Page Text
________________
સોમવાર તા૦ ૧૩-૪-૩૧ મુંબઈ જન યુવક સંઘ પત્રિકા. તુલનાત્મક અને વિવેકદ્રષ્ટિ. શ્રાવક સંસ્થા આવશ્યક છે?
બીજી બાબત શ્રાવક સંસ્થાના અસ્તિત્વ સંબંધી છે.
આધુનિક કેટલાંક મુનિરાજોના વ્યાખ્યામાંથી એ ધ્વનિ પવિત્ર ભાગવતી દીક્ષા.
નિકળતા જણાય છે કે આ સંસ્થા તદન નકામી છે, નિર્મળ છેલ્લાં બે ચાર વર્ષમાં પવિત્ર ભાગવતી દીક્ષને નામે
કરવા લાયક છે. આ બધાં એકાતિક વચને છે. સમજવાની
જરૂર છે કે શ્રી મહાવીર દેવે ચતુવધિ સંધની એજના કરેલી સમાજમાં વૈમનસ્ય અને કલહ ઉપસ્થિત થયાં છે. કોઈ પણ
દ્વિવિધ સંધની નહિ. શ્રી મહાવીરે પ્રરૂપેલા ધર્મના સિદ્ધાને જન આવી દીક્ષાને વિરોધી હોઈ શકે નહિ. દીક્ષા-સંન્યાસ- કેવળ આદર્શમય અને સામાન્ય જનને અપ્રાપ્ય નથી, પણ ત્યાગધર્મ એ સર્વ કોઈ વ્યકિતનું અંતિમ લક્ષ્ય છે અને દરેક વ્યવહારૂ અને સ્વીકાર કરવા લાયક છે. ભગવતી સત્રમાં હોવું જોઈએ. સૈ સાના અધિકાર પ્રમાણે ક્રમશ : આત્મિક તિ વાવો તો સાધુ, સાથી, શ્રાવક, શ્રાવિકા વિકાસ સાધે છે. એમાં અધિકાર ઉપરાંત જ્ઞાન, ઉમર,
એ ચાર પ્રકારના સંધને તીર્થ કહ્યું છે. એ ચતુર્વિધ સંધ
જંગમ તીર્થ છે. એ તીર્થને પ્રવતાંવનાર તેજ તીર્થકર એ સંજોગ, વાતાવરણ, ત્યાગ ભાવના વગેરે લક્ષ્યમાં રાખવાની
ચતુર્વિધ સંધના બનેલા જંગમ તીર્થથી જ સ્થાવર તીર્થને ખૂબ આવશ્યતા છે. એક વસ્તુ એવી ઉચ્ચ કોટીની છે કે
ઉદ્ધાર અને સંરક્ષણ શકાય છેપ્રાચીન ધર્મ ગ્રન્થમાં શ્રી સર્વ કોઈ વ્યકિતથી સમાનપણે એ પ્રાપ્ત કરી શકાતી નથી. મહાવીરના શ્રાવકે અને શ્રાવિકાઓનાં દ્રષ્ટાંત આપણે વાંચીએ ઉપર્યુંકત અનેક પરિસ્થિતિઓનો વિચાર કર્યા વગર ગમે તેવી છીએ. તેમના તરફ ભાતૃભાવ, પ્રેમ, સાચે સ્વામીવાત્સલ્ય વ્યકિતને એ ઉચ્ચ, પવિત્ર, આદર અને વિશ્વવંદ્ય સ્થાન દર્શાવેલું જોવામાં આવે છે, તેમને તિરસ્કાર કે અવગણના ઉપર નિયુકત કરવામાં આવે તે તેમાંથી ઘણી વખત અનિષ્ટ કરેલી નથી. ધર્મી ઉપરજ ધર્મને આધાર છે. ધમની હસ્તી પરિણામની સંભાવના રહે છે. એમાં સ ખ્યાબળ કરતાં ચરિ. ન બુદ થાય તે ધર્મ વિરછેદ પામે છે. ભારત વર્ષના અનેક
બળને પ્રાધાન્ય છે. આથી સમાજનું નામ નિજાને પાત્ર મંદિર, ઉપાશ્રયે, તીર્થો, જ્ઞાનસંગ્રહે એ સર્વ શ્રાવક ન ઠરે, સમાજ અને ધર્મના ઉચ્ચ, પવિત્ર અને દિવ્ય સ્થાને સ સ્થાને આભારી છે. સ્થપાયેલી વ્યકિતનું કદાપી પણ અધ:પતને ન સ ભવે, ખેટુ સાપેક્ષ કે નિરપેક્ષ અનુકરણું ન થાય એ ખ્યાલથી સમાજના કેટલાક હિતૈષીઓ એવું ઈચ્છે છે કે યોગ્યાથગ્યતાને વિચાર કરીને દીક્ષા
હિન્દુ ધર્મમાં પણ જીવનના ચાર આશ્રમમાં સ્થા અપાય તે નવના સનાતન તેજને ઝાંખા પડવાને સમય
શ્રમ ઘણું જ ઉપયાગી, પરોપકારક અને અન્ય સર્વઃ આશ્રઉપસ્થિત ન થાય.
મેના. મૂળ તરીકે વર્ણવેલું છે. તે નિત્ત્વ અને નાશ કરવા
. ' ' લાયક નથી, અન્ય આશ્રમના પાયા રૂપ છે. એ પાયા વગર વિવેક દ્રષ્ટિ કે વિરોધી
: . સાધુ સંસ્થાની દિવાલ ટકી શકતી નથી. તેના ઉપરજ સાધુ એ દિશામાં વિવેક દ્રષ્ટિથી વર્તવાને શ્રીમતી જન સંસ્થાનું મંડાણ છે, તેમાંથીજ સાધુ સંસ્થા ઉત્પન્ન થઈ શકે કેન્ફરન્સ અને થી જન યુવક સંધ જેવી સંસ્થાઓ • યથાઃ છે, તેના વિકાસ ક્રમનું પગથીયું છે. સંસારને શાસ્ત્રોમાં શકિત લેકમત કેળવી રહી છે. દીક્ષા-તત્ત્વને માટે બને બળતા ઘરની ઉપમા આપી હશે તે સાપેક્ષપણે વિચારવાની સંસ્થાઓને અપૂર્વ માને છે અને હાવું જ જોઇએ.: ' પરંતુ છે. સંસાર : અને સંન્યાસની તુલનાત્મક વસ્તુસ્થિતિને ખ્યાલ સાધુ સંસ્થા કેવી રીતે નિર્મળ ચાલુ રહે, ભૂતકાળની કરતાં મોક્ષનું અંતિમ ધ્યેય લક્ષમાં રાખીને એ વર્ણન છે, માફક વિશ્વ વંદનીય ટકી રહે, જગતના ધર્મોમાં મહાન જેથી મનુષ્ય ક્રમશઃ ઉત્તરોત્તર પ્રગતિ સાધે, અંતીમ ૫૬ પવિત્ર, આદરણીય અને અનુકરણીય બની રહે એવા પ્રાપ્ત કરવા ભાગ્યશાળી બને. આ જીવી સામાયિક લેનાર બે સમાજ હિતના શુભ આશયથી પ્રેરાઈને જયારે આવી સમસ્ત ઘડી સામાયિક લેનાર સાથે કેવી રીતે વિરેાધભાવ દાખવી જન સમાજનું પ્રતિનિધિત્વ ધરાવતી સંસ્થાએ પ્રયાસ સેવે, શકે? પિતાના મૂળમાં કુઠારાઘાત કેવી રીતે કરી શકે ? ત્યારે તેમને ભાગવતી દીક્ષાની વિરૂદ્ધ આચરણ કરનારી મંડ- આથી જે કોઈ પણ વ્યકિત કંઈ પણ સંસ્થાનું એકાન્તિક Uળાઓના નામથી નવાજવી, અથવા તેના સંચાલકને ‘નાસ્તિકા' રીતે પ્રતિપાદન કરે અથવા ગમે તે સંસ્થાને સાચવાન- બીજી • કે “મિથ્યાત્વીએ' તરીકે પ્રબોધવા, તેમજ તેઓને સાધુસંસ્થા સંસ્થાને ધિ છેદ કરવા ઇછે તે સમાજને હિતચિંતક નથી જ, ગમતી નથી, તેમને સંસારમાં રચ્યા પચ્યા રહેવું છે એવાં બહુકે સમાજ અને ધર્મના દ્રોહ કરે છે. ' ' અને અન્ય અનેક પ્રકારના ગાલી પ્રદાને, ગંદા પ્રચારકાર્યો,
હરિલાલ શાહ નિન્દાત્મક પ્રહારો અને અરસ્પર ફાટપુટ અને કલહની ચાલબાજીએ સમાજ અને ધર્મની શુભેચ્છાઓ ધરાવનાર પણ
જાહેર ખબર. વ્યકિત શેભતી નથી. એ સમાજ વૃક્ષને કુઠાર પ્રહાર કરવા જાહેર ખબરે લેવાનું અમે નક્કી કર્યું છે સમાન છે. ઉપયુકિત સંસ્થાઓ જેને સમયમી સુધારાની ભાવ વગેરેની વિશેષ માહિતી નીચેના સરનામેથી સંસ્થાઓ કહેવામાં આવે છે તેમણે કદાપિ . 5 દીક્ષાને મંગાવી લેશે – વિરોધ કે પ્રતિહાર કર્યો નથી, બલકે અનેક વખત સાથ આપે
' મુંબઈ જૈન યુવક સંધ. છે. તેમને અગ્ય રીતે અણછાજતા સ્વરૂપમાં ચીતરી, જન
નાં. ૧૮૮, ચટાઈવાળા બીલ્ડીંગ, હિતચિંતક કદિ નજ ઈછે.
મજીદ બંદર રેડ, મુંબઈ નાં. ૩.
| SR No. | 525916 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Mumbai Jain Yuvak Sangh Patrika 1931 Year 02 Ank 01 to 32 - Ank 09 21 and 29 is not available |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jamnadas Amarchand Gandhi |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 176 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 16 MB |