________________
: : તરુણ જૈન 1 t.
એન્ડ્રુ કાર્નેગીની દ્રવ્ય વ્યવસ્થા.
લેખક:- ઝવેરી મુળચંદ આશારામ વૈરાટી. થતાંથી ચાલુ.
પત્ર 'જમન શહેનશાદ્ધ કૈસર’ તરફથી કાર્ને ગીને મળેલ હતો. અને પિટ્સબર્ગને દાન
'નામદાર સાતમા એડવર્ડ' પણું આ મની પ્રસંશા કરનારે મેત ત્યારપછી પિસબર્ગ શહેરની માગણી ઉપરથી તે શહેરમાં પૂત્ર તથા તેની યાદગૌરી બતાવવા તેમણે પેતાને એક રેઢા કાને - પણુ એક લાયબ્રેરી બાંધી આપવા માં આવી. અને પાછળથી તે ગૌને મોકલી આપે છે. મા “હીરે ઉક” તે પેમેન નું શહેર માટે ‘સમદ્રસ્થાન’ ચિત્રસંપ્રદસ્થાન' શોઘોમિક શાળામેકૃપ લઇ રહ્યા છે, અને થોડાંક વર્ષોમાં તે કંઠમાંથી પેન્સન મેળઅને જુવાન સ્ત્રી માટે માર્ગારેટ મેરીસને કુલ” એ બધી સ સ્થા- વનારાઓની સંખ્યા ૧૪૩૦ સુધી પહોંચી છે. મેના મકાને 'ધાથી તેને ઇ. સ. ૧૮૯૫ ના નવેમ્બર માસની ૫ મી તારીખે ખૂક્યાં મૂકવાં, અને એ મકાન પાછળ થાનગીએ
આ 'ના પ્રેસીડેન્ટ તરીકે કાર્નેગીએ પોતાના જુના મિત્ર બે કરડ એ શીલાખ ડોલરના ખર્ચે કર્યો. કાને' ગી માનતા કે જે કાલી ટ્રલરને પ્રસંદ કર્યો છે. કારણુ એ જ પ્રમાણુિક અને શહેરમાં રહીને હું તવંગર થયે તે શહે? મને આપેલી મૌકતને નિ:શ્વાર્થ સેવા કરનારા વફાદાર મિત્ર હતા. કાર્નેગીએ મા સિવાય આ નાનકડો ભાગ જ હતા. -
કાર્નેગી રીલીફ ફંડ” અને “પિટ્ટજ રેલ્વે રીલીફ ફંડ”નો કાર્નેગી ઈન્સ્ટિીટયુટ.
વઠ્ઠીવટ પડ્યુ તેને જ સેયે હતે. તારબાદ ઈ. સ. ૧૯૦૨ના જાન્યુઆરીની ૨૮ મી તારીખે લેવિ યુનિવર્સિટી અને ચાલી. ઝિપેટની સલાહ મુજબ કાર્નેગી ઇસ્ટીટ્ટયુટ' સ્થાપવાને પાંચ ફાઉનમી લખે છે કે ચાલી હમૈશા મને બીજાના ભલા માટે ટેકીનો પાળો એક કરોડ વરના નેપકે તેણે મળ્યું છે. કાંઈને કણ કરવા ઉપરાશ માપ, પાકું તે મામાન્ય સ્થિતી ગષા ઈન્ટીટયુટના ચેરમેન તરીકે પરદેખાતાના પ્રધાન મી, જેન- માણસનૈ પૈતાની મહેનત બદલ કંઈક મહેનતા લેવાને ન્યારે તેને થવાનું કબુલ કર્યું અને તેની સુવ્યવસ્થાની ખાતરી તેને થતો બી દેઢ કરોડ ડોલર આપી એ બીસ અઢી કરોડ ડોલરની કરી
હું કામ કરતી ત્યારૅ તે નારાજ થ. એ લેકિંવ યુનિવર્સિટીને આપી. ઈ. સ, ૧૯૦૪ના એપ્રીલની ૨૮ મી તારીખે આ સંસ્થાનું
ગ્રેજ્યુએટ હતો. અને એ યુનિવર્સિટિના ભલા માટે ખૂબ મહેનત કામ શરૂ થયુ. આ સંસ્થાના ઉદ્દેશ એ હતો કે શાખાના કર. પી યુનિવર્સિટિને એક મકાનની જરૂર હતી. પમ્ ને માટે કે તે, નવી શોધ કરનાર, તેમ જ પ્રાપ્ત ન મનુમાનની હું કjઈ એ નહિ. પ૬g મેં એક વખત પ્રેસિડેન્ટ લિન્કરને સ્થિતિ સુધારવાના કામમાં ઉગેમમાં હૈવાના કાર્યને, વિશાળ કાગળ લખ્યું કે, મેં યુનિવરિ'ટિના મકાનને મારી મરજી મુજળનું દ્રષ્ટિથી ઉદારતા પૂર્વક ઉત્તેજન આપવું. વિજ્ઞાન, સાદ્રિય અને નામ આપવાની શરતે મકાન બુપિવા માટે જોતાં નાણાં આપવી કળાના પ્રત્યેક પ્રદેશોમાં શોધખા કરાવવી, અને તેને દરેક રીતની
હું તૈયાર છું. પ્રેસિડેન્ટ જિરે મારી શરત કબુલ રાખી. એટલે મદદ આપવી. આ સંસ્થા તરથી થતા કામકાજોમાં દરિયાના માગે દરિયાઈ સાધતૈના સંબંધની ઘણી ભૂલે સુધરવા પામી છે.
મેં મકાનનું નામ "2વર હાલ" પાડવાની શરતે તેતે જેષ્ઠતાં અને તેથી કરીને દરિયામાં મુસાફરી કરતી પ્રજાએ આ સંસ્થાની નાણુ માપવાનું કબૂલ કર્યું. મા વાતની ચાલ રેલરને જ્યારે ધણી પ્રચંસા કરે છે. આ સંસ્થાની બીમના દરતાવેજમાં કાને"- ખબર પડી ત્યારે તેણે તે નામ માપવા સામે વાંધો ઉઠાવ્યે. અને ગીએ એક સૂચના કરી છે , માપગ્યા અનમત્તાક રાય ઉપર મને તેમ ન કરવા માટૅ પ’ સમજવા લાગ્યું કે હું એક સામાન્ય જુની દુનિયાનું જે મેટું ઋણ ચઢેલું છે તે કંઇક અંશે મુ ઢિાડી “યુએટ છું. આવા નહેર માનને પાત્ર છે નથી. એની આવી શકાય તે સારૂ. મા તેની સૂચનાઓનો અમલ શરૂ થયે અને ધીર સ્થિતિ છેષ મને ફી મત પડી. અંતે એ મારે એલતા બંધ ધીર દેશ તે નષ્ણુમાંથી મૂકત થયે,
થમે ત્યારેં મેં ન્શાવ્યું ટેલર નામ કઇ બ૬ મતનું નથી,
તારી હાજી યુનિવર્સિટિ માટે તારે રલર નામને બેગ માપ એક વખતે સિબર્ગ પાસેની કોલસાની ખાણુમાં નંબર જોઈએ. મારુ જી રીતે સમજાવવા તાં તે જ્યારે પિતાનું નામ અકસ્માત થયું. તે સાંભળી બીજા જરૂરી કામમાં રોકાયેલા કાને તે સાથે જોડવા ના દેવા લાગે ત્યારે મેં વેટનો નિર્ણય મીને માથુસ એ માતની જગ્યાએ પોતાના સ્વાર્થ સેવક મિત્રોને લઈ હૈડી ગયે અને લેડના જાન બુચાવવાના કામમાં તે લાગી
તરીકે ભુછ્યું કે: ગણ્યા વાતને નિજ તારા જ હાથમાં છે. ગમે ગયે. કામ કરતાં તેણે અકસ્માતના ભ| મંની પેતાને જન
તે ટેલર નામનો ભોમ માપ ! થવા લેવિના મેમ બાપ ગુમાશે, આ પ્રસંગે કાને ગીના યુદય ઉપર ' અસર કરી, અને તારી મરજી પડે તેમ ક૨, ટેલર નહિ લે છેલ્સ પણું નહિં. હેત્વરે તેણે મારી રીતે પરોપકારનું કાર્ય કરતાં જે જે વીરપુરામે પોતાના મેં તેને મઢાત ર્યો. અને દ્ધાની યુનિવર્સિટી માટે પાતાનું
ન ગુમાવ્યા હોય અથવા શારીરિક નુક્કાન વેઠયું હોય તેવા વીર નામ આપવાનું કબુલ કર્યું. અને મેં કહ્યું કે ભવિષ્યમાં જે મુસપુરૂને ઈનામ માપવા, અથવા તેમના કુટુંબના ભરણુપેન્થ માટે કરો એ હાથ ઉપર નજ૨ નાખી અને પૂરી કરેલર કેશુ છે વ્યવસ્થા કરી આપવા એ “હીર” છે, સ. ૧૯૦૪ના એડીશની
છે તેને મે હાલ વાબ આપો કે ટેલર એ લેધિવને બ્રા ૧૫ મી તારીખે સ્થાપવામાં આવ્યું. અને કાર્નેગીએ મા હીરાડને
પુત્ર પચાસ લાખ ડોલરની બીસ કરી. આ હીરા ને વામ નિયાના ડૉ. પ્રુને નતભાઈએાની સેવા કરનારે, ઉપદેશ આપનારૃ ઉપદેછે. ખા દેશમાં પહોંચે છે. મા 'કની પ્રશંસા કરનાર એક શક નદિ પડ્યુ તેને અનુરૂપ વતન રાખનારે ઝીરો હતે. --ચાલુ