________________
તરૂણ જૈન
૧૩૯
DODODEXODOS TODOXCOCODODGOXCOCOTOBUCODBU તા. ૧૬-૭-૩૪ નારી જીવનનાં જીવતાં દોઝખ, સમજાય અને અનેક આરામે મૂર્ણ વિણું થયા પછી
જીવનનાવ હંકારવાનું શરૂ થાય !
સંરક્કાર પામેલ ચેતનવત કાઇ અને અપવાદ તરિક
બાદ કરીને તે સામાન્યતઃ સમાજમાં ભારે પુરૂષતે મેળામે વર્ષે સંયુક્ત કુટુંબના સાસરવાસ.
પતિ અને સ્ત્રીને યાદમે વશે પાની અનવું પડે છે. સોળ ડાહ્યાભાઇ વી. મહેતા
ના બીનઅનુભવી પાચી કેટલી આશા રાખી થકાય ?
ન તે એની બુદ્ધિ વિકસીત થઈ હોય કે ન તે એ માયિક સારવાર’ એટલે મીઠું, મધુરૂં, અનેક કંડભર્યું સ્વાતંગ્ધ બેમત હાય, એ બાપદાદાના જુના કુટુંબમાંજ વનિતાનું વિશ્રામસ્થાન. એને દૈMખે કેમ કહેવાય ! વસતે તૈય લૈ ની પુરાણી ભાવનાએામાં રાચતે હાથ. કમરાવસ્થા મેળ'ગી બાળ! મુગ્ધાવસ્થામાં પ્રવૈય કરે ત્યારે એ બને છે ત્યારે ક્વતા જાગતા પ્રાણીને માલીક ન સમાય તેવા માનસિક ફેરફાર થાય. શરમ અને મુંઝ- જ્યારે એના એ ચક્ષુએ માનીને હું કાતિના વણુ વધી પડે, Mાં ઘડીએ ઘડીએ એ પલકાય ભાવી વિજયે ઉ’ચા કપાળે ચઢી ય છે એની કત સાસરવાસનાં માહ્યાભર્યા ને માકૅ, ને તેને અંતરમાં કનિએ વ8 ગુલામીપ્રિય ટુ બુધ્ધિ, નહી નાનકડી શાન્તિ થાસુખ મળે, જેની કદના માત્ર બાળાને મને મિકત ઉપર સામ્રાય મેળવવા તલસી રહે છે, ત્યારે સાવે આનંદ આપે તેવા સાસરવાસને વર્ગ શું કામ ને કહીએ ? મુજાયા ગઢમાં એકલી અટુલી ચાદ વર્ષની સુકુમાર બાળાને
સાચેજ સાસરવાસ તે સ્વર્ગ છેજ, બન્ને વિજાતીય નિરાધાર બની ગુલામેના ગુલામ તરીકે જીવને શા કરવું પડે હદયના સાત્વિક જોડાણુને સાચવનારૂં મેજ સંગ્રહસ્થાન છે, પતિ બનેલા પુરના માતા, પિતા, ભાઈભાંડ, દાઘ ને છે, પતિના દિવ્ય સ્નેહની અખંડ જ્યેત જગાવનારૂ બીન વડીલેનું બનેલું એફ સંયુકત રાણું નવવધુના-નવા એ આરામમંદિર છે. પણ એ સ્વર્ગ પુરૂષજાતના સ્વાધીય ગુલામના જીવનના સુખના અણુએ અને ચુસી લેતું', એની હેતુએથી માજે નકબન્યું છે. મંદિરને બદલે એ કેદખાનું આસપાસ છૂપી ચેકી' ફરતું-ફર્યા કરે અને નિસ્તેજ બની થઈ એ છે, મનિલાએના સાસરવાસ ઝાઝા ભાગે “સંયુકત જતી બળા અંતરમાં ઉડે ઉડે વિભકત કુટુંબની ભાવી કુટુંબના શંભુમેળામાં પરિશુમતા હેઇ, એમના જીવનમાં થાણામાં દિવસે વિતાવ્યા કરે. નારી જીવન પર અસહ્ય ત્રાસ નરસમાજે સુખ અને શાંતિ રહેવા દીધી નથી, સ્વાતં ૫ વરસાવતું’ ‘સંયુક્ત કુટુંબ' ચીમ્બાના ટાળા કરતાંએ એને અને આરામ તે સાવ ઝુંટવી લીધા પછી, એમના માટે વધુ કર નહી લાગતું હોય ! રહેવા દીધા છે, ત કકક ને કંકાસ, ગુલામી અને સ્વતંત્ર નદ્ધિ એવા ગૃહમાં નવવધુ, કુટુંબના બધાએ વિખવાદનાં ઉ‘ક ઉતરી ગયેલાં ઝેર. અાજને સાસરવાસ ના માનવા કરતાં કાંઈક ઉતરતા દરનું પ્રાણી છે, એટલે પતિના સર્વાંગિક વિકાસને રૂંધતે જંજીરૅ એમ સિા કોઇ વિચારતું થઈ જાય. સૈ કેાઈ જેની જેમ સહિતને ફાળે કારાવાસ.
ઈચ્છા માવે તેમ તેના તરફ હુકમ હૈડતું ફરે. પુરૂષ વગે રૂટિનાં મુળ આપષ્ણુ સમાજમાં એ કેટલાં ઉ°34 છત’ તે ઇંશિયારી વાપરી, જેમ દીવાજ હીરાને કાપે તેમ છે ? એ તનુનવાણી રૂઢિઓએ માપણા કક્ષા સુખનું સત્યાનાશ બ્રિજ એિથી દુભાય એવી યુકિતઓ વાપરી, ગૃહના નથી વળ્યું? ડ્રદો સંસારના પ્રથમ પગથિાપ આપણી હેડવર્કર જમદખા સમી સાસુઓને નવવધુએ ઉપર માલગ્નપ્રથાને પણુ એ નિા ભૂતે કર્યાં છે. હું છે ? આાપણુ મનુ સુદ્ધાં કરવાની તક આપી દીધી છે અને સાસુએ પોતાના
અને અશ્વિને અને હાવરાં થનાવી મૂકી આપ ઉપર પ્રથમ વિતેલી વિતકથા, માવું એકચર્ત રાજ્ય જમયા હસંસારની શરૂઆત કેવી કગી કરી મૂકી છે ? હિના પછી શું કામ યાદ રાખે ? ફરીથી એને વહુમારૂ ધાડું જ સાવ ખેટા અને નિર્માલ્ય માધાર ઉપરથી ઉપજાવી કાઢેલી, બનવું છે ? નરનારીના ૮માં ભેદભાવ પાડતી, અસમાન -પ્રથા, સવારના પહેલા પહોરે સાસુની ધાંટે થાય, મને થાકીરીજીવનને પલાદી એડી નીચે ચગદી નાંવા સિવાય બીજું પાકી મૃતૈલી ત્ર-વધુ ઝબકીને જાગે. ઉડતાં જરાક સમય શું કરે છે ? ભાળાના સાસરવાસ ચાર દિનના ચાંદરમ્ થાય તે એમના મનમાં તે બે ચાર વાગે ઉઠી અડધું જેટલીએ કંડક શું કામ નથી મેળવતે !
કામ પરવારી મૂકતી. અને આજની વહુમારૂ તો આઠ વાગ્યા લગ્નના દીજા લગ્ન કરનાર પાસે નહિ. પણુ લુમના સુધી ધણીની સેડ સાસ"ના હીચકારા મેણુ થી દિવસનું સાસુનામાં વેનાર વ્યક્રિત પાસે છે, કે માબાપ ને કામ જ ચાર કરાવે. મુંગા પશુ જેમ બધું સાંભળતી નું વડિલોના એક મનસી તરંગે બાળકોના જીવનની હોડ માય; કરતી પુત્રવધુ કામે લાગે, પછી દિવસ દરમિયાન અનેક અને કોઈ બાળક બાળકીનાં સગપણ થયાં હેવાય છે અને રે, માર્મિક પ્રકાર, વધુના માતા-પિતાએ આપ્યા પછી રૂઢિના કડક પાલને, જેની સાથે માખા જીવન સુધી દીધાં કરકરિયાવરે વિયેના કઢાશે સંભળાવતી સાસુ કો' અ ને શવાસ-દિલ ને દેહને રાખવાનું છે, ભુખ્યા વાની જેમ બિચારી બાને પી"ખતી જાય, અને તેને જોવાય નહી અને મળાય નહી !. લગ્ન પછીના પ્રથમ મેં 'કાઈનાં એઠા જુદાં રામ, વાસણુ, કપડાંલત્તાં અને મિલને બને ઓળખતાં થાય ત્યારેજ એક “વહુ” અને બીજો બીજુ અનેક કામકાજના ઢસરડાથી કોમળ બાપને પસ્વીને અવર” એક મિત અને બીજો માલીક છે એમ મને કે મને
( અનુસંધાન પાનું ૯૪૨)