________________
मूल पाठ
'सरिसवया ते भंते! भक्खेया अभक्खेया ?'
'सुया ! सरिसवया भक्खेया वि अभक्खेया वि।'
सेकेणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ सरिसवया भक्खेया वि अभक्खेया वि ?
'सुया! सरिसवया दुविहा पण्णत्ता, तं जहा- मित्तसरिसवया धन्नसरिसवया य । तत्थ णं जे ते मित्तसरिसवया ते तिविहा पण्णत्ता, तं जहा - सहजायया, सहवड्ढियया सहपंसुकीलियया । तेणं समणाणं निग्गंथाणं अभक्खेया ।
तत्थ णं जे ते धन्नसरिसवया ते दुविहा पन्नता, तं जहा - सत्थपरिणया य असत्थपरिणया य। तत्थ णं जे ते असत्थपरिणया तं समणाणं निग्गंथाणं अभक्खेया ।
तत्थ णं जे ते सत्थपरिणया ते दुविहा पन्नता, तं जहा -फासुगा य असफासुगा य। अफासुगा 'सुया ! नो भक्खेया ।
तत्थ णं जे ते फासुया ते दुविहा पन्नत्ता, तं जहा- जाइया य अजाइया य । तत्थं णं ते अजाइया ते अभक्खेया । तत्थ णं जे ते जाइया ते दुविहा पण्णत्ता, तं जहा - एसणिज्जा य असणिज्जा य । तत्थ णं जे ते अणेसणिज्जा ते णं अभक्खेया ।
तत्थ णं जे ते एसणिज्जा ते दुविहा पन्नता, तं जहा - लद्धा य अलद्धा य । तत्थ णं ते अलद्धा ते अभक्खेया । तत्थ णं जे ते लद्धा ते निग्गंथाणं भक्खेया ।
एएणं अट्ठेणं सुया ! एवं वुच्चइ सरिसवया भक्खेया वि अभक्खेया वि।
शुक परिव्राजक ने प्रश्न किया- 'भगवन्! आपके लिए 'सरिसवया' भक्ष्य हैं या अभक्ष्य हैं । '
थावच्चापुत्र ने उत्तर दिया- 'हे शुक ! 'सरिसवया' हमारे लिए भक्ष्य भी हैं और अभक्ष्य भी हैं ।'
शुक ने पुनः प्रश्न किया- 'भगवन् ! किस अभिप्राय से ऐसा कहते हैं कि 'सरिसवया भक्ष्य भी हैं और अभक्ष्य भी हैं ?'
थावच्चापुत्र उत्तर देते हैं- 'हे शुक ! 'सरिसवया' दो प्रकार के कहे गये हैं- मित्रसरिसवया (सदृश वय वाले मित्र) और धान्य- सरिसवया (सरसों) । इनमें जो मित्रसरिसवया हैं वे तीन प्रकार के हैं। वे इस प्रकार
तुलसी प्रज्ञा जनवरी-मार्च, 2006
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
3
www.jainelibrary.org