Prabuddha Jivan - Mumbai Jain Yuvak Sangh Patrika 1930 Year 01 Ank 02 to 52 - Ank 23 40 and 51 is not available

SR No.: 525915
Original Sutra Author: N/A
Author: Jamnadas Amarchand Gandhi
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1930
Total Pages: 240
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 26 MB

Page 148

મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ પિત્રકા
સોમવાર તા. ૧૪-૭-૩૦
અહિંસા અને મૅચેસ્ટરનું રંગીન કાપડ.
મનુષ્યદયાનો વિચાર
વળી જે જૈન સવાર સાંજ ‘મિતિ એ સવ્વ ભુએસ
' '' વૈર મંઝ ન કેણ ઈ’ એવો પાઠ કરે છે તેનાથી સ્વદેશી, " આજકાલ ખાદી પ્રચાર કેટલાક જન સાધુઓને ખૂબ પરદેશીને ભેદ ન કરાય. સાધુ તે સ્વને પણ વિચારી ને
ખેંચી રહ્યા છે અને જ્યારે તેમને કહેવામાં આવે છે કે ગમે ' શકે. તદુપરાંત વિલાયતના જીવનને આધાર હિન્દુસ્થાન ઉપર તેમ હોય પણ અહિંસા ધર્મ સાથે ખાદીને અતલબને છે. હિન્દુસ્થાન વિલાયતનું કાપડ આયાત કરવું બંધ કરે તે સંબંધ છે ત્યારે તેઓ આવી દલીલ કરનારાઓને હસી કાઢે લે કેશાયરના મજુરા ભુખે મરે તેથી જયારે આજે ચે તરફથી છે અને આવા અહિંસા ધર્મના નામે ધાંધલ કરનારાઓને વિદેશી વસ્ત્રના બંહિષ્કારની ચળવળ ચાલી રહી છે ત્યારે વખેડી કાઢે છે. તેમના મતે અહિંસા ધર્મનું પ્રતિપાલન સક્રિય અહિંસાવાદીની ફરજ છે કે તેણે મેન્ચેસ્ટરના કાપડને -કરનારે મેચેસ્ટરનું રંગીન કાપડજ વાપરવું ઘટે છે. : ટેકો આપી દયા ધમ ને રીપાવલી . આવા વિચારો ધરાવનાર સાધના શિરોમણિ એક સપ્રસિદ્ધ આ જાતેની હાસ્યજનક દલીલને વિગતવાર ઉત્તર આપવાની જૈન આચાર્ય પોતાના શ્રદ્ધાળુ અનુયાયીઓને નીચે પ્રમાણે
જરૂર હોયજ નહિ. આપણું અમુક સામાન્ય સાધુઓની શું સમજાવે છે એમ મારા સાંભળવામાં આવ્યું છે.
મનોદશા છે તેને કાંઈક ખ્યાલ આપવાના હેતુથી ઉપરની વિગતે વાઉકાયની રક્ષા
આપવી આવશ્યક ધારી છે. કેટલાકનું એમ માનવું છે કે “પ્રથમ તે હાથે કાંતેલ અને હાથે વણેલ ખદી અને
સાધુઓને ખાદી પહેરવી કઠણ પડે એટલા માટે આવી દલીલ
સારી મીલનું કાપડ-એ બન્નેની ઉત્પત્તિને વિચાર કરીએ તે ઉપજાવી કાઢે છે. આ વિચારમાં અમુક અંશે સત્ય હશે પણ રેટીયા મારફત સુતર ઉત્પન્ન કરવામાં રંડીયાનું ચક્ર ખૂબ અમે તેને સંપૂર્ણ સત્ય તરીકે સ્વીકારી શકતા નથી. જે જૈન ફેરવવું પડે છે તેમજ સાળમાં કાપડ ધીમે તૈયાર થતું હોવાથી સ ધુઓ બીજા અનેક કષ્ટ સહન કરે છે, પગે ચાલીને આખા યંત્રકમ વધારે વખત આચરવું પડે છે જયારે મીલમાં તે દેશમાં વિહાર કરે છે, દિવસેને દિવસે સુધી ઉપવાસ કરે છે, -એ-ઇનનું એક મોટું ચક્ર ચાલે એની સાથે રૂમાંથી સુતર ભિક્ષા માં જે મળ્યું તેયા સે તાવ પામીને ઉદરીનવહિ કે અને સુતરમાંથી કાપડ આંખના પલકારામાં ઉત્પન્ન થઈ શકે તેમનામાં વસ્ત્રવિષ્યક આવી કે મળતાને આરે" કરે એ છે. માટે ખાદીમાં વાઉકાયની અપાર હિંસા સાથે સરખાવતાં તેમના ચારિત્રનું અપમાન કરવા બરાબર છે. સાધુઓ ધારે મીલના કાપડની હિંસા ઉપેક્ષા કરવા યોગ્ય છે.
તે અત્યારે વાપરે છે તેથી ઓછાં વસ્ત્રથી જરૂર ચલાવી અપકાયની રક્ષા
શકે. ઉપાશ્રયમાં ગાંધીજી પહેરે છે તેવા એકલા કથી બીજુ' આજકાલ ધળાં કપડાં પહેરવાનો લોકોને જે . સભ્યતાને નિર્વાહ કરી શકે; અને બહાર જતી આવતી , મનીયા લાગે છે તે પણ મુખ ભરેલો અને ધર્મ વિરૂદ્ધ વખત એક કે બે બીજી વચ્ચે હોય તે તેમની ચયામાં જરા
છે, કારણ કે ધોળાં કપડાં જહિદથી મેલાં થાય છે અને વાર. પણું વધે ન આવે. પણ ખાદીવિરોધ ખરી રીતે તેમની 'વાર ધવરાવવા પડે છે અને તેથી અપકાય છની પારાવાર રૂઢિપ્રિયતામાંથી જન્મે છે. જે પકડાયું તે હવે છુટતું નથી. હિંસા થાય છે. આને બદલે રંગીન કાપડ પહેરવામાં આવે કાળવશાતું આપણુમાં રેશમી વસ્ત્ર દાખલ થઈ ગયાં છે, ચા તે ધાખીને લગતા આરંભસમારંભ બહુ ઘટી જાય છે. આમ ઘર ઘર પ્રસરી ગઈ છે, મંદિરોમાં કેસર વપરાવા લાગ્યું તે
જ્યારે દલીલ રજુ કરવામાં આવે ત્યારે જૈન સાધુ શ્વેતાંબરી બધુ જેમ આપણુથી છોડતું નથી તેમજ સાધુ એમાં કેમ છે એ સહેજે કઈ શંકાશીલ પ્રશ્ન આગળ ધરે છે. છેલ્લાં પચાસ વર્ષથી મીલનાં અને વિલાયતી એ રૂઢ શું કાનું નિવારણ “એ રીતે કરવામાં આવે છે કે સાધુઓને થઈ ગયા છે તેની જડ તુટતી નથી; તે વિષે ની ભૂલ પિતાનાં કપડાં અચિત ૫ણીથી ધે વાનાં હોય છે તેથી તેમને તે સ્વીકારવાની હીંમત ધરાવતા નથી પણ તેને ધળાં કપડાં પહેરવામાં બાધ આવતો નથી.
બદલે તેનું વ્યાજબી પણું સિદ્ધ કરવા તેઓ મથે છે, - ત્રસકાયને વિચાર,
અને રૂઢિને આ સામાન્ય સ્વભાવ છે. તેથી રૂઢિ શંખલાઓ '* કેટલાક એવી દલીલ કરે છે કે મીલનાં કાપડમાં ચરબી
ડિવાના આજે ઠેર ઠેર ઉપદેશ થઈ રહ્યા છે. માણસની બહુ વપરાય છે તેથી તે શ્રાવક માટે વર્ષ ગણાવું જોઈએ
વિચારશકિતને ચાલુ રૂઢિઓ હમેશા રૂંધતી જ અાવી છે. તેથી
જેને પોતાનું જીવન સંખ્યક વિચાર ઉપર ઘડવાને મને રથ પણ આવી દલીલમાં કેટલીક ભ્રમણાએ જ રહેલી છે. મીલના
હોય તેણે પહેલાં તે જે રૂઢિથી પિતે ઘેરાયેલું હોય તેની , કાપડમાં ચરબી વપરાય છે એ બરાબર છે પણ ચરબી ચકાસતા ઉપર તટસ્થપણે વિચાર કરવાનું નિશ્ચયપૂર્વક
ખાતર જાનવરે મારવામાં આવતા નથી પણ માંસ ખાનાર ખાતર શરૂ કરવું જોઈએ અને જે જે રૂઢિ, પિતાના આત્મધર્મની 'હણાતા જાનવરોની નકામી ચરબીને આ ઉપયોગ કરવામાં બાધક દેખાતી હોઉં તે તે રૂઢિને તડતડ તડવા માંડવી જોઈએ. " આવે છે તેથી એવી ચરબીવાળા કાપડમાં હિંસાને દોષ આમ કરવામાં આવે તેમજ મનુષ્યમાં રહેલું આત્મતત્વ પ્રગટે રહેલો છે એમ કહેવું એ વ્યાજબી નથી બીજી વસ્તુની
ની અને કાળે કાળે નવજીવનને જન્મ થાય છે. આ દ્રષ્ટિ જો ઉત્પત્તિના બહુ ઉંડાણમાં આ વણાથી ઉતરી જ શકાય.
આ ' આપણા જૈન સાધુઓને પ્રાપ્ત થાય તો પિતાના રૂઢ જીવન
* ઉપર ચઢેલે કાટ સહેલાઇથી તેઓ ઉખેડી શકે અને આજે નહિ તે તે રેશમી કાપડ પણ વાપરી ન શકાય અને ગંદા
સામાન્ય જનતા પાછળ અસહાય પ્રાણીઓ માફક તેઓ * • ખાતરમાંથી જે ધાન્ય ની પજે છે તે પણ આપણાથી ખાધું ઘસડાઈ રહેલું છે તેને બદલે માત્ર જૈન સમાજને જ નહિ પણ
આખી આય જનતાને તેઓ સાચા માર્ગે દોરી શકે.
આ પત્રિકા અંબાલાલ આર પટેલે “સ્વદેશ” પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ, ગાયા બીલ્ડીંગ, મજીદ બંદર રોડ, માંડવી, મુંબઈ નાં ૩ મધે * છાપી અને જમનાદાસ, અમરચંદ ગાંધીએ મનહર બિલ્ડીંગ, પ્રીન્સેસ સ્ટ્રીટ, - મુબઈ નાં ૨ મધેથી પ્રસિદ્ધ કરી છે.