________________
. ૧૫૪
તરુણ જૈન.
પરાધીન બનાવી. નિર્બળ બનાવી. અને દરેક રીતે એ પુરૂષને આધીન રહે એ જાતની પરિસ્થિતિ ઉભી કરી અને તેની છાયા આપણા સમાજ ઉપર પણ પડી, પરિણામે
સ્ત્રીઓ હામે અમુક જાતના પ્રતિબંધ મલાયા, જોકે એ anam તા. ૧-૬-૩૭ જાવ પ્રતિબંધ સાથે મૂળ સિદ્ધાંતને કશો સુમેળ નથી. આમ
દરેક રીતે સ્ત્રીઓને પરાધીન બનાવનાર તેની આર્થિક - સમાજમાં સ્ત્રીઓનું સ્થાન, અસમાનતાજ છે. જે તે પોતાના પગ ઉપર ઉભા રહેતાં
શીખે ઘર ગથ્થુ હુન્નર કળા અને ઉદ્યોગની તાલીમ લે =
અને સ્વાયત જીવન જીવતાં શીખે તે કદિપણ તેને જૈન સમાજમાં સ્ત્રીઓનું સ્થાન સમાન સ્વીકારવામાં અવગણવામાં ન આવે, પરતંત્રતામાં તેની શારીરિક નિબંઆવ્યું છે. જોકે તેમાં આસપાસના સંજોગેની અસરથી ળના પણ કારણ ભૂત છે. આમ વર્ષોથી ગુલામીના થરથી પરિવર્તન થયું છે છતાં જે મૂળ તપાસવામાં આવે તે જરાયે દબાએલું માનસ પાશ્ચાત્ય પ્રદેશના આંદોલનથી જાગૃત અસમાનતા નજરે નહિ પડે. તીર્થકર જેવાં ઉચ્ચ સ્થાનને બને છે. સમાજે એ જાગૃતિને વધાવવી ઘટે. માટે પણ સ્ત્રીની યોગ્યતા સ્વીકારવામાં આવી છે. શ્રી
0 થી : સ્ત્રીઓની પરાધીનતા એ આપણું આર્થિક અવદશાનું
આના મલીનાથ તીર્થકર થયા છે તેને સબળ પુરાવો છે. પણ એક કારણ છે કેમકે એક કુટુંબમાં ચાર માણસ
' હોય છતાં તેને બે એકજ માણસ ઉપર પડે છે. જગતમાં સ્ત્રી અને પુરૂષ એ સનાતન છે. ભગવાન
- પરિણામે આર્થિક સ્થિતિ અસંતોષકારક રહે છે. પરંતુ આદિનાથના વખતમાં જોડકાં ઉત્પન્ન થતાં અને ગ્ય
જે સ્ત્રીઓને એગ્ય કેળવણી અને હુન્નર ઉદ્યોગનું જ્ઞાન વયમાં આવતાં તે દાંપત્ય જીવન ગુજારતાં ત્યાર પછી તે
આપવામાં આવ્યું હોય આપવા
અને તેને સ્વાયત જીવન કેટલાય કાળનાં હથોડાઓથી રૂઢિઓમાં પરિવર્તન થતાં જીવવાની
પરવત ન થતાં જીવવાની તાલીમ મળી હોય તે ઘરનો બોજો સમાન ચાલ્યાં પણ સ્ત્રી સમાનતાને હક્ક અબાધિત રહ્યો. વહેંચાય જાય અને આર્થિક સ્થિતિ સદ્ધર બને
તીર્થકર ચતુર્વિધ સંઘની સ્થાપના કરે છે. તેમાં પ્રગતિમાન પ્રત્યેક સમાજ સ્ત્રીઓનું સમાન સ્થાન સાની અને શ્રાવિકાને પણ સ્થાન મળે છે. અને તે સ્વીકારી તેને દરેક રીતે તાલીમ આપી રહ્યા છે. પાશ્ચાત્ય તીર્થકર સમાન ગણવામાં આવે છે. જે સંઘમાં સ્ત્રીત્વને દેશમાં તે સ્ત્રી અને લશ્કરી તાલીમ પણ આપવામાં સ્થાન નથી એ સંધ સંપૂર્ણ બનતું નથી.
આવે છે. અને ધંધાદારી દરેક ક્ષેત્રમાં તે પોતાનો વિકાસ - સ્ત્રી અને પુરૂષ સંસાર રથના બે પૈડાંઓ છે. તેમાં સાધી રહી છે, વ્યાવિહાર જેવા ઉડડયન ક્ષેત્રોમાં પણ એક પિડું ન હોય તે રથ કદિ ચાલી શકે જ નહિ. એટલે
સ્ત્રીઓ પછાત રહી નથી. આપણું સર્વદેશીય ઉન્નતિ બંનેનું સમાન સ્થાન છે. સ્ત્રી વગર પુરૂષ અપૂર્ણ છે.
ચાહતા હોઈએ તે સ્ત્રીઓને સમાન હકક સ્વીકારી તેને
દરેક જાતની તાલીમ આપવી ઘટે છે. સમાજનું ખાસ પુરૂષ વગર સ્ત્રી અપૂર્ણ છે. આમ દરેક રીતે તપાસતાં અંગ સ્ત્રી જ્યાં સુધી અશિક્ષીત રહેશે. તેનું માનસ સ્ત્રી એ પુરૂષથી કોઈપણ રીતે ઉતરતી નથી. પરંતુ નિર્બળાને પટાવવામાં નહિ આવે અને અધોગતિમાં સડડ્યા કરશે * હંમેશા સબળ દબાવે છે તેમ ‘બળીયાના બે ભાગ ની” ત્યાંસુધી સમાજ કદિ પ્રગતિ સાધી શકશે નહિ. કહેવતાનુસાર સ્ત્રીઓની આર્થિક સમાનતા ખુચવી લેવામાં સ્ત્રીઓમાં પ્રચંડ શકિત રહેલી છે ભલભલાના સિંહાસન આવી અને ત્યારથી તેની ગુલામીના ગણેશ મંડાયા, ત્યાર ડેલાયમોન કરવાની તેનામાં અદભુત તાકાત છે. ફકત પછીતે તેના શરીરના વ્યાપાર ખેલાયા, તેને મીલત
એ તાકાત કેળવવાની જરુર છે જ્યારે એ તાકાત
કેળવાશે ત્યારે સમાજમાં આશ્ચર્યજનક પરિવર્તન થશે. માનવામાં આવી. તેના ઉપર ગુલામીના સંસ્કારો લાદવામાં
કેટલીએ ચીનગારીઓ આપો આપ શાંત થશે સળગતા આવ્યા તે માટે સ્વતંત્ર પુરાણે રચાયાં અને ધર્મના
ના પ્રશ્નોને નિકાલ આપમેળે આવી જશે ફકતે તેનું આત્મ નામે તેના ઉપર એ જાતના સંસ્કારે સીંચવામાં આવ્યા
ભાન જાગ્રત કરવાની જરુર છે. અને એ ફરજ યુવકે કે તે કદિ સ્વાયત જીવન મેળવવા પ્રયત્ન ન કરે. તેનું ઉપર આવી પડે છે યુવાનોએ દરેક ક્ષેત્રમાં પરિવર્તન કરવાની આત્મભાન ભૂલાવી દેવામાં આવ્યું, તેની હામે સતીત્વનો નિશ્ચય કર્યો છે. તેમાં સ્ત્રી સમાનતા પણ આવી જાય છે. આદર્શ ધરવામાં આવે અને પુરૂષ સમાજ જાણે કે સ્ત્રીઓને દરેક પ્રકારનું શિક્ષણ મળે એ જાતના પ્રયત્ન તેને આરાધ્ય દેવ હોય તેવી જાતની ભાવના પ્રસારાવી કરવા ઘટે છે. સ્ત્રી કેળવણીનું પ્રચંડ આંદોલન ઉભું કરી દીધી. પુરૂષ સમાજનાં આ જાતનાં કાવતરાંઓએ તેને સમાજનું તે તરફ ધ્યાન ખેંચવાની અનિવાર્ય આવશ્યકતા છે,
રીતે પાર પહટાવવામાં
કદિ