી આપણે ઉખેડી નાંખીએ. નહિ શકાય. હરિજને પ્રત્યે અસમાનતા દાખવતી કોઈ પણ રૂઢિ
કેટલાક બીન જવાબદાર આક્ષેપ કે પરંપરાને કોઈ પણ સરકારી અદાલત માન્ય નહિ ગણે. આ જૈન પત્ર’ ની અંદર કેટલાંક અઠવાડીઆથી “સુસવાટાકાયદે ધામિક ફોઈપણુ દેવસ્થાન કે ધર્મસ્થાન ને હજુ લાગુ વાયરા' એ મથાળા હેઠળ મુંબઈની જૈન સમાજ અને સંસ્થાઓને પડતા નથી. આ અપવાદ સિવાય આ કાયદે સર્વ પ્રકારની લગતી કેટલીક માહીતીઓ અને તે સંબંધમાં છુટી છવાઈ વિચારઅસ્પૃશ્યતાને ગેરકાયદેસર ઠરાવે છે. અને આ કાયદાનું ઉલ્લંઘન રણાએ પ્રગટ કરવામાં આવે છે. મુંબઈની આવી માહિતી કરનારને પહેલા ગુનાહ માટે ત્રણ મહીના સુધીની કેદ અને બીજા પ્રગટ કરવામાં આવે તે જરૂર આવકારદાયક છે અને આ સંબંધમાં ગુનાહ માટે એથી પણ વધારે લાંબી મુદતની કેદની શિક્ષા કરવાની શુભ આશયથી પ્રેરાયલી અને જવાબદારીના ભાનપૂર્વક કરાયેલી
જંદારી અદાલતેને સત્તા આપે છે. આ બીલ રજુ કરનાર સી. ટીકાઓ પણ એટલી જ આવકારદાયક ગણાય પણ જ્યારે આવી જી. ડી. તપાસે પોતે પણ હરિજન છે એ એક સુયોગ્ય ઘટના ટીકાઓ કેવળ બીનજવાબદાર આક્ષેપનું રૂપ પકડે છે ત્યારે તેનાથી છે. આ બીલ ગાંધીજીના જન્મદિવસે જ મુંબઈની ધારાસભાએ તે તે સંસ્થાઓને અને સર્વ સામાન્ય શ્રેયને હાનિ પહોંચે પસાર કર્યું એ પણ એક અતિ આનંદજનક અને ગૌરવપ્રદ બીના છે અને કોઈને પણ કશે લાભ થતો નથી. આ દ્રષ્ટિએ છે. અસ્પૃશ્યતા નિવારણ ને લગતે આટલા બધા મહત્વથી ભરેલો તા. ૨૯-૯-૪૬ ના “જૈન પત્રમાં પ્રગટ થયેલી “સુસવાતા કાયદે સૌથી પહેલે પસાર કરવાનું માન મુંબઈ ઇલાકાની ધારા- વાયરા''ના મથાળા નીચે કરવામાં આવેલી કેટલીક ટીકાઓ ખાસ સભાને મળે છે અને એ માટે મુંબઈના પ્રધાનમંડળને હિંદ સમાજના અનેક ધન્યવાદ ધટે છે.
શકુન્તલા કાં. ઇ. કન્યાશાળા સંબંધમાં સુસવાતા વાયરાના ધાર્મિક દૃષ્ટિએ અસ્પૃશ્યતા એના કોઈ પણ અંગમાં જૈનેને લેખક મી. ચાર જણાવે છે કે “શંકુન્તલા કન્યાશાળા મુંબઈના સ્વીકાર્યું હોઈ શકે નહિ. અને તેથી હરિજનને અન્ય હિંદુઓની જૈનના મધય લત્તામાંથી છેક છેડે ચાલી ગયેલી હોવાથી મુંબઈના સમાન કક્ષાએ સ્થાપનારે કાયદે જૈનસમાજને અત્યન્ત કેટલાક શ્રીમતે જન વસ્તીના અધવચમાં પ્રાઇમરી સ્કૂલ વગર આનંદ અને અભિનંદનને વિષય હોવું જોઈએ, પણ આ ફીથી ખોલવા વિચાર કરી રહ્યા છે. એમ મનાય છે કે શકુન્તલા. બાબતમાં જૈન સમાજ- સાધારણપણે ઉદાસીન જેવો દેખાય કન્યાશાળામાં ફી દાખલ થવામાં ઘણા નિમિત્તભૂત હતા. કેટલાકે છે કારણ કે અસ્પૃશ્યતાના અભિનિવેશથી જન સમાજ પણ અન્ય એમ માની ફીની દરખાસ્તને વધાવી લીધી કે આમ થવાથી સમાજ જેટલો જકડાયેલો છે. અને તેથી અસ્પૃશ્યતાની બદી જન મુંબઈના જૈન ક્ષેત્રમાંથી આ એક સંસ્થા અદ્રષ્ય થશે અને એથી
સમાનની
દ્રષ્ટિ
અને તે
વધાવી લીધી
તો કેટલાકે
બઈના જૈન ક્ષેત્રમાંથી
| SR No. | 525931 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1946 Year 07 Ank 17 to 24 and Year 08 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1946 |
| Total Pages | 220 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 35 MB |